काठमाडौं । दक्षिण एसियाली क्षेत्रीय संगठन (सार्क) को सदस्य मुलुक श्रीलंका आधिकारिक रुपमा ऋण डिफल्टको अवस्थाबाट बाहिर निस्केको छ । श्रीलंकाको अर्थ मन्त्रालयले शनिबार श्रीलंकाको ऋण डिफल्ट अवस्था आधिकारिक रूपमा समाप्त भएको जनाएको छ । फिच रेटिङ्सले श्रीलंकाको क्रेडिट रेटिङमा सुधार गरेको छ ।

फिचले शुक्रबार श्रीलंकाको दीर्घकालीन क्रेडिट पूर्वनिर्धारित मूल्याङ्कनलाई सिसिसि नेगेटिभबाट सिसिसि पोजेटिभमा स्तरवृद्धि गरेको छ । रेटिङ एजेन्सीले अन्तर्राष्ट्रिय सार्वभौम ब्रान्डको पुनर्संरचना र सुधार प्रक्षेपणका बृहत् आर्थिक सूचकहरू पूरा भएका कारण स्थानीय मुद्रा ऋणमा अर्को डिफल्ट हुने जोखिम कम भएको बताएको छ ।

वित्त मन्त्रालयका शीर्ष अधिकारी महिन्दा सिरिवर्देनाले एक विज्ञप्तिमा भनेका छन्–‘डिसेम्बर २० श्रीलंकाको आर्थिक सुधार प्रक्रियामा एक प्रमुख कोशेढुङ्गाको रुपमा रहेको छ । किनकि श्रीलंका आधिकारिकरूपमा डिसेम्बर २० देखि सार्वभौम डिफल्ट मूल्यांकनबाट बाहिर आएको छ ।’ श्रीलंकाले अप्रिल २०२२ मा सार्वभौम डिफल्ट घोषणा गर्दै आर्थिक संकटमा फसेको घोषणा गरेको थियो ।

सन् १९४८ मा बेलायतबाट स्वतन्त्रता पाएपछि मुलुकमा पहिलोपटक यस्तो अवस्था सिर्जना भएको थियो । चीनको ऋणले देशलाई यो अवस्थामा पुर्याएको मानिन्छ । श्रीलंकामा केही महिना अराजकताको अवस्था सृजना भएको थियो । जसका कारण राष्ट्रपति गोटाबाया राजापाक्षेले देश छोड्नुपरेको थियो ।

त्यसपछि रनिल विक्रमासि देशको राष्ट्रपति बने र आईएमएफसँग वार्ता सुरु गरे । उनको सरकार मार्च २०२३ मा बेलआउटमा सफल भयो । देशमा रिकभरी प्रक्रिया २०२२ बाट सुरु भयो र यसको जिम्मेवारी सिरिवर्देना र केन्द्रीय बैंकका गभर्नर नन्दलाल वीरासिंघेलाई दिइएको थियो । सिरिवर्देनाले भने कि यदि प्रारम्भिक चेतावनीलाई ध्यान दिएका भए यो अवस्था आउने थिएन । उनले अब यस्तो गल्ती नदोहोरियोस् भनेर देशले सुनिश्चित गर्नुपर्ने बताए ।

अर्थतन्त्र ५.५ प्रतिशतले वृद्धि हुँदै

अर्थतन्त्र छिन्नभिन्न भएको श्रीलंका विस्तारै सुधारतर्फ अघि बढेको छ । श्रीलंकाको अर्थतन्त्र सन् २०२४ को तेस्रो त्रैमासिकमा ५ दशमलव ५ प्रतिशतले वृद्धि हुने केन्द्रीय बैङ्कले प्रक्षेपण गरेको हो । केन्द्रीय बैङ्कका अनुसार कृषि गतिविधि ३ प्रतिशत, उद्योग १० दशमलव ८ प्रतिशत र सेवा गतिविधि २ दशमलव ६ प्रतिशतले बढेको छ ।

अक्टोबर सन् २०२४ मा चिया उत्पादनमा गिरावट भए तापनि कुल उत्पादन जनवरी र अक्टोबर बीचमा थोरै वृद्धि भएको छ । रबर उत्पादनले अक्टोबरमा उल्लेखनीय वार्षिक वृद्धि हासिल गर्दै स्थिर सुधार देखाएको केन्द्रीय बैङ्कले जनाएको छ । सन् २०२४ को पहिलो दश महिनामा नरिवलको उत्पादन वर्षैपिच्छे घटेको केन्द्रीय बैङ्कले जनाएको छ । गत वर्ष डिसेम्बर २० सम्ममा अमेरिकी डलरको तुलनामा श्रीलङ्काली रुपैयाँ १० दशमलव ७ प्रतिशतले बढेको केन्द्रीय बैङ्कले जनाएको छ ।