काठमाडौं । विश्वका धेरै औषधी कम्पनीहरु मोटोपना घटाउने औषधि खोज्ने र बनाउने काममा लागेका छन् । तौल घटाउने विषय अहिले उद्योग बनेको छ र औषधि कम्पनीहरूले त्यो क्षेत्रको ठूलो बजारमा पुँजी बनाउन प्रयास गरिरहेका छन् । यसका लागि अर्बौं डलर खर्च भइरहेको छ ।

मानिस स्लिम भएमा यी कम्पनीको नाफा धेरै गुणा बढ्न सक्ने भएकाले वायुसेवा कम्पनी र विमान निर्माण कम्पनीहरूले यी प्रयासलाई ठूलो आशाका साथ हेरिरहेका छन् । हालै फाइनान्स कम्पनी जेफरीजले एक प्रतिवेदन सार्वजनिक गरेको थियो जसमा यात्रुको औसत तौल ४.५ केजीले घटाउने हो भने अमेरिकाको युनाइटेड एयरलाइन्सको वार्षिक ८ मिलियन डलर बचत हुने उल्लेख छ ।

जेफरीजका लागि प्रतिवेदन तयार गर्ने वित्तीय विश्लेषक शीला कायोग्लुले मोटोपना घटाउने औषधिहरूका लाभार्थीहरूबारे अनुसन्धान गरेकी छन् । यस्ता औषधिको बजार १०० अर्ब डलरभन्दा बढी हुन सक्ने र यो दशकको अन्त्यसम्ममा यी औषधिको बिक्रीमा ठूलो उछाल आउन सक्ने उनको भनाइ छ ।

किन तौलको चिन्ता छ ?

यात्रुको तौल एयरलाइन्सका लागि प्रमुख चिन्ताको विषय हो किनभने विमान जति भारी भयो, त्यति नै इन्धन प्रयोग हुन्छ । एयरलाइन्सका लागि इन्धन र ज्याला दुईवटा सबैभन्दा ठूलो खर्च हुन् । यसमा कुल लागतको २५ प्रतिशत इन्धनमा मात्र खर्च हुन्छ । यो खर्च घटाउनका लागि एयरलाइन्सले विभिन्न उपाय अपनाएका छन् । उदाहरणका लागि, यात्रुहरूको सामानको तौल सीमा घटाइएको छ । पत्रिकाहरू हटाइएका छन् । विमानमा खाना वितरण गर्दा प्रयोग हुने भाँडाकुँडा र कार्टको तौल घटाइएको छ ।

जेफरीजको रिपोर्ट भन्छ कि यदि यात्रुहरूको औसत वजन ४.५ केजीले घटाइयो भने, प्रत्येक युनाइटेड उडान ८०० केजी भन्दा बढी हल्का हुनेछ । यसले वार्षिक २७६ ग्यालन तेल बचत गर्नेछ । सन २०२३ मा इन्धनको औसत मूल्य २.८९ डलर प्रति ग्यालन हुनेछ । यस अनुसार युनाइटेडले हरेक वर्ष आठ करोड डलर बचत गर्नेछ । कायाग्लुले आफ्नो रिपोर्टमा लेखेकी छिन्, ‘सबै एयरलाइन्स समान रूपमा लाभान्वित हुनेछन् ।’ उदाहरणका लागि, अष्ट्रेलियाली एयरलाइन्सले गत महिना भनेको थियो कि यसको इन्धन लागत २०० मिलियन डलरभन्दा बढीले बढ्न सक्छ र यदि इन्धनको मूल्य उच्च रह्यो भने भाडा बढाउनुपर्ने हुन सक्छ ।

अमेरिकाको ब्यूरो अफ ट्रान्सपोर्टेशन स्ट्याटिस्टिक्स एण्ड एयरलाइन्सका अनुसार इन्धनको मूल्य प्रति ग्यालन १० अमेरिकी सेन्ट अर्थात करिब आठ रुपैयाँले बढेमा हवाई कम्पनीको खर्च वार्षिक २ अर्ब डलरले बढ्छ । युएस सेन्टर फर डिजिज कन्ट्रोल एण्ड प्रिभेन्सनका अनुसार तीन मध्ये एक वयस्क र पाँच मध्ये एक बच्चा बढी तौल वा मोटोपनको शिकार भएका छन् । जेफरीजको प्रतिवेदनले यो तथ्यांकलाई विश्वव्यापी रूपमा विस्तार गरेको छ र सन् २०१३ मा विश्वको ३६.४ प्रतिशत जनसंख्याको तौल बढेको थियो, जुन यस वर्ष ४१.५ प्रतिशत पुग्न सक्छ ।

यस वर्षको मे महिनामा ल्यान्सेट पत्रिकामा प्रकाशित एक अनुसन्धानले भारतमा ४० प्रतिशत महिला र १२ प्रतिशत पुरुष मोटो भएको खुलासा गरेको थियो । तर, यो मोटोपना पेटको आकार बढेको कारणले मात्र हो । बीएमआईको आधारमा हेर्ने हो भने २३ प्रतिशत महिला मात्र मोटोपनाको श्रेणीमा पर्छन् । यसको मतलब बीएमआई तथ्यांक अनुसार मोटोपन नभएका महिलाहरू पनि ठूलो पेटका कारण स्वस्थ सीमाभन्दा बढी तौल भएका हुन्छन् ।

हालैको एक अध्ययनले मोटोपनको लागि विश्वले ठूलो आर्थिक मूल्य तिरिरहेको र यसको प्रभाव विकासशील अर्थतन्त्रहरूमा सबैभन्दा बढी परेको देखाउँछ । बुधबार प्रकाशित यो अध्ययनले सन् २०६० सम्ममा मोटोपनाले कुल गार्हस्थ उत्पादनको ३ दशमलव ३ प्रतिशत हानि हुने उल्लेख गरेको छ । बीएमजे ग्लोबल हेल्थ जर्नलमा प्रकाशित यो अध्ययनले प्रत्येक देशमा मोटोपनाले पार्ने प्रभावको विश्लेषण गरेको छ । मोटोपना आफैमा एउटा रोग मात्र होइन, यो क्यान्सर, मधुमेह र मुटु रोगको सबैभन्दा ठूलो कारण पनि हो । अनुवाद गरिएको