काठमाडौं । ‘जुम’ कोभिडको समयमा समयमा, श्ययm सायद विश्वभरका कार्यालयहरूमा सबैभन्दा धेरै प्रयोग हुने शब्दहरू मध्ये एक थियो । त्यो अवधिमा जुम र त्यस्ता धेरै कम्पनीहरू उदय भए र नयाँ उचाइमा पुगे । त्यसपछि मानिसहरूले यी कम्पनीहरूमा धेरै लगानी गरे । तर यदि २०१९ को महामारीको अवधिसँग तुलना गर्ने हो भने, धेरै कम्पनीहरू अहिले सञ्चालनका लागि सघर्ष गरिरहेका छन् ।

जुम भिडियो कम्युनिकेसनले गत वर्षपनि नाफा कमाएको थियो । जनवरी ३१ मा जारी गरिएको त्रैमासिक नतिजा अपेक्षाभन्दा राम्रो थियो । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिको तुलनामा यसको शेयर मूल्य १६ प्रतिशतले बढेको थियो । राजस्व पनि तीन प्रतिशतले बढेको छ । तर यदि कोविडको समयसँग तुलना गर्ने हो भने, यी तथ्यांकहरू केही होइनन् । यो जुममा मात्र भएको होइन । कोविड महामारीको समयमा धेरै कम्पनीहरूले धेरै गुणा नाफा कमाए तर पछिल्ला दुई वर्षमा यस्ता कम्पनी रसातलमा पुगेका छन् ।

सेयर मूल्य ९० प्रतिशतले घटेको छ

११ मार्च २०२० मा विश्व स्वास्थ्य संगठनले कोविडलाई महामारी घोषणा गर्यो । त्यस दिन यी कम्पनीको सेयरको मूल्य तुलना गर्ने हो भने अहिले धेरैको ८० देखि ९५ प्रतिशतसम्म घटेको छ । यदि कसैले ११ मार्च, २०२० मा जुममा एक हजार अमेरिकी डलर लगानी गरेको थियो भने, एकपटक यसको मूल्य ५१५३ डलर पुगेको थियो । फेब्रुअरी २६, २०२४ मा यो ८९ प्रतिशतले घट्यो अर्थात् ५७२ डलरमा झर्यो ।

त्यसैगरी कागजात अनलाइनमा हस्ताक्षर गर्ने सुविधा दिने कम्पनीको मूल्य उच्चतम स्तरभन्दा ८३ प्रतिशत तल रहेको छ । यसको मतलब, यदि कसैले मार्च ११, २०२० मा यस कम्पनीमा एक हजार डलर लगानी गर्यो भने, अब यसको मूल्य ६९१ डलरमा झरेको छ । व्यायाम उपकरण उत्पादन गर्ने कम्पनी पेलोटनको सेयर शिखरबाट ९७ प्रतिशतले घटेको छ । कोभिड भ्याक्सिन उत्पादन गर्ने कम्पनी मोडर्नाको मूल्य पनि उच्चतम बिन्दुबाट ८१ प्रतिशतले घटेको छ ।

त्यसबेलाको परिस्थितिले गर्दा अधिकांश कम्पनीले नाफा कमाएको विज्ञहरू बताउँछन् । उदाहरणका लागि, लकडाउनको समयमा, जुमले घरबाट काम गर्ने विकल्प बनेर धेरै नाम र प्रसिद्धि कमायो । तर, अहिले पहिलो त घरबाटै काम गर्नेको संख्या घटेको छ, दोस्रो, जुमजस्ता अन्य उत्पादन पनि बजारमा उपलब्ध छन् । जस्तै माइक्रोसफ्ट टिम्स, सिस्को वेबेक्स र सेल्सफोर्सको स्ल्याक एपले जुमलाई कडा प्रतिस्पर्धा गर्नुपर्ने भएको छ ।

खाद्य वितरण स्टार्टअप कम्पनीहरूमा पनि यस्तै अवस्था भएको छ । घरमा खाना पु¥याउने धेरै स्टार्टअप कम्पनीहरू बन्द भएका छन् वा संघर्ष गरिरहेका छन् । विज्ञहरू विश्वास गर्छन् कि कोभिडको समयमा होम डेलिभरी बजारमा भएको उछाल अब कम हुँदैछ । युनिभर्सिटी अफ न्यु साउथ वेल्समा फाइनान्स पढाउने सहयोगी प्राध्यापक मार्क हम्फ्रे–जेनर लेख्छन् कि लकडाउन अवधि समाप्त भएपछि यी कम्पनीहरूलाई काम जारी राख्न गाह्रो हुँदै गएको छ ।

गत वर्ष बन्द भएको फूड डेलिभरी एप मिल्क्रुनको उदाहरण दिँदै प्रोफेसर हम्फ्रे भन्छन्, ‘मिलक्रुनले महामारीको समयमा आफ्नो व्यवसाय सुरु गरेको थियो, जुन घरको ढोकामा डेलिभरीको लागि उपयुक्त समय थियो । तर गत वर्षको मध्यमा लकडाउन हुँदाजस्तो उसको व्यवसायका लागि राम्रो देखिएन । उसले प्रत्येक डेलिभरीमा १० डलर गुमाउँदै थियो, जुन उसले सुरुमा ४० डलर घाटाको तुलनामा राम्रो थियो । तर, कम्पनी घाटाम कहिलेसम्म अगाडि बढन सकछ ?’ अनुवाद गरिएको