काठमाडौं । विश्वको छैटौं ठूलो अर्थतन्त्र बेलायत मन्दीमा फसेको छ । बेलायतको जीडीपी वृद्धि लगातार दुई त्रैमासिकमा घट्यो । अक्टोबरदेखि डिसेम्बरको त्रैमासिकमा ०.३ प्रतिशतले गिरावट आएको थियो भने यसअघि जुलाई–सेप्टेम्बरको त्रैमासिकमा पनि घटेको थियो । सरकारी तथ्यांकका अनुसार यसको कारण देशका जनताले कम खर्च गरिरहेका छन् । यसका साथै डाक्टरको हडताल र विद्यालयमा बालबालिकाको न्यून उपस्थिति पनि यसको प्रत्यक्ष सम्बन्ध छ ।
सन् २०२३ मा बेलायतको अर्थतन्त्र ०.१ प्रतिशतको गतिमा बढ्नेछ । यदि कोविड अवधिलाई बाहिर राखेर हेर्ने हो भन, यो २००ढ पछि ब्रिटिश अर्थतन्त्रको सबैभन्दा कमजोर प्रदर्शन हो । बेलायत आर्थिक मोर्चामा दबाब सामना गर्ने एक मात्र देश होइन । युरोपेली संघ पनि २०२३ को दोस्रो त्रैमासिकमा मन्दीको संघारमा पुगेको थियो भने जापान पनि मन्दीमा फसेको छ ।
प्राविधिक रूपमा, यदि कुनै देशको अर्थतन्त्र लगातार दुई चौथाईसम्म घट्छ भने त्यसलाई मन्दी भनिन्छ। हाल जापान, बेलायतलगायत विश्वका नौ देश मन्दीमा फसेका छन् । जसमा डेनमार्क, इस्टोनिया, फिनल्याण्ड, लक्जमबर्ग, मोल्डोभा, पेरु र आयरल्याण्ड पर्छन्। चाखलाग्दो कुरा के छ भने मन्दीमा फसेका नौ देशमध्ये सात युरोपका छन् । यस सूचीमा अफ्रिका र उत्तर अमेरिकाबाट कुनै पनि देश छैन। एसियाको एउटा मात्र देश जापान मन्दीसँग जुधिरहेको छ भने दक्षिण अमेरिकी देश पेरु पनि यो सूचीमा छ ।
बेलायतको राष्ट्रिय तथ्यांक कार्यालयले गत वर्षको अन्तिम ६ महिनामा धेरै कारणले देशको अर्थतन्त्रमा संघर्ष गर्नुपर्ने बताएको छ । नोभेम्बरमा धेरै किनमेल गर्न र डिसेम्बरमा कम किनमेल गर्न मानिसहरूले ब्ल्याक फ्राइडेको फाइदा उठाए । त्यस्तै, जुनियर डाक्टरको हडतालका कारण स्वास्थ्य क्षेत्रमा असर परेको छ भने विद्यालयको उपस्थितिमा एक प्रतिशतले गिरावट आएको छ । तथ्यांकअनुसार गत वर्षको अन्तिम तीन महिनामा निर्माण तथा उत्पादनलगायत सबै मुख्य क्षेत्रमा गिरावट आएको छ ।
अर्थतन्त्रको स्वास्थ्य तब राम्रो हुन्छ जब पैसा बजारमा घुमिरहन्छ । यसको मतलब जनताले खर्च गर्नुपर्छ । त्यसपछि मात्र माग बढेर उत्पादन बढ्छ र अर्थतन्त्रको पाङ्ग्रा राम्रो गतिमा चलिरहन्छ । तर, जागिर गुम्ने डरले मानिसहरु खर्च घटाउँछन् र जागिर गुमाएकाहरुसँग खर्च गर्ने नयाँ पैसा हुँदैन । माग कम हुनु भनेको उत्पादन फेरि घट्नु हो । यसले सबै व्यवसाय सुस्त हुन्छन र उद्योगमा पनि क्रमशः माग कम हुन्छ ।
बेलायत विश्वको छैठौं ठूलो अर्थतन्त्र हो । फोब्सका अनुसार अमेरिका २७.९७४ ट्रिलियन डलरको साथ विश्वको सबैभन्दा ठूलो अर्थतन्त्र हो । १८.५६६ ट्रिलियन डलरको साथ चीन दोस्रो स्थानमा छ । जर्मनी हालै जापानलाई उछिन्दै विश्वको तेस्रो ठूलो अर्थतन्त्र बनेको छ । यसको अर्थतन्त्रको आकार ४.७३० ट्रिलियन डलर छ । जापान ४.२९१ ट्रिलियन डलरसहित चौथो स्थानमा झरेको छ । यस सूचीमा भारत ४.११२ ट्रिलियन डलरको साथ पाँचौं स्थानमा र बेलायत ३.५९२ ट्रिलियन डलरको साथ छैटौं स्थानमा छ । भारतको अर्थतन्त्र जुन गतिमा बढिरहेको छ, त्यसले छिट्टै जापान र जर्मनीलाई पछाडि छोड्ने अनुमान गरिएको छ ।
