काठमाडौं । विश्व अर्थतन्त्र २०२५ मा स्थिर तर मन्द गतिमा वृद्धि हुने प्रक्षेपण गरिएको छ। ठूला अर्थतन्त्रहरूले महामारीपछिको आर्थिक सुधारलाई जारी राखेका छन् भने साना तथा विकासशील राष्ट्रहरूले क्षेत्रीय र अन्तर्राष्ट्रिय दबाबहरूको सामना गर्दै आर्थिक सुधारका नयाँ मोडेल खोजिरहेका छन्। २०२५ मा विश्वव्यापी आर्थिक परिदृश्यलाई विश्लेषण गर्दा ठूला अर्थतन्त्रहरूको योगदान, क्षेत्रीय असमानता, जलवायु परिवर्तन, र व्यापार तनावजस्ता मुद्दाहरू प्रमुख केन्द्रमा रहने अर्थविदहरु बताउँछन् ।

विश्वव्यापी आर्थिक स्थायित्वमा अमेरिकी अर्थतन्त्रको भूमिका महत्त्वपूर्ण देखिन्छ। सन् २०२५ मा अमेरिकी अर्थतन्त्रले १.९ प्रतिशतको वार्षिक वृद्धिदर हासिल गर्ने प्रक्षेपण गरिएको छ। उपभोक्ता खर्चको उच्च स्तर र श्रम बजारको लचिलोपनले यसलाई टेवा दिनेछ। अमेरिकी मुद्रास्फीति लगभग नियन्त्रणमा आइसकेको छ, जसले विश्वव्यापी आर्थिक सुधारमा पनि सकारात्मक प्रभाव पार्ने अपेक्षा गरिएको छ। तर, नयाँ प्रशासनका सम्भावित नीतिगत परिवर्तनहरूले अनिश्चितता निम्त्याउने जोखिम छ। डोनाल्ड ट्रम्पले चीनमाथि व्यापक शुल्क लगाउने आफ्नो चुनावी वाचा पूरा गरेमा आपूर्ति शृंखलामा गम्भीर असर पर्न सक्ने सम्भावना रहेकाे अर्थविदहरु बताउँछन् ।

चीनको अर्थतन्त्र पछिल्लो दशकको तुलनामा सुस्त हुँदै गएको छ। आन्तरिक खपतमा कमी, निर्यातको घट्दो माग, र अमेरिका-चीन तनावले उसको वृद्धिलाई कमजोर बनाएको छ। यद्यपि, चीनले आन्तरिक माग बढाउन र क्षेत्रीय व्यापार सम्झौतामार्फत आफ्नो अर्थतन्त्रलाई सुदृढ बनाउने प्रयास गरिरहेको छ। चीनको आर्थिक सुस्तता केवल उसकै लागि मात्र होइन, सम्पूर्ण विश्वव्यापी व्यापार प्रणालीका लागि पनि चुनौती बन्न सक्छ।

यूरोपेली संघ हरित ऊर्जा र डिजिटल प्रविधिमा ठूला लगानी गर्दै दीर्घकालीन सुधारका प्रयास गरिरहेको छ। तर, ऊर्जा संकट र उच्च मुद्रास्फीतिका कारण यूरोपेली अर्थतन्त्रले चुनौतीहरूको सामना गरिरहनु परेको छ। यसको आर्थिक स्थिरताले विश्वव्यापी बजारमा थप सन्तुलन ल्याउने अपेक्षा छ, तर नीति निर्माणको गति सुस्त हुने हो भने यो स्थिरता कायम गर्न कठिन हुन सक्छ।

दक्षिण एसिया र दक्षिणपूर्व एशियाका राष्ट्रहरूले आर्थिक सुधारका लागि महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेका छन्। भारत, जसले विगत केही वर्षमा उच्च वृद्धिदर कायम राखेको छ, २०२५ मा पनि ६ प्रतिशतभन्दा माथि वृद्धिदर हासिल गर्ने अपेक्षा गरिएको छ। यसको प्राविधिक विकास र निर्यातमुखी नीतिहरूले क्षेत्रीय अर्थतन्त्रमा थप स्थिरता ल्याउनेछ। तर, पाकिस्तानजस्ता देशहरूले राजनीतिक र आर्थिक अस्थिरताका कारण थप दबाब झेल्नुपर्ने देखिन्छ।

