काठमाडौं । जर्मनीको हानोभरमा आयोजित विश्वको सबैभन्दा ठूलो व्यापार मेलाले विभिन्न प्रवृति तय गर्छ । शुक्रबार समापन भएको यो मेलाले उद्योगको भविष्य र अत्याधिक नयाँ प्रविधिको झलक दिएको छ । यसपटक चीनबाट ठूलो संख्यामा सहभागी हुन आएका प्रदर्शकहरूले चीनबिना डिजिटल भविष्य सम्भव नभएको बताए । यस वर्ष चीनबाट जम्मा चार हजार कम्पनीहरूले भाग लिएका थिए र प्रत्येक तीन प्रदर्शकमध्ये एक चिनियाँ थिए ।

जर्मनीले चीनका लागि आफ्नो रणनीतिमा चीनलाई लगातार आफ्नो साझेदार र प्रतिद्वन्द्वी र धेरै तहमा प्रतिद्वन्द्वी भन्दै आएको अवस्था हो । ‘मलाई जर्मनीको अवस्था थाहा छैन । तर त्यसले फरक पार्दैन । हामी व्यापार गर्न चाहन्छौं र मेरा उत्पादनहरू राम्रो, सस्तो र धेरै उपयोगी छन्,’ प्रदर्शनीमा बल बेरिङ स्टल राखेका एक चिनियाँ सहभागी जियाङले भने । केही चिनियाँ कम्पनीका प्रतिनिधिले भिसा नपाएकाले यो अवसर गुमाएका हुन सक्छन् । तर चीनका साना र मझौला कम्पनीहरू उत्साहले भरिएका छन् । ह्यानोभर मेलाको भ्रमणले कम्पनीहरूलाई निर्यात अवसरहरू फेला पार्न मद्दत गर्दछ जसले गर्दा उनीहरूले चीनको घरेलु बजारमा घट्दो माग पूरा गर्न सक्छन् । जियाङले पनि ‘विदेशबाट ठूला अर्डरहरू’ पाउने आशा राखेको र बाटो सहज नहुने थाहा भएको बताए ।

चिनियाँ स्ट्यान्डको लोगोमा रहेको नारा ‘मेक थिंग्स बेटर’ थियो, जसले चीनको विश्वासलाई जोड दिन्छ । केही प्राविधिक क्षेत्रमा चिनियाँ कम्पनीले विश्वलाई उछिनेका छन् । चीनबिना डिजिटलाइजेसन र आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्सको कल्पना गर्न सकिँदैन । प्राविधिक भविष्य उद्योग ४.० को हो, अर्थात् नेटवर्क–आधारित उत्पादन र एआई को प्रयोग मार्फत स्रोतहरूको स्वचालित प्रयोग ।

भविष्यका कारखानाहरू स्मार्ट कारखानाहरू हुनेछन् जसलाई ताररहित सञ्जाल र क्लाउड सेवाहरू चाहिन्छ । यस्तो सुविधा भएको कारखानामा सबै औद्योगिक डाटा उत्पादन साइटबाट डाटा क्लाउडको सहयोगमा सर्भरमा वास्तविक समयमा पठाइन्छ । आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्सले क्लाउड कम्प्युटिङ प्रयोग गरी उत्तम विकल्प छनोट गर्छ र मेसिनहरूलाई काम गर्न निर्देशन दिन्छ । ह्यानोभर फेयरको उद्घाटनमा आएका ओलाफ स्कोल्ट्जले जर्मनी आफ्नो आर्थिक स्वास्थ्य र कल्याणलाई कायम राख्न र आगामी १०, २० वा ३० वर्ष वा त्यसपछि पनि रोजगारी सृजना गर्नका लागि पर्याप्त बलियो रहेको विश्वास व्यक्त गरे । यद्यपि, स्कोल्ट्जले भने कि यो केवल प्राविधिक सफलताहरू मार्फत सम्भव छ, जसको लागि जर्मनी र अन्य धेरै देशहरूमा कम्पनीहरू सक्षम छन् ।

वर्तमानमा, चीन धेरै महत्वपूर्ण आविष्कारहरूको भूमि हो । हुवावे क्लाउडका उपाध्यक्ष शिकियाङ ताओ भन्छन्, ‘भूमण्डलीकरणले ल्याएको प्रगतिबाट हामी प्रभावित छौं, उदाहरणका लागि, जर्मनीमा हामीले हाम्रा औद्योगिक ग्राहकहरूलाई ड्युश टेलिकम मार्फत भरपर्दो क्लाउड सेवा उपलब्ध गराउँछौं । सहकार्यको माध्यमबाट मात्रै हामी गर्न सक्छौं । तपाईं भविष्यमा सफल हुनुहुनेछ ।’ यो विशाल चिनियाँ दूरसञ्चार कम्पनीले युरोपमा निरन्तर आफ्नो क्लाउड सेवा विस्तार गरिरहेको छ र युरोपेली ग्राहकहरूको लागि यसको सर्भर आयरल्याण्ड र टर्कीमा स्थापना गरिएको छ ।

