काठमाडौं । विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ) ले ‘डिजिज एक्स’ नामक सम्भावित नयाँ महामारीबारे विश्वलाई चेतावनी दिएको छ । डब्ल्यूएचओले यो रोगको खतरालाई ध्यानमा राख्दै तत्काल विश्वव्यापी तयारी आवश्यक रहेको जनाएको छ ।
डब्ल्यूएचओका महानिर्देशक टेड्रोस गेब्रेयससले विश्वभरका देशहरूलाई एकजुट भएर घातक रोगसँग लड्न ‘महामारी सम्झौता’मा हस्ताक्षर गर्न आग्रह गरेका छन् । उनले कोरोना महामारीभन्दा २० गुणा बढी घातक हुनसक्ने तथ्यबाट यो नयाँ रोगको खतरा अनुमान गर्न सकिने बताए ।
डाभोसमा भएको विश्व आर्थिक मञ्चमा बोल्दै, टेड्रोस गेब्रेयससले विश्वले यो खतरा बुझ्नेछ र यस साझा शत्रुसँग लड्न सबै देशहरू मे महिनासम्ममा एक सम्झौतामा पुग्ने आशा व्यक्त गरे। ‘त्यहाँ चीजहरू छन् जुन अज्ञात छ र हुन सक्छ,’ उनले भने । त्यसैले हामीलाई थाहा नभएका रोगहरूका लागि तयारी हुनुपर्छ । हामीले कोभिडको समयमा धेरै मानिसहरू गुमायौं किनभने हामी यस महामारीको लागि तयार थिएनौं । पहिल्यै व्यवस्थापन गरेको भए उनीहरुलाई बचाउन सकिन्थ्यो । एक्स रोगको बारेमा हामीले फेरि त्यस्तो गल्ती गर्नु हुँदैन ।’
यो रोग के हो ?
डब्लूचएचओले सन २०१८ मा औपचारिक रूपमा ‘डिजिज एक्स’ शब्द प्रयोग गरेको थियो । रोग यो एक नयाँ एजेन्ट, भाइरस, ब्याक्टेरिया, वा कुनै ज्ञात उपचार नभएको फंगस हुन सक्छ । विश्व स्वास्थ्य निकायले अज्ञात रोगलाई कोभिड–१९, इबोला, लस्सा ज्वरो, मर्स, निपाह र जिकामा वर्गीकरण गरेको छ, जसले पहिलेभन्दा धेरै मानिसको मृत्यु भएको छ ।
नोभेम्बर २०२२ को डब्ल्यूएचओ प्रतिवेदनले गम्भीर अन्तर्राष्ट्रिय महामारी निम्त्याउन सक्ने अज्ञात रोगलाई जनाउन डिजिज एक्स समावेश गरिएको बताएको थियो । २०२० मा बेलायतको भ्याक्सिन टास्कफोर्सको अध्यक्षता गरेका केट बिङ्घमले एक अन्तर्वार्तामा यो रोगले लाखौं मानिसको मृत्यु भएको बताएकी छन् ।
बेलायतका स्वास्थ्य विज्ञहरूले रोगको बारेमा भनेका छन् ‘सन् १९१८–१९२० मा भएको स्पेनिस फ्लुले विश्वभर ५ करोड मानिसको ज्यान लियो र डिजिज एक्सका कारण पनि त्यति नै मृत्यु हुने अनुमान गर्न सकिन्छ ।’ हाल यस रोगको बारेमा धेरै थाहा छैन तर कंगोमा एक जना बिरामी फेला परेका छन्। कंगोमा भेटिएका बिरामीलाई उच्च ज्वरो र आन्तरिक रक्तस्राव पनि भएको थियो । उनको इबोला परीक्षण गरियो तर नेगेटिभ आएको थियो । अब यो रोग एक्स को पहिलो बिरामी हो कि भनेर प्रश्न उठिरहेको छ ।
