काठमाडौं । एसियाको सबैभन्दा ठूलो बजेट एयरलाइन्स एयर एशियाको भविष्य ‘संकट’ मा पुगेको छ । लेखा परीक्षण गर्ने क्रम्पनी अर्नस्ट एन्ड यंगले कम्पनीको भविष्य ‘महत्वपूर्ण शंका’ मा रहेको उल्लेख गरेको छ । मलेसियाको एयरलाइन्स कम्पनीको सेयर स्टक एक्सचेञ्जले बुधवार अस्थायी रूपमा निलम्बन गरिदिएको छ ।
एयरलाइन्सका संस्थापक र प्रमुख कार्यकारी ट्युनून टोनी फर्नांडिस हुन् । उनले ब्रिटेनमा क्वीन्स पार्क रेंजर्स (क्यूपीआर) फुटबल क्लबको सह–स्वामित्व पनि लिएका छन् ।
विश्वका एयरलाइन्सहरू कोरोनाभाइरस यात्रा प्रतिबन्धका कारण यात्रुहरूमा भएको तीव्र गिरावटको कारण गम्भीर समस्यामा रहेका छन् । अर्नस्ट एण्ड यंगले मंगलबार ढिला क्वालालंपुर स्टक एक्सचेन्जलाई पठाएको एक विज्ञप्तिमा एयरलाइन्सको ठूलो ऋणबारे उजागर गरेको छ ।
यसले एयर एशियाको वर्तमान दायित्वहरू सन २०१९को अन्त्यमा (महामारीको थालनी हुनुभन्दा अघि) १ दशमलव ८४ खर्ब (४३० मिलियन डलर) ले हालको सम्पत्ति भन्दा बढी ऋण दायित्प नाघेको बताइएको छ ।
एशियाई क्यारियरको वित्तीय प्रदर्शन र नगद प्रवाह यात्रा अंकुश र लकबडाउनबीच यसका विमानहरु ग्राउन्डिङ हुँदा थप प्रभावित बनेको छ । अर्नस्ट एन्ड यंगले आफ्नो असम्पादित अडिट प्रतिबेदनमा यो गिरावट र एयरएशियाको वित्तीय प्रदर्शनले ‘भौतिक अनिश्चितताहरूको अस्तित्वलाई दर्शाउँछ जुन समूहको र कम्पनीको चिन्ताको विषयमा जारी राख्ने क्षमतामा महत्वपूर्ण शंका पैदा गर्न सक्छ’ भनेका छन् । सोमबार, एयरएशियाले तेश्रो क्वार्टरमा ८०३ दशमलव ३ मिलियन रिंगिटको त्रैमासिक घाटा भएको प्रतिबेदन पेश गरेको छ ।
एयरलाइन्सले मार्चको अन्तमा उडानहरू स्थगन गर्न शुरु गरेको थियो । ‘२००१ मा शुरू भएदेखि यता हामीले सामना गर्नु परेको सबैभन्दा ठूलो चुनौती हो,“ फर्नांडिसले एक विज्ञप्तिमा भनेका छन् । ‘हामी कम्पनीको कडा पुनर्संरचना लागेका छौं र यस वर्ष नगद खर्चलाई कम्तिमा ५० प्रतिशतले कमी ल्याउने कुरामा हामी सकारात्मक छौं, र यसले हामीलाई यस क्षेत्रमा कम लागतको अग्रणी एयरलाइन्स कम्पनीको रूपमा अझ बलियो बनाउनेछ,’ उनले थपे ।
एयर एशियाले संयुक्त लगानी र सहकार्यको बारेमा वार्तामा रहेको र थप लगानीको लागि प्रयास गरिरहेको बताएको छ । एयरलाइन्सले थप ऋणका लागि पनि आवेदन दिएको र थप पूँजी जुटाउन प्रस्ताव गरेको पनि उल्लेख गरेको छ ।
कुनैबेला नेपालको उडड्यन क्षेत्रमा समेत राम्रो प्रभाव जमाएको एयर एसियाले पछि नियामक निकाय लगायतको करोडौँ बक्यौता नतिरी दुई वर्षअघि उडान बन्द गरेको थियो । काठमाडौँ–क्वालालम्पुर उडान भर्दै आएको एयर एशियाले यात्रुको अभाव रहेको भन्दै गत असोज २७ गतेदेखि उडान स्थगन गरेको हो । एयर एशियाले त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थललाई १३ करोड रुपैयाँ बक्यौता तिर्न बाँकी छ । यो विलम्ब शुल्क हो ।
यस्तै एयरलाइन्सले अवतरण (ल्याण्डिङ), पार्किङ (विशौनी), एयर नेभिगेसन (सञ्चार तथा उड्डयन सहायक सेवा), विमानस्थल विकास शुल्क, कोठा भाडा लगायतमा बक्यौता तिर्नुपर्नेछ । एयर एशियाले वाइड बडी ए ३३० बाट दैनिक यहाँ उडान भर्दै आएको थियो । बाँकी बक्यौता तिर्नका लागि नेपालस्थित मलेसियाली राजदूतावासले पहल गर्ने आश्वासन दिएको थियो ।
यस्तै कम्पनीले नेपाल पर्यटन बोर्डलाई पनि सेवा शुल्कबापतको सात करोेड २३ लाख रुपैयाँ बक्यौता तिर्न बाँकी छ । एयर एशियाले नेपाल पर्यटन बोर्डलाई कम्पनीले पर्यटक सेवा शुल्कबापतको रकम बोर्डलाई तिर्न बाँकी रहेको पाइएको छ ।
वैदेशिक रोजगारीमा जाने कामदारलाई लक्ष्य गरी उडान भर्न शुरु गरिएको एयरलाइन्सले तत्कालीन समयमा नेपाली कामदार मलेसिया जान रोकिएसँगै उडान बन्द गर्ने निर्णय गरेको थियो ।