मध्यपूर्वका तेल उत्पादक राष्ट्रहरूले तेलको घट्दो मागलाई सम्बोधन गर्दै गैर-तेल आधारित आर्थिक संरचना विकास गर्न थालेका छन्। यो प्रयासले ऊर्जा बजारमा नयाँ सन्तुलन ल्याउन सक्छ। तर, जलवायु परिवर्तन र जलस्रोतको अभावले यी क्षेत्रीय अर्थतन्त्रमा दीर्घकालीन प्रभाव पार्न सक्छ।

अफ्रिकी राष्ट्रहरूले दिगो विकासका लागि संघर्ष गरिरहेका छन्। आर्थिक असमानता, राजनीतिक अस्थिरता, र जलवायु संकटले अफ्रिकाका धेरै मुलुकमा आर्थिक सुधार प्रयासहरूमा बाधा पुर्‍याइरहेको छ। यद्यपि, प्राविधिक र कृषिमा गरिएको लगानीले केही सकारात्मक परिवर्तनको सम्भावना देखाएको छ।

नेपालको अर्थतन्त्र २०२५ मा विश्वव्यापी परिवर्तनबाट प्रत्यक्ष र अप्रत्यक्ष रूपमा प्रभावित हुने अपेक्षा गरिएको छ। विदेशी रोजगारमा निर्भर नेपालको अर्थतन्त्र अमेरिकी श्रम बजारको सुधार र विप्रेषण वृद्धि जस्ता विषयबाट लाभान्वित हुन सक्छ। तर, विश्वव्यापी आपूर्ति शृंखलामा सम्भावित अवरोधले आयात निर्भर अर्थतन्त्रलाई चुनौती दिन सक्छ। नेपाली अर्थशास्त्रीहरूका अनुसार, आन्तरिक उत्पादन र कृषि आधुनिकीकरणमा ध्यान केन्द्रित गर्न सके नेपालले यी चुनौतीहरूलाई अवसरमा बदल्न सक्छ। पर्यटन क्षेत्रले पनि २०२५ मा सुधारको मार्ग लिने अपेक्षा गरिएको छ। चीन र भारतबाट आउने पर्यटकहरूको संख्यामा सुधार भएमा नेपालको विदेशी मुद्रा आर्जनमा सकारात्मक प्रभाव पर्नेछ।

जलवायु परिवर्तन, व्यापार तनाव, र डिजिटल प्रविधिमा भएको तीव्र परिवर्तनले २०२५ को विश्व अर्थतन्त्रलाई निर्देशित गर्नेछन्। ठूला अर्थतन्त्रहरूले जलवायु अनुकूल नीतिहरू अपनाउने प्रयास गर्नेछन्, जबकि साना राष्ट्रहरूले आन्तरिक उत्पादन र अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारमा स्थिरता ल्याउन संघर्ष गर्नुपर्नेछ। यस्तो अवस्थामा नेपालजस्ता देशहरूले क्षेत्रीय सहयोग र दीर्घकालीन योजना बनाउँदै अघि बढ्नुपर्ने देखिन्छ।

२०२५ को विश्व अर्थतन्त्र स्थिरता र चुनौतीको मिश्रण हुने देखिएको छ। ठूला अर्थतन्त्रहरूले आर्थिक संरचनालाई बलियो बनाउन नीति निर्माणको गति तीव्र गर्नेछन्, जबकि साना राष्ट्रहरूले आर्थिक विकासका लागि नविनतम उपायहरूको खोजी गर्नुपर्नेछ। नेपालजस्ता विकासशील देशहरूले विश्व अर्थतन्त्रका यस्ता उतारचढावलाई आफ्नो पक्षमा बदल्न रणनीतिक नीतिहरू अपनाउनु अपरिहार्य छ।