काठमाडौं । रुसको राजनीतिक परिदृश्यमा विगत दुई दशकदेखि प्रभुत्व जमाउँदै आएका भ्लादिमिर पुटिन अहिलेसम्मकै कीर्तिमानी मतले पाँचौं राष्ट्रपति चुनाव जित्ने बाटोमा छन् । रुसी जासुसी एजेन्सी केजीबीका पूर्व जनरल जासुस भ्लादिमिर पुटिन सन् १९९९ मा नयाँ वर्षको पूर्वसन्ध्यामा पहिलो पटक देशको राष्ट्रपति बनेका थिए । त्यसयता उनले निरन्तर सत्तामा आफ्नो पकड कायम राखेका छन् । र २०२४ मा उनी आफ्नो अहिलेसम्मको सबैभन्दा ठूलो जीतको साथ विश्वव्यापी प्रणाली परिवर्तन गर्ने आफ्नो मनसायमा अझ बलियो साथ अगाडि बढ्नको लागि तयारी गर्दै छन् ।

पुटिनको पालामा रुस निकै छिटो परिवर्तन भएको छ । उसले देशको सबैभन्दा शक्तिशाली कुलीन वर्गलाई पूर्ण रूपमा नियन्त्रण गरेको छ । देशको विपक्ष लगभग समाप्त भइसकेको छ र रुस तानाशाही शासनजस्तो वातावरणतर्फ अघि बढिरहेको छ । यस्तो वातावरणमा पुटिनको जितको सम्भावना पहिलेदेखि नै थियो तर, हजारौं विपक्षीको ‘नून प्रोटेस्ट’ बीचमा एक्जिट पोलले ८७ प्रतिशत मतले पुटिन विजयी भएको देखाएको छ ।

बलियो पकड

गत महिना मात्र पुटिनका सबैभन्दा ठूला राजनीतिक प्रतिद्वन्द्वी तथा आलोचक एलेक्सी नाभाल्नीको जेलमा मृत्यु भएको थियो । उनका अन्य धेरै विरोधीहरू जेलमा वा विदेशमा निर्वासनमा छन् । ७१ वर्षीय पुटिनले कुनै पनि किसिमको विपक्षीलाई उभिने मौका दिएका छैनन् । फेब्रुअरी २०२२ मा युक्रेनमा भएको आक्रमणपछि सत्तामा पुटिनको पकड बलियो भएको छ ।

देशमा यस युद्धको जति विरोध भएपनि लगभग मौन भयो । रुसी आक्रमण पछि, देशमा ठूलो युद्ध विरोधी प्रदर्शनहरू भए तर तिनीहरू चाँडै गायब भए । पश्चिमबाट कडा विरोध र भारी आर्थिक र वित्तीय प्रतिबन्धहरूको बावजुद, युक्रेन युद्धले सत्तामा पुटिनको पकड अझ बलियो बनायो । यस निर्वाचनमा विजयी भएपछि पुटिनले थप ६ वर्ष राष्ट्रपति पदमा रहने पक्का गरेका छन् र यसरी उनी रुसको २०० वर्षमा सबैभन्दा लामो समय शासन गर्ने शासक बन्न लागेका छन् । यो कार्यकालसँगै उनले जोसेफ स्टालिनको सबैभन्दा लामो शासनको कीर्तिमान पनि तोड्ने छन् ।

पब्लिक ओपिनियन फाउन्डेसन नामक सर्वेक्षण संस्थाको एक्जिट पोलका अनुसार पुटिनले करिब ८८ प्रतिशत मत पाउनेछन् । प्रारम्भिक नतिजाहरूले यी अनुमानहरू सही साबित गरेका छन् । वामपन्थी उम्मेदवार निकोलाई खारितोनोभ दोस्रो स्थानमा छन्, जसले चार प्रतिशत मत पाउने अपेक्षा गरिएको छ ।

