अस्ट्रेलिया, जापान र युनाइटेड किंगडममा गरिएको एक अध्ययनपछि अनुसन्धानकर्ताहरूले महिलाहरूलाई समान पारिश्रमिक र समान सम्मान पाउन संघर्ष गरिरहेको पत्ता लगाएका छन् ।

काठमाडौं । सिड्नी युनिभर्सिटी र अष्ट्रेलियन नेसनल युनिभर्सिटीका अनुसन्धानकर्ताहरूले एक अनुसन्धानपछि महिलाले आफ्नो कामका लागि पुरुषको तुलनामा कम पारिश्रमिक र सम्मान पाउने कुरा पत्ता लगाएका छन् । सन १०१७ मा गरिएको यस्तै अध्ययनलाई अगाडि बढाउँदै, अन्वेषकहरूले अष्ट्रेलियामा महिलाहरूको तलब र सम्मानको सन्दर्भमा थोरै प्रगति भएको पत्ता लगाए । कोभिड महामारी पछि मिटु आन्दोलनहरू र कार्यस्थलहरूमा ठूला परिवर्तनहरूले पनि यी परिस्थितिहरूमा खासै प्रभाव पारेको छैन ।

युनिभर्सिटी अफ सिड्नीका प्राध्यापक रे कुपरले नतिजाले कामदार महिलाहरूले पुरुष सहकर्मीसँग समान पारिश्रमिक र कामका अवसरहरू पाउनको लागि संघर्ष गर्दा आफू निराश भएको देखाएको बताइन । उनले भनिन्, ‘महिलाहरू हरेक पटक तलव र अवसरहरू खोसिएर दिक्क भइसकेका छन् । कानून आवश्यक छ तर पर्याप्त छैन । हामीले हाम्रा संस्थाहरूमा रहेको प्रणालीगत विभेद र संस्कृतिबारे सोच्नुपर्छ । यो बुझ्न गाह्रो छैन कि उत्पादकता बढाउनको लागि, हामीले यो पुस्ताको युवतीहरूलाई कार्यस्थलमा ल्याउनुपर्छ, तर उनीहरू आफ्नो काममा खुसी छन् भन्ने सुनिश्चित गर्न पनि आवश्यक छ ।’

सुरक्षित कामको चाहना

अध्ययनले अस्ट्रेलिया, बेलायत र जापानका ४० वर्ष मुनिका १,००० पुरुष र १,००० महिलासँग कुरा गरेको थियो । विश्लेषणमा अनुसन्धानकर्ताहरूले तीनवटै देशको भावना र अपेक्षामा धेरै समानता रहेको पत्ता लगाएका छन् । ७१ प्रतिशत पुरुषले आफ्नो वर्तमान जागिरमा महिला र पुरुषलाई समान रूपमा सुनेको महसुस गरे, जबकि ६१ प्रतिशत महिलाले त्यस्तै महसुस गरे । ७१ प्रतिशत पुरुषले महिलालाई पुरुष सरह पदोन्नतिको समान अवसर हुनुपर्नेमा सहमति जनाएका छन् भने महिलाबीच ६२ प्रतिशत सहमति भएको छ ।

एक शोधकर्ता, अष्ट्रेलियन नेसनल युनिभर्सिटीका प्रोफेसर एड्रियन ब्रोमन भन्छन्–कोविड महामारीपछि ४० वर्ष मुनिका कामदारहरूमा ठूलो परिवर्तन भइरहेको छ । ‘हाम्रो सर्वेक्षण अनुसार, महिला र पुरुष दुवैको लागि रोजगार सुरक्षा सबैभन्दा ठूलो चिन्ता हो, तर यो सुरक्षा हासिल गर्न ठूलो चुनौतीहरू छन्,’ उनी भन्छन् । वृद्ध कामदारहरूको तुलनामा, युवाहरूलाई नराम्रो काममा लगाइने सम्भावना बढी हुन्छ, जसका कारण उनीहरूलाई निश्चित काम घण्टा, बिरामी बिदा वा वार्षिक बिदा जस्ता सुविधाहरूबाट वञ्चित गरिन्छ । प्रोफेसर ब्रोमन भन्छन्, ‘कोविड महामारीको समयमा आधाभन्दा बढी कामदार घरबाटै काम गर्न बाध्य भएका थिए , तर त्यो अनुभवले ४० वर्ष मुनिका कामदारहरूको भविष्यको प्राथमिकता परिवर्तन गरेको छ ।’ महामारी अघि ५२ प्रतिशत पुरुष र ६२ प्रतिशत महिला थिए । घरबाट कहिल्यै काम गरेनन् ।

प्राथमिकताहरूमा भिन्नता

सर्वेक्षणको नतिजाअनुसार ४० वर्ष मुनिका ७७ प्रतिशत अष्ट्रेलियालीहरू हप्ताको कम्तिमा एक दिन घरबाटै काम गर्न चाहन्छन् । तर अहिले ४४ प्रतिशत पुरुष र ३८ प्रतिशत महिला मात्रै सक्षम छन् । प्रोफेसर ब्रोमन भन्छन्, ‘यस्ता प्राथमिकताहरूले कडा श्रम बजारमा गम्भीर परिणामहरू निम्त्याउन सक्छ । भविष्यमा धेरैजसो कामहरू हेरचाह र सेवा क्षेत्रमा हुनेछन् । र हामी कसरी दुवै मागहरू सन्तुलनमा राख्न सक्षम हुनेछौं र हामी युवाहरूलाई कसरी काममा थप सन्तुलन दिन सक्षम हुनेछौं ।’

युनिभर्सिटी अफ सिड्नीकी एसोसिएट प्रोफेसर एलिजाबेथ हिल भन्छिन्, ‘काममा कम सम्मान पाउनुको असर भनेको अफिसको काममा महिलाहरु कम सहभागी हुनु हो । महिलाहरूले कामप्रतिको सम्मान बढाउने सम्भावना बढी थियो । यो उनीहरूको पहिलो चाहना थियो, कामको सुरक्षा, लचिलोपन र तलबभन्दा पनि ।’ प्रोफेसर हिलका अनुसार महिलाहरू मुद्रास्फीतिको बारेमा पनि बढी चिन्तित हुन्छन्, विशेष गरी जब उनीहरू परिवार सुरु गर्ने सोचमा छन् । उनले भनिन्, ‘पुरुषभन्दा परिवार नियोजनमा बाल हेरचाहको सुविधालाई महत्वपूर्ण ठान्ने महिलाको संख्या बढेको छ । यसले तलब नपाउने यस्ता हेरचाह गर्ने काममा महिला र पुरुषको अपेक्षाबीचको भिन्नता देखाउँछ ।’ अनुवाद गरिएको