द्वन्द्व, आर्थिक अस्थिरता र अप्रत्याशित मौसमका कारण गत वर्ष करिब ७३ करोड मानिस भोकै बस्न बाध्य भएको संयुक्त राष्ट्रसंघको प्रतिवेदनले जनाएको छ ।

काठमाडौं । सन् २०३० सम्ममा विश्वबाट भोकमरी उन्मूलन गर्ने लक्ष्य हासिल गर्न कठिन बन्दै गएको संयुक्त राष्ट्रसंघले उल्लेख गरेको छ । संयुक्त राष्ट्रसंघको प्रतिवेदनका अनुसार युद्ध, जलवायु परिवर्तन र आर्थिक संकटले विश्वव्यापी खाद्य सुरक्षा र खाद्यान्नको सहज उपलब्धतामा गहिरो प्रभाव पारिरहेको छ ।

विश्वव्यापी खाद्य सुरक्षा र पोषणको अवस्थासम्बन्धी यो प्रतिवेदनअनुसार गत वर्ष तीव्र भोकमरीको समस्या गहिरिँदै गएको छ भने पौष्टिक खाना धेरै मानिसको पहुँचभन्दा बाहिर भएको छ ।

भोकमरीविरुद्धको लडाइमा धक्का

विश्वभर भोकमरी उन्मूलन गर्ने प्रयासको सन्दर्भमा गतवर्ष डेढ दशकमा सबैभन्दा कठिन थियो । रिपोर्टका अनुसार यसका कारण २०२३ मा करिब ७३ करोड मानिस भोकै बस्न बाध्य भए । अर्थात्, विश्वका प्रत्येक ११ जनामध्ये एक जना भोकसँग संघर्ष गरिरहेका थिए । अफ्रिकी क्षेत्रमा विशेष गरी स्थिति गम्भीर थियो, जहाँ पाँच मध्ये एक जनाले भोकमरीको सामना गर्नुपरेको थियो ।

यो प्रतिवेदन संयुक्त राष्ट्र संघका पाँच निकाय खाद्य तथा कृषि संगठन, अन्तर्राष्ट्रिय कृषि विकास कोष, युनिसेफ, विश्व खाद्य कार्यक्रम र विश्व स्वास्थ्य संगठनले संयुक्त रुपमा सार्वजनिक गरेको हो । यो ब्राजिलमा हुन लागेको जी२० शिखर सम्मेलनको लागि प्रस्तुत गरिएको थियो । यसले विश्वव्यापी भोकमरी न्यूनीकरण गर्न खाद्य सुरक्षा र पोषणसँग सम्बन्धित कोषमा सुधार गर्नुपर्ने सुझाव दिएको छ ।

धेरै मानिसहरूको पहुँच बाहिर स्वस्थ खाना

वर्तमान अवस्था यस्तै रहेमा यस दशकको अन्त्यसम्ममा ५८ करोडभन्दा बढी मानिस गम्भीर कुपोषणको सिकार हुने पनि प्रतिवेदनले चेतावनी दिएको छ । तीमध्ये आधा अफ्रिकामा हुनेछन् । फूड एण्ड एग्रीकल्चर अर्गनाइजेसनका अर्थशास्त्री र प्रतिवेदनका लेखकहरूमध्ये एक डेभिड लेबोर्डेले भने, ‘हामीले सन् २०३० सम्ममा भोकमरी उन्मूलन गर्ने लक्ष्य राख्दा नौ वर्ष अघिको तुलनामा आज हामी झन् खराब अवस्थामा छौं ।’ उनले भने, ‘मलाई लाग्छ कि हामी त्यस्तो ग्रहमा बस्नेछौं जहाँ कोही भोकै नपर्ने वाचा पूरा गर्न हामी अझ राम्रो काम गर्न सक्छौ ।’

खराब पोषणको बारेमा चेतावनी

प्रतिवेदनले सन् २०२३ मा विश्वको एक तिहाइभन्दा बढी जनसंख्याको पहुँचभन्दा बाहिर स्वस्थ आहार रहेको बताएको छ । पछिल्लो अनुमानले कम आय भएका देशहरूमा गत वर्ष ७१.५ प्रतिशत मानिसले स्वस्थ आहार नपाएका देखाएको छ भने उच्च आय भएका देशहरूमा यो संख्या ६.३ प्रतिशत थियो ।

प्रतिवेदनका लेखकहरूले कुपोषण पहिचान गर्न सजिलो भएको बताएका छन् । लामो समयसम्म कम पोषणले बालबालिकाको शारीरिक र मानसिक विकासमा नकारात्मक असर पार्न सक्छ । वयस्कहरूमा दीर्घकालीन खराब पोषणले संक्रमण र रोगको जोखिम बढाउन सक्छ ।

अपर्याप्त प्रयासहरू औंल्याउँदै, लेबोर्डे भन्छन् कि ‘आपतकालीन अवस्थामा चामलको झोला वितरण’ जस्ता प्रयासहरू खाद्य सुरक्षा र पोषण सुनिश्चित गर्न पर्याप्त छैनन् । यस दिशामा व्यापक रणनीति आवश्यक छ । प्रतिवेदनका सुझावअनुसार साना किसानलाई सहयोग गर्नुका साथै ग्रामीण क्षेत्रमा ऊर्जाको उपलब्धता बढाउनु पनि अति आवश्यक छ । यसले सिँचाइ प्रणालीमा उल्लेखनीय सुधार गर्न सक्छ ।

हालको अनुमान अनुसार सन् २०३० सम्ममा भोकमरीलाई पूर्णतया उन्मूलन गर्न ४१७६ बिलियन देखि ३.९८ ट्रिलियन डलर आवश्यक छ । ‘यहाँ समय बर्बाद गर्ने कुनै प्रश्न नै छैन किनभने निष्क्रियताको लागत यस प्रतिवेदनले आवश्यक पर्ने कार्यको लागत भन्दा धेरै हुनेछ,’ रिपोर्टले भन्यो । अनुवाद गरिएको