काठमाडौं । विश्व बैंकले नेपालका लागि १५० मिलियन डलर (२० अर्ब १५ करोड ६५ लाख रुपैयाँ) बराबरको शर्तगत वित्तपोषण उपलब्ध गराउने भएको छ । नेपालमा पछिल्लो समय निम्तिएको प्राकृतिक तथा मौसमी प्रतिकुलताले निम्त्याएको वितण्डाबाट राहत पाउन र आपतकालिन स्वास्थ्य क्षेत्रमा सहयोग गर्न भन्दै शर्तसहितको रकम दिनेगरी विश्व बैंक कार्यकारी निर्देशकहरुको बोर्ड बैठकले स्वीकृत गरेको हो ।
नेपालमा प्राकृतिक प्रकोपहरूको सामना गर्नका लागि विश्व बैंकले ‘क्याटास्ट्रोफी डिफर्ड ड्रडाउन अप्शन’ (क्याट डीडीओ)शुरू गरेको छ । यस कार्यक्रमले प्रकोप प्रतिकार्यका लागि नीति र नियम सुधारलाई समर्थन गर्दै प्रकोपको प्रभावलाई कम गर्ने उद्देश्यले संस्थागत संयन्त्रलाई सुदृढ बनाउँछ ।
यस कार्यक्रमले सरकारले पूर्व–जानकारी प्रणालीहरू सुधार गर्न र महत्वपूर्ण पूर्वाधारमा जोखिम कम गर्नका लागि आवश्यक नीति, संस्थाहरू र नियमहरूको निर्माणमा मद्दत गर्दछ । यसले सार्वजनिक स्वास्थ्य आपतकालीन अवस्थामा तयारीलाई पनि वृद्धि गर्छ ।
क्याट डीडीओ द्वारा प्रदान गरिने सर्तगत वित्तपोषणले प्रकोप पछि तात्कालिक तरलताको पहुँच प्रदान गर्छ । सरकारलाई प्रकोपको प्रतिकार्य र पुनःस्थापनाको लागि थप उपकरण उपलब्ध गराउँछ । नेपालमा प्रकोपपश्चातको स्रोतहरू तीन तहको संघीय प्रणालीमा प्रकोपको प्रतिकार्य र पुनःस्थापना गर्नका लागि महत्वपूर्ण छन् ।
विश्व बैंकका क्षेत्रीय निर्देशक डेविड सिस्लेनले हालको बाढीले देखाएको जस्तै, नेपाल प्राकृतिक र जलवायु–प्रेरित खतराहरू र स्वास्थ्य आपतकालीन अवस्थाहरूको बहुपरिघटनाको सामना गर्दै गएको बताइ । यसले देशलाई गम्भीर आर्थिक झट्का भोग्ने जोखिममा पार्दै गएको उनको भनाई छ । विश्व बैंको क्याट डीडीओ कार्यक्रमले ती जोखिमहरूको विरुद्ध लचीलापन निर्माण गर्न सरकारका सुधारहरूको समर्थन गर्ने र प्रकोप वा सार्वजनिक स्वास्थ्य आपतकालीन अवस्थाबाहेक तत्काल पहुँच योग्य क्रेडिटको लाइन प्रदान गर्दछ जसले तात्कालिक र प्रभावकारी प्रतिकार्य सुनिश्चित गर्ने बताए ।
क्याट डीडीओ एक नयाँ प्रकोप जोखिम वित्तपोषण उपकरण हो जसले सरकारले आवश्यकताको समयमा तात्कालिक रूपमा प्रतिक्रिया जनाउन मद्दत गर्दछ । यसले सरकारका विकास कार्यक्रमहरूबाट स्रोतहरू डाइवर्ट नगरी काम गर्न सक्छ। यसले सरकारले स्थापित गरेका राष्ट्रिय प्रकोप व्यवस्थापन कोष र प्रधानमन्त्रीको प्रकोप राहत कोष जस्ता प्रतिक्रियाकारी म्याचिनिजमहरूलाई पूरक बनाउँछ।
नेपाल प्रकोप लचिलो विकास नीति क्रेडिट र क्याट डीडीओ अपरेशनलाई ग्रीन फेसेलिटी फॉर डिजास्टर रिस्क रिडक्सन एन्ड रिकभरी र क्यानाडेली सरकार, यू.एस. अन्तर्राष्ट्रिय विकास एजेन्सी, विदेश, राष्ट्रमण्डल र विकास कार्यालय, र स्विस विकास र सहयोग एजेन्सी द्वारा समर्थित भूकम्प आवास पुनर्निर्माण बहु–दानदाता ट्रस्ट कोषबाट प्राविधिक सहायता र अनुदानको सहयोग प्राप्त भएको छ ।