भारी समर्थन

अमेरिकाले यी चुनावको निष्पक्षतामाथि प्रश्न उठाएको छ । ह्वाइट हाउसको राष्ट्रिय सुरक्षा परिषद्का प्रवक्ताले भने, ‘पुटिनले जसरी आफ्ना राजनीतिक प्रतिद्वन्द्वीहरूलाई जेलमा हालेका छन् र उनीहरूलाई चुनाव लड्नबाट रोकेका छन्, यसले यी चुनाव निष्पक्ष नभएको स्पष्ट हुन्छ ।’ पुटिनको जितमा अलिकति शंका थिएन तर, तीन दिन लामो चुनावमा उनले देशका मतदाता आफ्ना समर्थक हुन् भनी प्रमाणित गर्ने प्रयास गरे ।

राष्ट्रिय निर्वाचन अधिकारीका अनुसार यसपटक मुलुकमा कीर्तिमानी ७४.२२ प्रतिशत मतदान भएको छ । यसले २०१८ को ६७.५ प्रतिशतको रेकर्ड पनि तोडेको छ । रोयटर्स समाचार एजेन्सीका एक संवाददाताले दिउँसोपछि मतदान केन्द्रहरूमा ठूलो भीड देखिएको बताए । यसमा युवा मतदाताहरूको ठूलो संख्या समावेश थियो र मस्को, सेन्ट पिटर्सबर्ग र येकातेरिनबर्गका धेरै ठाउँहरूमा मतदान केन्द्रहरूमा लाखौं मानिसहरूको लाइन थियो ।

पश्चिमका लागि पाठ

नाभाल्नीका समर्थकहरूले ‘नून अगेन्स्ट पुटिन’ नामक अभियान चलाएर पुटिनविरुद्ध विरोध प्रदर्शन गरेका थिए तर मतदान केन्द्रबाहिर केही प्रदर्शनकारी मात्र देखिएका थिए । रसिया बाहिर एशिया र युरोपमा बसोबास गर्ने मतदाताहरूका लागि दूतावासहरूमा मतदान केन्द्रहरू स्थापना गरिएको थियो र त्यहाँ ठूलो मात्रामा विरोधी–प्रदर्शनकारीहरू भेला भएका थिए । नाभाल्नीकी विधवा बर्लिनस्थित रुसी दूतावास बाहिर आइपुग्दा मानिसहरूले ‘युलिया, युलिया’ नारा लगाए ।

नाभाल्नीद्वारा सञ्चालित संस्था भ्रष्टाचार विरोधी फाउन्डेसनका रुस्लान श्वेदिनोभले यी प्रदर्शनहरूलाई विजय भनेका छन् । उनले भने, ‘हामीले आफू, सम्पूर्ण रसिया र बाँकी विश्वलाई पुटिन रुस होइन र पुटिनले रसियामा सत्ता कब्जा गरेका छन् भनी देखाएका छौँ । हामी रुसीहरूले डरलाई परास्त गरेका छौं भन्ने कुरामा हाम्रो जित निहित छ । जनताले उनीहरू एक्लै छैनन् भन्ने देखेका छन् ।’

अमेरिकाको फिलाडेल्फियास्थित विदेशी नीति अनुसन्धान संस्थानका राष्ट्रिय सुरक्षा कार्यक्रमका निर्देशक निकोले गभोजदेव भन्छन्,‘पुटिनको लक्ष्य अब आफ्नो सोच रुसी राजनीतिमा थोपाउने हो ताकि उनले आफ्नो उत्तराधिकारी पनि आफूजस्तै छन् भन्ने सुनिश्चित गर्न सकून् । ग्भोसदेवले भने, ‘युक्रेनमा पुटिनको अभियान चाँडै समाप्त हुनेछ भन्ने आशामा रहेका पश्चिमाहरूका लागि, यो चुनावले उनीहरूलाई भूराजनीतिक बक्सिङ रिङमा पुटिन अझै धेरै राउन्डको लागि तयारी गरिरहेको कुरा सम्झाउँछ ।’ अनुवाद गरिएको