काठमाडौं । विश्वकै सबैभन्दा धनी एलन मस्कको स्याटेलाइट इन्टरनेट सेवा स्टारलिंक अनलाइन ठगीको माध्यम बन्दै गएको छ । यो चकित पार्ने खुलासा एक रिपोर्टमा गरिएको छ । रिपोर्टहरूका अनुसार, दक्षिणपूर्व एसियामा ‘घोटाला कम्पाउन्डहरु’ चलाउने अपराधीहरूले स्टारलिङ्कको स्याटेलाइट इन्टरनेट डिश हरू प्रयोग गरिरहेका छन् ।
यस सम्बन्धमा, अमेरिकाको क्यालिफोर्नियाका एक अभियोजकले गत वर्ष मस्कको कम्पनीलाई पत्र पठाएका थिए । त्यो पत्र स्टारलिङ्कको मूल कम्पनी स्पेसएक्सलाई पठाइएको थियो । साइबर अपराधको लागि स्टारलिङ्क डिश प्रयोग भइरहेको विशेष क्षेत्रहरूमा कम्पनीले आफ्नो सेवा बन्द गर्नुपर्ने भनिएको थियो । तर, पत्रको कुनै जवाफ दिइएन ।
एबीसी न्यूजको रिपोर्टअनुसार, क्यालिफोर्नियाका पूर्व उप–जिल्ला न्यायाधिवक्ता एरिन वेस्टले पत्र लेखेकी थिइन् । उनले एबीसी न्यूजलाई स्पेसएक्सले पत्रको जवाफ नदिएका बताइन । प्रतिवेदनमा भनिएको छ कि चीनसँग सम्बन्धित संगठित अपराध समूहहरूले स्टारलिङ्कको उच्च–गतिको इन्टरनेट कनेक्टिभिटी प्रयोग गर्न सुरक्षा प्रोटोकलहरू बाइपास गरिरहेका छन् । पछिल्ला केही वर्षहरूमा, स्टारलिङ्क स्याटेलाइट डिश प्रयोग गर्ने अपराधीहरूको धेरै रिपोर्टहरू आएका छन् ।
प्रतिवेदनमा भनिएको छ कि अनलाइन विक्रेताहरूले स्टारलिङ्क उपकरणहरू दुर्गम क्षेत्रहरूमा घोटाला कम्पाउन्डहरू चलाउने अपराधीहरूलाई बेचिरहेका छन् । रिपोर्टले बेनेडिक्ट हफम्यान नामक एक अधिकारीलाई उद्धृत गर्दै स्टारलिङ्कको सेवाहरू टेलिग्राममार्फत प्रवद्र्धन भइरहेको बताएको छ । यो जानकारी अनलाइन स्क्याम सेन्टरहरू चलाउनेहरूसम्म पुगिरहेको छ ।
अनलाइन ठगीको लागि स्टारलिङ्कको प्रयोग चिन्ताको विषय भएको अधिकारीहरूले स्वीकार गर्छन् । म्यानमारमा यस्ता उपकरणहरू जफत गरिएको छ । यस्तो उपकरण स्टारलिङ्क सेवा उपलब्ध रहेका छिमेकी देशहरूबाट म्यानमारमा ल्याइँदै गरेको देखिन्छ । उल्लेखनीय छ कि हालै म्यानमारमा एउटा ठूलो अनलाइन घोटाला केन्द्रको पर्दाफास भएको छ ।
त्यहाँ ठूलो संख्यामा चिनियाँ, नेपाली र भारतीय नागरिकहरू थिए । जहाँ सयौ नेपालीहरुसमेत जर्बजस्ती काममा लगाइएको तथ्य बाहिररिएको थियो । केही दिनअघिमात्र थाई प्रहरीले त्यस्ता स्क्याम सेन्टरहरुबाट जर्बजस्ती काममा लगाइएकाहरुको उद्दार गरिरहेका छन् । यसरी उद्दार भएका केही नेपाली हाल नेपाल फर्किइसकेका छन् ।
स्टारलिङ्कको पहुँच विश्वभर तीव्र गतिमा बढिरहेको छ । यसलाई एलन मस्कको कम्पनी स्पेसएक्सले २०१९ मा विकास गरेको थियो । स्टारलिङ्कको उद्देश्य विश्वका ती भागहरूमा इन्टरनेट उपलब्ध गराउनु हो जुन कनेक्टिभिटीबाट वञ्चित छन् । स्टारलिङ्कको स्याटेलाइट इन्टरनेट युक्रेन र गाजाका युद्ध प्रभावित क्षेत्रहरूमा पनि प्रयोग भइरहेको छ । यद्यपि, नयाँ प्रतिवेदनले यसको दुरुपयोगमाथि चिन्ता व्यक्त गरेको छ ।
