काठमाडौं । किन हवाईजहाजहरूले प्रशान्त महासागरमाथि उडान गर्दैनन् ? तपाईंहरूमध्ये धेरै जना विमानबाट यात्रा गर्नुहुन्छ, तर धेरै कुराहरू छन् जसको बारेमा सायदै कसैलाई थाहा छ । जस्तै यदि कसैले तपाईंलाई सोध्यो कि हवाईजहाज किन प्रशान्त महासागरमाथि उड्दैनन् वा किन हिमालयमाथि उड्दैनन ? तपाईं सोच्न थाल्नुुहुन्छ । यी सबै कुराहरूको जवाफ तपाईंसँग नहुन सक्छ । हामी तपाईंलाई बताउँछौं किन विमानहरू हिमालय वा प्रशान्त महासागरमाथि उड्दैनन् ?
यस संसारमा धेरै चीजहरू छन् जुन अस्तित्वमा छन् तर कसैलाई थाहा छैन कि तिनीहरूको पछाडिको कारण के हो । तर, सबै कुराको पछाडि पक्कै पनि कारण हुन्छ । कहिलेकाहीँ यो कारण वैज्ञानिक हुन्छ त कहिलेकाहीँ यो परम्परागत हुन्छ । कहिलेकाहीँ हामी तिनीहरूसँग सन्तुष्ट हुन्छौं र कहिलेकाहीँ हुँदैनौं । मानिसहरूले इन्टरनेटमा यस्ता कुराहरूको बारेमा धेरै रमाइलो प्रश्नहरू सोध्छन् । के तपाईंले कहिल्यै सोच्नुभएको छ किन एयरलाइन्सहरूले सगरमाथा वा प्रशान्त महासागरमाथि किन उडान गर्दैनन ? आखिर, यी रुटमा कहिल्यै पनि विमान नउड्नुको कारण के हो ?
हवाईजहाजबाट यात्रा गरिरहने यात्रीलाई थाहा छ कि हिमालय र प्रशान्त महासागरमाथि जहाज उडान गर्नबाट जोगिन्छन् । किनभने जहाजहरुका लागि त्यहाँ उडानको उपयुक्त अवस्था हुँदैन । सामान्यतया जहाजहरु हावामा ३० हजार फिटको उचाइमा उड्छन, जसले गर्दा मौसम परिवर्तन वा अन्य कुनै अप्रिय घटनाबाट बच्न सकिन्छ । एक रिपोर्टअनुसार हिमालयका सबै चुचुराहरूको उचाइ सामान्यतया २० हजार फिटभन्दा बढी हुन्छ, त्यसैले तिनीहरू उडानको लागि उपयुक्त हुँदैनन् । किनकि त्यहाँ हावाको गति पनि असामान्य हुन्छ र अक्सिजन पनि कम हुन्छ, यस्तो अवस्थामा यात्रुहरूले पनि समस्या भोग्न सक्छन् ।
त्यहाँको मौसम पनि द्रुत गतिमा परिवर्तन हुन्छ र जुनसुकै बेला आपतकालीन अवस्था आउन सक्छ । प्रशान्त महासागर एउटा विशाल पानीको भण्डार हो जसलाई पार गर्न ठूलो मात्रामा इन्धन चाहिन्छ । प्रशान्त महासागरमा सीधा उडान गर्नुको सट्टा, धेरैजसो व्यावसायिक उडानहरूले घुमाउरो मार्गहरू लिन्छन् किनभने तिनीहरू वास्तवमा दूरीमा सिधा उडान गर्नुभन्दा छोटो हुन्छन् । यद्यपि यो विरोधाभासी लाग्न सक्छ, पृथ्वी गोलाकार भएकोले, सीधा रेखा दुई बिन्दुहरू बीचको सबैभन्दा छोटो दूरी होइन ।
अर्को कारण के हो भने, हवाईजहाजहरू सधैं समतल सतहमा आपतकालीन अवतरण गर्छन् । साथै, सुरक्षाको कारणले गर्दा, पाइलटहरूले आपतकालीन अवस्थामा विमानलाई सजिलै अवतरण गर्न सकियोस् भनेर अधिकतम संख्यामा विमानस्थलहरू उपलब्ध भएको रुटमा विमान उडाउनु उपयुक्त ठान्छन् । यसैबीच, पाइलटहरूले बेवास्ता गर्ने अर्को क्षेत्र तिब्बती पठार हो । तिब्बती पठारमाथि उडान नगर्नुको एउटा मुख्य कारण यसको उच्च उचाइ हो । बढी उचाइ हुनु भनेको पातलो हावा हुनु हो । जसले विमानको इन्जिनको कार्यसम्पादनलाई असर गर्छ ।
अर्को महत्त्वपूर्ण कारक मौसम हो । यो क्षेत्र यसको कठोर र अप्रत्याशित मौसम अवस्थाको लागि परिचित छ । तेज हावा र गम्भीर अशान्तिले विमानलाई गम्भीर जोखिम निम्त्याउन सक्छ । धेरैलाई थाहा छैन तर यो क्षेत्र गम्भीर आँधीबेहरीको जोखिममा पनि छ । अर्को ठूलो चिन्ताको विषय यसको भू–भाग हो । यस क्षेत्रमा ७,००० मिटरभन्दा अग्ला चुचुराहरू सहितका केही अत्यन्तै उबडखाबड पहाडहरू समावेश छन् । यस्ता अग्ला चुचुराहरूमाथि उडान गर्नु अलि खतरनाक हुन सक्छ, विशेष गरी आपतकालीन समयमा । यस्तोमा यदि कुनै विमानको इन्जिनमा कुनै समस्या आयो भने, सुरक्षित आपतकालीन अवतरणको विकल्प हुँदैन ।