ताओका अनुसार विश्वभर कार्यरत ८ हजार औद्योगिक कम्पनीले हुवावेको क्लाउड सेवा प्रयोग गरिरहेका छन् । यी फर्महरूलाई उनीहरूको अन्तर्राष्ट्रिय साझेदारहरूसँग जोड्नु भनेको सम्पूर्ण मूल्य श्रृंखलालाई डिजिटलाइज गर्नु हो । तर जर्मनीसँग समस्या छ भन्ने कुरालाई यसरी बनाउनु पर्ने कुरा हो । यद्यपि देशको चीन रणनीतिले चीनबाट अलग हुने कुरा गर्दैन, यसले चीनमाथिको आर्थिक निर्भरता कम गर्न विविधीकरण र जोखिम कम गर्ने कुरा गर्छ । ‘हामीलाई लाग्छ कि जर्मनीले केही आधारभूत उत्पादनहरू र कच्चा पदार्थहरूमा आफ्नो निर्भरता कम गर्न चाहन्छ,’ फोल्कर ट्रायर, जर्मन चेम्बर अफ इन्डस्ट्री र कोर्मासका उपप्रमुखले भने, “चीनमा, बौद्धिक सम्पत्तिको संरक्षण जस्ता मुद्दाहरू र प्रविधिको जबरजस्ती हस्तान्तरण अझै एजेन्डा बाहिर गएको छैन ।“

जोखिम न्यूनीकरण रणनीति र लगानी

तर, लगानी सम्बन्धी तथ्याङ्कले भने फरक चित्र प्रस्तुत गरेको छ । बुन्डेसबैंकका अनुसार जर्मन कम्पनीहरूले सन् २०२३ मा चीनमा करिब १२ अर्ब युरो लगानी गरेका छन्, जुन अहिलेसम्मकै सबैभन्दा ठूलो संख्या हो र जोखिम न्यूनीकरण गर्ने वार्ताका बावजुद यो भएको हो ।

जर्मन चेम्बर्स अफ कमर्स एब्रोडले व्यापार वातावरणको बारेमा एउटा सर्वेक्षण गरेको थियो, जसमा ५४ प्रतिशत जर्मन कम्पनीहरूले प्रतिस्पर्धात्मक रहन चीनमा लगानी बढाउन चाहन्छन् । ‘यसले वर्तमान चुनौतीहरूको बाबजुद पनि चिनियाँ बजारको स्थायित्व र सम्भावनाहरूमा अझै विश्वस्त रहेको देखाउँछ,’ डसेलडोर्फस्थित जर्मन–चिनियाँ व्यापार संघका महानिर्देशक थोमस स्कालर भन्छन् ।

राजनीतिक नियन्त्रण र आर्थिक गतिविधिको विपरीत चित्र भए पनि यी दुई अर्थतन्त्रको कार्ट तान्न एकअर्काका लागि आवश्यक हुनु महत्वपूर्ण छ । भूमण्डलीकरणको दौडमा, यो अब बिन्दु हो जहाँ सम्भावनाहरू वस्तुहरू भन्दा सेवाहरूमा व्यापार र सबै भन्दा प्रत्यक्ष लगानीमा निहित छन् । व्यापार पत्रकार डिएटर बेस्टेका अनुसार, ‘प्रत्यक्ष लगानी भनेको बजारको नजिक र बजारमा उत्पादन गर्नु हो, त्यो बजारको लागि । यो प्रवृत्ति विश्वभर देखापरेको छ, विशेष गरी जर्मनी र चीनबीचको सम्बन्धमा ।’

औद्योगिक जासूसी रिपोर्ट

प्राविधिक आविष्कारहरूमा चीनसँग साझेदारीको बहसलाई यस हप्ता चिनियाँ जासुसीको समाचारले ओझेलमा पारेको छ । जर्मनीको संघीय अभियोजकको कार्यालयले गत सोमबार तीन जना जर्मन नागरिकलाई चीनको गुप्तचर सेवाका लागि काम गरेको आशंकामा पक्राउ गरिएको जनाएको छ । वकिलहरूले विश्वास गर्छन् कि यी तीन अनुसन्धानको एक हिस्सा हुन सक्छ जसको माध्यमबाट चीन आफ्नो नौसेना शक्ति बढाउन चाहन्छ ।

संदिग्धमध्ये एकले सैन्य उद्देश्यका लागि प्रयोग गर्न सकिने प्राविधिक जानकारी संकलन गरेको बताइएको छ । सन् १९८९ मा तियानमेन स्क्वायरमा विद्यार्थी आन्दोलनलाई दबाउनका लागि भएको हिंसात्मक घटनापछि युरोपियन युनियनले चीनलाई हतियार आपूर्तिमा प्रतिबन्ध लगाएको छ । अनुवाद गरिएको