काठमाडौं । रियादमा रक्सी पसल, कडा शरिया कानून पालना गर्ने इस्लामिक देश साउदी अरेबियामा केही समयअघिसम्म कसैले कल्पना पनि गर्न सक्दैनथ्यो । तर, अब यो एक वास्तविकता हो । एक विदेशी कूटनीतिक अधिकारीले बुधबार सार्वजनिक गरे कि अब रियादका पसलहरूमा रक्सी किन्न सकिन्छ । यो पसल गैर–मुस्लिम कूटनीतिज्ञहरूमा मात्र सीमित छ । यद्यपि, यसलाई साउदी अरबमा पछिल्ला केही वर्षमा लिइएका उदारवादी निर्णयहरूको श्रृंखलाको अर्को कडीको रूपमा हेरिएको छ ।

पछिल्ला केही वर्षहरूमा, क्राउन प्रिन्स मोहम्मद बिन सलमानले देशको छवि परिवर्तन गर्ने उद्देश्यले धेरै कदम चालेका छन् । यी कदमहरूको उद्देश्य तेलमा देशको अर्थतन्त्रको निर्भरता कम गर्नु र अन्य उपायहरू पनि तयार गर्नु हो । त्यसैले पर्यटकलाई आकर्षित गर्नेदेखि उद्योगलाई आकर्षित गर्ने विभिन्न उपायहरु अपनाइने गरेको छ ।

विदेशी अधिकारीहरूको लागि मात्र

मदिरा पसलको बारेमा जानकारी दिने कूटनीतिज्ञका अनुसार रियादको रक्सी पसल सहरको कूटनीतिक क्वार्टर नजिकै छ । पत्रकारहरूसँग कुरा गर्दा यी अधिकारीले नाम न छाप्ने सर्त राखेका थिए किनभने रक्सी अझै पनि साउदी अरबमा संवेदनशील विषय हो । अधिकारीले भने कि उनी बुधवार यो पसलमा गएका थिए र यो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको ड्युटी फ्री स्टोर जस्तो देखिन्छ ।

कूटनीतिज्ञका अनुसार पसलमा मदिरा र मदिराबाहेक दुई प्रकारको बियर मात्र पाइन्छ । पसलमा काम गर्ने व्यक्तिहरूले ग्राहकहरूलाई उनीहरूको कूटनीतिक परिचय पत्र सोध्छन् । यसबाहेक पसलमा जाँदा ग्राहकले आफ्नो मोबाइल प्लास्टिकको झोलामा राख्नुपर्छ । तर, मोबाइल एपबाट पनि मदिरा खरिद गर्न सकिन्छ । साउदी अरेबियाका अधिकारीहरूले यससम्बन्धमा कुनै टिप्पणी गरेका छैनन् तर, सरकारी मिडिया कम्पनी साउदी रिसर्च एण्ड मिडिया ग्रुपको अंग्रेजी अखबार अरब न्यूजले हालै एउटा समाचार प्रकाशित गरेको छ जसमा कूटनीतिज्ञहरूलाई मदिरा बिक्रीको नियममा परिवर्तन भएको बारे उल्लेख थियो ।

७० वर्षमा पहिलो पटक साउदी अरबमा मदिरा पसल खुलेका छन् । यसलाई इस्लामिक राजतन्त्रको उदारवादतर्फको प्रगतिको अर्को पाइलाको रूपमा लिइएको छ ।

प्रतिवेदनमा भनिएको छ कि नयाँ नियमहरूको उद्देश्य ‘कूटनीतिज्ञहरूका लागि आयात गरिएका सामानहरूमध्ये मदिरा र विशेष वस्तुहरूको अनियन्त्रित आयातलाई रोक्नु हो ।’ यो नयाँ नियम सोमबारदेखि लागू भएको हो । वर्षौंदेखि साउदी अरबमा कार्यरत कूटनीतिज्ञहरूले विशेष सेवामार्फत मदिरा आयात गर्ने सुविधा पाएका छन् । यो आयात कूटनीतिक परिसरमा उपभोगका लागि मात्र गर्न सकिन्छ । कतिपयले अवैध व्यापारीकहाँ मदिरा किन्न वा घरमै मदिरा बनाउन जान्छन् । युएस स्टेट डिपार्टमेन्टको वेबसाइटले चेतावनी दिएको छ कि साउदी अरेबियामा मदिरा सेवन गरेको जो कोहीले पनि ‘लामो जेल सजाय, भारी जरिवाना, सार्वजनिक कोर्रा, र देशनिकाला समेत’ भोग्न सक्छ ।

७० वर्षको लागि प्रतिबन्ध

इस्लाममा रक्सीको सेवन निषेधित छ । साउदी अरब विश्वका थोरै देशहरू मध्ये एक हो जहाँ अझै पनि रक्सी प्रतिबन्धित छ । जसमा खाडी राष्ट्र कुवेत र युएईको शारजाह पर्छन् । सन् १९५० को दशकमा साउदी अरबमा मदिरा प्रतिबन्ध लगाइएको थियो । साउदी अरबका तत्कालीन राजा तथा संस्थापक सम्राट अब्दुलअजीजले सन् १९५१ मा आफ्ना छोरा राजकुमार मिश्रीले रक्सी पिएर जेद्दाहमा बेलायती कूटनीतिज्ञ सिरिल उस्मानको हत्या गरेपछि मदिरा बिक्रीमा प्रतिबन्ध लगाएका थिए ।

सन् १९७९ मा इरानमा भएको इस्लामिक क्रान्ति र मक्का मस्जिदमा भएको आतंकवादी हमलापछि साउदी अरबको शाही परिवारले इस्लामको वहाबी रूप अपनायो, जसलाई अति कट्टरपन्थी इस्लामिक विचारधारा मानिन्छ । त्यसको असर देशमा धेरै कडा नियम लागू भयो । जसमा महिलाहरूलाई अलग्गै राख्ने र कार चलाउन प्रतिबन्ध लगाउने आदि समावेश थिए ।

साउदी अरबले वर्तमान राजा सलमान र उनका छोरा राजकुमार मोहम्मदको नेतृत्वमा धेरै उदार परिवर्तनहरू गरेको छ । उदाहरणका लागि, त्यहाँ सिनेमा हलहरू खुलेका छन् । महिलाहरूलाई गाडी चलाउन अनुमति दिइएको छ, गेमिङ सेन्टरहरू निर्माण भइरहेका छन् र देशमा संगीत महोत्सवहरू पनि आयोजना गरिँदैछ । यद्यपि, त्यहाँ अझै पनि राजनीतिक स्वतन्त्रता छैन र शाही परिवारसँग असहमतिले मृत्युदण्डको सजाय पनि हुन सक्छ ।अब देशमा ५०० अर्ब डलरको लागतमा नयाँ सहर निओम बन्न थालेपछि त्यहाँका बिच रिसोर्टमा मदिरा बिक्री हुने खबर पनि आएको छ । तर, सन् २०२२ मा निओममा मदिरा उपलब्ध हुन सक्ने बताएका अधिकारीलाई आयोजनाबाट नै हटाइएको थियो । अनुवाद गरिएको