काठमाडौं । गत सातादेखि हरेक दिनजसो भारतका विभिन्न एयरलाइन्स कम्पनीमा धम्कीपूर्ण फोन र म्यासेज आइरहेका छन् । यसमा विमानलाई बमले उडाउने धम्की दिइएको हुन्छ । त्यसपछि जे हुन्छ, त्यसले पूरै प्रणालीलाई हल्लाउँछ । यसले यात्रुलाई असुविधा मात्र होइन, एयरलाइन्सले पनि निकै सास्ती खेप्नुपरेको छ । हालै मात्र अमेरिका जाने एउटा विमानलाई ३ करोड भारु घाटा भएको बताइएको थियो ।

यस्ता धम्कीपूर्ण कल र म्यासेजका कारण अहिले जनतामा डरको वातावरण सिर्जना भइरहेको छ । यो ‘थ्रेट गेम’का कारण यस वर्ष अहिलेसम्म ५०० भन्दा बढी उडान खतरामा परेका छन् । यसले करिब दुई हजार उडान र साढे तीन लाख यात्रुलाई असर गरेको छ । साथै, एयरलाइन्सले देशको अर्थतन्त्रमा करिब १५ अर्ब (२४ अर्ब नेपाली रुपैयाँ) को नोक्सानी बेहोरेको छ ।

प्रणालीमा ‘चेन रिएक्शन’

एयरलाइन्सका अधिकारीहरुका अनुसार जब पनि कुनै उडान खतरामा पर्छ, मानिसहरुले सोच्छन् कि त्यो एउटा मात्र उडान भएकाले कुनै फरक पर्दैन । बाँकी कुरा सही हुन्छ तर, त्यस्तो हुँदैन । कुनै पनि एक उडानलाई धम्कीले त्यो एयरलाइन्स कम्पनीको २४ घण्टे हवाई तालिका प्रणालीमा ‘चेन रिएक्शन’ देखिन्छ । किनभने एउटा विमानलाई खतरा भए पनि एउटा विमानले २४ घण्टामा कम्तीमा चारदेखि छ वटा छोटो दूरीको उडान गर्छ । यस्तो अवस्थामा यदि कुनै उडान खतरामा परेको छ भने त्यो विमानभन्दा अगाडि हुने सबै उडानको असर ती सबै उडानमा विलम्ब, रद्द वा रि–सेड्युलिङको रुपमा बाहिर आउँछ ।

यसरी हुन्छ अर्बौ घाटा ?

प्रत्येक उडानमा औसत १८० जना यात्रु सवार हुन्छन् । भारतमा यस वर्ष अहिलेसम्म करिब ५०० उडानहरू खतरामा परेका छन्, जसको अर्थ कम्तिमा २,००० उडानहरू र यी उडानहरूमा उडान गर्ने ३.५ लाख भन्दा बढी यात्रुहरू प्रत्यक्ष रूपमा प्रभावित भएका छन् । हालसम्म भारतका विभिन्न एयरलाइन्सले प्रति फ्लाइट चेन रियाक्सन करिब १५ अर्ब रुपैयाँ घाटा व्यहोरेका छन् ।

अक्टोबर १४ मा एयर इन्डियाको विमानले मुम्बई विमानस्थलबाट न्युयोर्कको जेएफके विमानस्थलका लागि उडान भरेको थियो । विमानमा करिब २०० यात्रु र चालक दलका सदस्यहरू सामेल थिए । विमानमा करिब १३० टन जेट इन्धन थियो । टेकअफ को केही समयपछि, त्यहाँ बम भएको रिपोर्ट गरिएको थियो । त्यसको दुई घण्टापछि विमान दिल्ली विमानस्थलमा अवतरण गरेको थियो ।

यो विमानको तौल इन्धन, यात्रु, लगेज लगायत ३४० देखि ३५० टनको बीचमा थियो । एयर इन्डियाको यो विमान अधिकतम २५० टन तौलका साथ अवतरण गर्न सक्छ । यस्तोअवस्थामा विमानमा रहेको करिब १०० टन इन्धन हावामा उडाइएको थियो । यसपछि विमान दिल्लीमा अवतरण भयो । एक वरिष्ठ पाइलटका अनुसार एक टन इन्धनको मूल्य करिब एक लाख रुपैयाँ भारु पर्छ ।

यो विमानबाट १०० टन इन्धन उडेको थियो । यस्तो अवस्थामा एयरलाइन्सले इन्धनबाट मात्रै एक करोड रुपैयाँ घाटा बेहोर्नुपरेको थियो । यसबाहेक दिल्लीमा अवतरण गरेपछि होटलमा बस्ने २०० भन्दा बढी यात्रु र चालक दलका सदस्यलाई ल्यान्डिङ शुल्क पनि समावेश गरिएको छ । केही वरिष्ठ अधिकारीका अनुसार नक्कली बमको धम्कीका कारण एयरलाइन्सलाई करिब ३ करोड रुपैयाँको नोक्सानी भएको थियो । अनुवाद गरिएको