काठमाडौं । कोरोना महामारी अघि इटाली सरकारले हरेक वर्ष घट्दो आर्थिक वृद्धि र कर्जाको तथ्यांक प्रस्तुत गर्ने गरेको थियो । तर, अहिले इटाली युरोपेली अर्थतन्त्रको इन्जिन बनिरहेको देखिन्छ । पछिल्लो त्रैमासिकमा देशको अर्थतन्त्र ०.६ प्रतिशतको दरले बढेको छ । यस अवधिमा युरोपको सबैभन्दा ठूलो अर्थतन्त्र जर्मनीको वृद्धिदर माइनस ०.३ प्रतिशतले घटेको छ । यस आधारभूत आंकडा बाहेक त्यहाँ धेरै सूचकहरु छन् जसले इटालीको अर्थतन्त्रको चम्किलो रूप देखाउँदछ ।

जर्मनीको कमर्स बैंकका प्रमुख अर्थशास्त्री जोर्ग क्रेमर भन्छन्, ‘सन २०१९ यता इटालीको अर्थतन्त्र ३.८ प्रतिशतले बढेको छ ।’ यो गति फ्रान्सेली अर्थतन्त्रको दोब्बर र जर्मनीको भन्दा पाँच गुणा हो । जर्मनीको अवस्था निकै कठिन देखिन्छ । आर्थिक सहयोग तथा विकास संगठन (ओईसीडी) ले यो वर्ष जर्मनीको वृद्धिदर ०.३ प्रतिशतभन्दा बढी हुने अनुमान गरेको छ । जर्मनीका ठूला विज्ञहरूले यो ०.१ प्रतिशत रहेको बताएका छन् । उही समयमा ओइसिडीले २०२४ को लागि इटालीको वृद्धि दर ०.७ प्रतिशत हुने अनुमान गरेको छ ।

यो आशावादी वातावरणको प्रभाव इटालियन शेयर बजारमा पनि देखिएको छ । देशको ‘एफटीएसइ एमआइबी’ बेन्चमार्क सूचकांक ४० कम्पनीहरू मिलेर बनेको छ । गत वर्ष २८ प्रतिशतले वृद्धि भएको थियो । युरोपको अन्य शेयर बजारमा यस्तो उछाल आएको छैन । यो वर्ष पनि इटालीको शेयर बजारको मुड सुखद रहने अनुमान गरिएको छ ।

इटालियन सरकार विश्वास जुटाउन सफल

पछिल्लो दशक इटालीमा राजनीतिक उथलपुथल थियो । सरकार गठन र पतन, प्रधानमन्त्री आउने र जाने सामान्य कुरा भइसकेको छ । तर, अक्टोबर २०२२ मा जर्जिया मेलोनी प्रधानमन्त्री बनेपछि राजनीतिक अस्थिरताको अन्त्य भएको छ । यद्यपि, सुरुमा मेलोनी र उनको दक्षिणपन्थी पार्टी ब्रदर्सको बारेमा धेरै चिन्ताहरू उठाइएको थियो । चुनावी प्रचारका क्रममा मेलोनीले ‘मेड इन इटाली’ नारा दिएकी थिइन् । उनी र उनको पार्टीले आप्रवासीहरू विरुद्ध अभियान चलाइरहेका थिए र युक्रेन युद्धको बाबजुद पनि पार्टीले रुसबाट आफूलाई स्पष्ट रूपमा टाढा राख्न सकेन ।

जर्मनीको अर्थतन्त्र निरन्तर ओरालो लागिरहेको छ, जबकि इटाली निरन्तर अगाडि बढिरहेको छ । के यसको श्रेय इटालीका प्रधानमन्त्री जर्जिया मेलोनीलाई जान्छ ?

