काठमाडौं । विश्वव्यापी मुद्रास्फीति २०२८ सम्म उच्च रहन सक्ने नयाँ सर्वेक्षणले देखाएको छ । यो सर्वेक्षण डिसेम्बरको सुरुमा जर्मन इफो इन्स्टिच्युट र इन्स्टिच्युट फर स्विस इकोनोमिक पोलिसीले गरेको थियो । जसमा १२५ देशका करिब १४०० विज्ञ सहभागी थिए । सर्वेक्षणअनुसार तीन वर्षमा औसत मुद्रास्फीति ३.५ प्रतिशत रहने अनुमान गरिएको छ ।

यो २०२५ को लागि ३.९% अनुमान गरिएको छ । यसको मतलब मुद्रास्फीति घट्ने सम्भावना अझै कम देखिन्छ । ‘मुद्रास्फीतिको अपेक्षा अझै पनि धेरै केन्द्रीय बैंकहरूको लक्ष्य भन्दा माथि छ,’ सार्वजनिक वित्त र राजनीतिक अर्थतन्त्रका लागि इफो सेन्टरका निर्देशक निकलास पोट्राफकेले भने । यी अपेक्षाहरूलाई ध्यानमा राख्दै, ब्याजदरमा ठूलो कटौतीको सम्भावना छैन ।

अमेरिका र युरोजोनको पछिल्लो तथ्यांकले चिन्ता बढाएको छ । उपभोक्ता मूल्य वृद्धि सोचेभन्दा उच्च सावित हुनेछ जस्तो देखिन्छ । यसले ब्याजदर कटौतीको अपेक्षामा विश्वव्यापी परिवर्तन ल्याएको छ, विशेष गरी फेडरल रिजर्वको लागि । सर्वेक्षणअनुसार मूल्य अपेक्षाहरू विशेष गरी उत्तर अमेरिकाको लागि बढेको छ । विशेषज्ञहरूले २०२५ मा २.६% को औसत दर देख्छन् । यो तेस्रो त्रैमासिकमा अघिल्लो सर्वेक्षण राउन्डको तुलनामा ०.२ प्रतिशत अंकले बढी हो । यो २०२६ मा २.८% र २०२८ मा २.९% हुने अनुमान छ ।

यसरी विश्वभर मुद्रास्फीति गम्भीर समस्या बनेको छ । यसले हरेक देशलाई असर गरिरहेको छ । वास्तवमा, विश्वमा मुद्रास्फीति बढ्नुमा धेरै कारणहरू छन् । उदाहरणका लागि, कोरोना महामारीका कारण आपूर्ति श्रृंखला अवरुद्ध भएको थियो । जसका कारण धेरै उत्पादनको मूल्य बढेको छ । रुस–युक्रेन युद्धले ऊर्जा र खाद्यान्नको मूल्य बढाएको छ । अधिकांश देशमा मुद्रास्फीति बढिरहेको छ । यसले वस्तु तथा सेवाको मूल्य बढाएको छ । धेरै देशहरू आर्थिक मन्दीको अवधिबाट गुज्रिरहेका छन् । जसका कारण बेरोजगारी बढ्दै गएको छ । जनताको क्रयशक्ति पनि घट्दै गएको छ ।

समाधान के हुन सक्छ ?

अहिले विश्व खाद्य मुद्रास्फीतिबाट सबैभन्दा बढी समस्यामा छ । यस्तोमा भारतले विश्वव्यापी मुद्रास्फीति कम गर्न धेरै तरिकामा योगदान गर्न सक्ने विज्ञहरुले बताएका छन् । भारतले कृषि र उद्योगमा उत्पादन बढाएर विश्वव्यापी आपूर्ति श्रृंखलामा ठूलो भूमिका खेल्न सक्छ । खाधान्नका् मूल्य नियन्त्रणमा भारतसँग यहाँ विश्वलाई ठूलो राहत दिने शक्ति छ । भारतले नयाँ प्रविधि अपनाएर उत्पादन लागत घटाउन सक्छ । यस्तै चीन विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्र हो । यसले विश्व अर्थतन्त्रमा ठूलो प्रभाव पारेको छ । चीनले आफ्नो विश्वव्यापी आपूर्ति ऋङ्खलालाई नियमित र चुस्त राख्न सकेमामात्र पनि विश्व अर्थतन्त्रलाई सहज राखिराख्न ठूलो मद्दत पुग्छ ।