काठमाडौं । संयुक्त राष्ट्रसंघले आफ्नो विशेष आर्थिक प्रतिवेदनमा सन् २०२४ मा आर्थिक वृद्धिदर २ दशमलव ४ प्रतिशत हुने अनुमान गरेको छ । तर, २०२३ मा आर्थिक वृद्धिदर २.७ प्रतिशतको हाराहारीमा रहने अनुमान गरिएको छ, जुन पहिले अनुमान गरिएको भन्दा बढी हो । तर, कोविड महामारी अघिको ३ प्रतिशतभन्दा यो अझै कम हो ।

अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ) द्वारा अक्टोबरमा र नोभेम्बरमा आर्थिक सहयोग र विकास संगठन (ओईसीडी) द्वारा गरिएको सन २०२४ को लागि प्रक्षेपण संयुक्त राष्ट्रको प्रक्षेपण भन्दा उच्च छ । आईएमएफले सन् २०२३ मा विश्व आर्थिक वृद्धिदर ३ प्रतिशत र २०२४ मा २.९ प्रतिशत हुने बताएको थियो । ३८ विकसित देशको संगठन ओईसीडीले आफ्नो प्रतिवेदनमा सन् २०२३ मा आर्थिक वृद्धिदर २ दशमलव ९ प्रतिशत र २०२४ मा यो अघिको तुलनामा २.७ प्रतिशतले कम हुने अनुमान गरेको थियो ।

खतरा समाप्त भएको छैन

संयुक्त राष्ट्रसंघको ‘विश्व आर्थिक स्थिति र सम्भावनाहरू २०२४’ शीर्षकको प्रतिवेदनले विश्व अर्थतन्त्रले बढ्दो ब्याजदर र ऋण लिएको रकममा पहिलेदेखि नै कडा पहुँचका कारण विशेष गरी गरिब देशहरूमा ठूलो कठिनाइहरू निम्त्याउन सक्ने उल्लेख गरेको छ । जहाँ विकासको लागि लगानी आवश्यक छ । संयुक्त राष्ट्रसंघको आर्थिक विश्लेषण तथा नीति शाखाका निर्देशक शान्तनु मुखर्जीले अमेरिकाले अर्थतन्त्रलाई सुस्त नगरी मुद्रास्फीति नियन्त्रण गर्न सफल भएकाले सन् २०२३ मा हुने आर्थिक मन्दीबाट बच्न सकिने बताए । तर, प्रतिवेदन सार्वजनिक गर्ने क्रममा पत्रकारसँग कुरा गर्दै मुखर्जीले भने, ‘खतरा अझै टरेको छैन ।

मुखर्जीले भने कि विश्वव्यापी अस्थिरताले मुद्रास्फीतिलाई अझ बढाउँछ । उदाहरणका लागि, यदि आपूर्ति श्रृंखलाले अर्को झटका सामना गर्छ वा इन्धन उपलब्धतामा समस्या देखियो भने ब्याजदर फेरि बढ्न सक्छ । मुखर्जीले भने, ‘हामी मन्दीसँग डराउँदैनौं तर वातावरणमा अस्थिरता छ जुन खतराको ठूलो कारण हो। लामो समयदेखि उच्च ब्याजदर र खतराको डरले सन्तुलन मिलाउन गाह्रो हुन्छ । त्यसैले हामी भन्दैछौं। कि खतरा अझै हटेको छैन् ।’

अमेरिकाको प्रशंसा

प्रतिवेदनअनुसार २०२२ मा ८.१ प्रतिशतमा पुगेको मुद्रास्फीति २०२३ मा ५.७ प्रतिशतमा झरेको छ । यो २०२३ मा थप ३.९ प्रतिशतमा घट्ने अपेक्षा गरिएको छ । तर, लगभग एक चौथाई विकासशील देशहरूमा वार्षिक मुद्रास्फीति दर १० प्रतिशतभन्दा बढी हुने सम्भावना छ । प्रतिवेदनमा अमेरिकाको प्रदर्शनको प्रशंसा गरिएको छ । प्रतिवेदनले सन् २०२३ मा अमेरिकी अर्थतन्त्रले राम्रो प्रदर्शन गरेको र वृद्धिदर २.५ प्रतिशत रहने अनुमान गरेपनि २०२४ मा १.४ प्रतिशतमा झर्ने अनुमान गरेको छ । संयुक्त राष्ट्रसंघले भनेको छ, ‘जनताको बचत घट्दै, ब्याजदर उच्च हुँदा र श्रम बजार नरम हुँदै गएकाले सन् २०२४ मा उपभोक्ता खर्च र लगानी सुस्त हुने अपेक्षा छ । त्यहाँ धेरै बलियो झटकाको सम्भावना छैन, तर अमेरिकामा रोजगारी, सम्पत्ति र वित्तीय बजारमा गिरावटको जोखिम छ ।’

अन्य देशको अवस्था

संयुक्त राष्ट्रसंघले युरोपेली संघमा राम्रो आर्थिक वृद्धिदर हुने प्रक्षेपण गरेको छ । यो २०२३ मा ०.५ प्रतिशत बाट २०२४ मा १.२ प्रतिशत सम्म बढ्न सक्छ । प्रतिवेदनका अनुसार यसको मुख्य कारण मुद्रास्फीतिमा कमी र जागिर र तलब वृद्धिका कारण जनताको खर्च बढने भएकाले हो । अर्कोतर्फ, विश्वको चौथो ठूलो अर्थतन्त्र जापानको वृद्धिदर पनि सन् २०२३ मा १.७ प्रतिशतबाट घटेर १.२ प्रतिशतमा पुग्न सक्ने यूएनको अनुमान छ ।

विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्र चीनको सन्दर्भमा संयुक्त राष्ट्रसंघले सन् २०२३ को तुलनामा वृद्धिदर सुस्त हुने अनुमान गरेको छ । प्रतिवेदनमा भनिएको छ कि घरेलु र अन्तर्राष्ट्रिय चुनौतिहरूको बाबजुद चीनको कोभिड तालाबन्दीबाट रिकभरी अपेक्षित भन्दा बढी सन्तुलित भएको छ । सन् २०२२ मा चीनको वृद्धिदर ३ प्रतिशत मात्रै थियो तर २०२३ को दोस्रो अर्धवार्षिकदेखि स्थिति परिवर्तन हुँदै ५.३ प्रतिशतमा पुगेको छ । तर कमजोर सम्पत्ति बजार र अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा चिनियाँ उत्पादनको माग नहुँदा सन् २०२४ मा ४.७ प्रतिशतमा झर्ने सम्भावना छ । चीनको छिमेकी भारतको बारेमा अनुमानहरू धेरै निराशाजनक छैनन् । २०२३ मा भारतको वृद्धि दर ६.३ प्रतिशत थियो, जुन २०२४ मा थोरै घटेर ६.२ प्रतिशत हुने अपेक्षा गरिएको छ । अनुवाद गरिएको