चुनावपछि जर्मन साप्ताहिक पत्रिका स्टर्नले मेलोनीलाई ‘युरोपमा सबैभन्दा खतरनाक महिला’ भनेर वर्णन गरेको थियो । तर आर्थिक नीतिका हिसाबले मेलोनी आफ्ना पूर्ववर्ती प्रधानमन्त्री मारियो द्राघीको पाइला पछ्याउँदै छिन् । यो बाटोले इटालीमा आर्थिक सफलता ल्याइरहेको छ, ऋणपत्र बजारले पनि यसको प्रमाण दिइरहेको छ । देशले जुन ब्याजमा ऋण लिन्छ, त्यो ब्याज मेलोनीको कार्यकालअघिको दरमा पुगेको छ । यस वर्षको सुरुमा एक पत्रकार सम्मेलनमा, मेलोनीले यो आर्थिक चमकको श्रेय लिन खोजिन । उनले विगतको राजनीतिक अस्थिरताले अर्थतन्त्रमा बाधा पुर्याएको बताइन । उनको नेतृत्वमा इटालीले राजनीतिक स्थिरता हासिल गरेको छ ।

तर यो विकासमा मेलोनीको संलग्नता कत्तिको छ ? ‘धेरै होइन’ कमर्स बैंकका क्रेमर भन्छन् । ‘यो बलियो आर्थिक वृद्धिलाई इटालीको लचिलो वित्तीय नीतिहरूले व्याख्या गर्न सकिन्छ ।’ यसको मतलब इटालीको विकास नयाँ ऋणमा निर्भर छ । कोभिड १९ अघि, इटालीमा जिडिपी को १.५ प्रतिशत नयाँ ऋण थियो । यो २०२३ को पहिलो छ महिनामा ८.३ प्रतिशतमा बढ्यो । देशको कुल ऋण पनि बढ्दै गएको छ । जनवरीमा, युरोपेली आयोगले अनुमान गरेको छ कि इटालीको ऋण जिडिपीको १४० प्रतिशत पुग्न सक्छ र यो वृद्धि २०२५ मा जारी रहनेछ । ऋणको यो अनुपात जर्मनीको हकमा ६६ प्रतिशत र फ्रान्सको हकमा १०० प्रतिशत छ ।

निर्माणमा भारी अनुदानको प्रभाव

अर्थतन्त्र सुधार गर्न, इटाली सरकारले २०२० को अन्त्यदेखि धेरै घर नवीकरण परियोजनाहरूमा आर्थिक सहयोग प्रदान गर्दैछ । कतिपय अवस्थामा यो अनुदान ५० प्रतिशत र विशेष अवस्थामा त्योभन्दा पनि बढी हुन्छ । ऊर्जा बचत रेट्रोफिटसको लागि सबैभन्दा लोकप्रिय योजनाहरु मध्ये एक सुपरबोनस ११० रहेको भनिन्छ । यस योजना न्तर्गत आफ्नो घर वा अपार्टमेन्टलाई थप ऊर्जा किफायती बनाउनेहरूले पूरा लागत फिर्ता पाउनेछन् र कर छुट योजना अन्तर्गत थप १० प्रतिशत फिर्ता पनि दिइनेछ । ‘तपाईले कल्पना गर्न सक्नुहुन्छ कि निर्माणमा लगानी गगनचुम्बी छ,’ क्रेमर भन्छन् । जर्मन अर्थशास्त्रीहरूका अनुसार बलियो वृद्धिमा यसको हिस्सा दुई तिहाइ छ ।

वास्तविकता यो हो कि अति दक्षिणपन्थी पार्टीको सरकारले वामपन्थी फाइभ स्टार अभियानको सुपरबोनस योजनालाई सुस्त बनाएको छ । २०२३ मा अधिकतम ७० प्रतिशत खर्च कभर गरिएको थियो, यो वर्षको लागि सीमा ६५ प्रतिशत छ । यस अभियानको नकारात्मक पक्ष भनेको सरकारले आगामी केही वर्षमा करबाट निकै कम राजस्व पाउने छ । रोमले आशा गर्दछ कि यो कटौती युरोपियन युनियनबाट अर्बौं यूरोको प्याकेजहरूद्वारा क्षतिपूर्ति हुनेछ । इटाली इयुको कोभिड रिकभरी कोषको सबैभन्दा ठूलो लाभार्थी हो । सन् २०२६ सम्ममा इटालीले करिब २०० अर्ब युरो सब्सिडी र ऋण पाउने छ । क्रेमरका अनुसार, ‘यस अवधिमा, इटालियन सरकारले आफ्नो बजेट घाटा एकदमै घटाउनुपर्छ । यदि त्यस्ता सुधारहरू गरिएन भने, आर्थिक वृद्धिको इटालियन बेलुन फुट्न सक्छ ।’ अनुवाद गरिएको