काठमाडौं । विश्वभरका देशहरूले आफ्नो अन्तरिक्ष र स्याटेलाइट कार्यक्रम विस्तार गर्दै त्यसमा लगानी बढाइरहेका छन् । पछिल्ला वर्षहरूमा लगभग सबै ठूला देशहरूले अन्तरिक्ष कार्यक्रमहरूमा आफ्नो खर्च बढाएका छन् । सन २०२२ मा, अन्तरिक्ष कार्यक्रममा कुल विश्वव्यापी लगानी १०३ अर्ब डलरको रेकर्ड स्तरमा पुगेको थियो ।
अमेरिकाले गत वर्ष ६२ अर्ब डलर लगानी गरेको थियो, जुन विश्वमा सबैभन्दा बढी हो । त्यसपछि सन् २०२२ मा अन्तरिक्ष कार्यक्रममा १२ अर्ब डलर खर्च गर्ने चीनको नम्बरमा छ । हाल जापान, फ्रान्स, रुस र जर्मनीले वार्षिक २ अर्ब डलरभन्दा बढी खर्च गरेको छ भने भारतले गत वर्ष १ अर्ब ९६ करोड डलर खर्च गरेको छ । युरोपेली संघले पनि २०२२ मा २.२ बिलियन डलर लगानी गरेको छ ।
विश्वभर अन्तरिक्ष कार्यक्रममा लगानी बढिरहेको बेला मुद्रास्फीति र आर्थिक मन्दीका कारण अस्ट्रेलियाले आफ्नो स्याटेलाइट कार्यक्रम बन्द गर्ने घोषणा गरेको छ । अस्ट्रेलियाले भने यही समयमा आफ्नो १ अर्ब डलरको स्याटेलाइट योजना बन्द गर्ने निर्णय गरेको हो । सुस्त आर्थिक वृद्धि र मुद्रास्फीतिसँग लड्न यो कटौती गर्ने निर्णय गरिएको हो ।
शुक्रबार अष्ट्रेलियाले १.२ अर्ब अष्ट्रेलियाली डलर अर्थात करिब ६५ अर्ब रुपैयाँको स्याटेलाइट कार्यक्रम बन्द हुने जनाएको छ । गत वर्ष मात्र राष्ट्रिय अन्तरिक्ष मिशन फर अर्थ अब्जर्भेसन कार्यक्रम घोषणा गरिएको थियो, जसअन्तर्गत धेरै उपग्रहहरू बनाएर अन्तरिक्षमा पठाउने योजना थियो । यस कार्यक्रमको सुरुमा, २०२८ र २०३३ को बीचमा चारवटा उपग्रहहरूको निर्माण र प्रक्षेपण घोषणा गरिएको थियो, जसको उद्देश्य पृथ्वीको अनुगमनका लागि डाटा सङ्कलन गर्नु थियो ।
यी तथ्याङ्कहरू प्राकृतिक प्रकोपको मौसम पूर्वानुमान र वातावरण व्यवस्थापनमा सहयोगी साबित हुने थिए । अब अष्ट्रेलिया यी तथ्यांकका लागि आफ्ना अन्य सहयोगीहरूमा निर्भर हुनेछ । देशको लेबर पार्टी सरकारले ‘बजेट मर्मत’ गर्न यो कार्यक्रम बन्द गरिएको जनाएको छ । उद्योग र विज्ञान मन्त्री एड हसिकले सार्वजनिक प्रसारक एबीसीलाई भने कि मुद्रास्फीतिसँग लड्दा वातावरणीय विवरणहरूको हेरचाह गर्नु भनेको कठिन निर्णयहरू लिनुप¥यो ।
“यदि मैले यहाँ १ बिलियन डलर कटौती गरिन भने, मैले अन्य ठाउँमा कटौती गर्नुपर्नेछ । त्यो क्षमता प्राप्त गर्ने अन्य तरिकाहरू छन् । हामी त्यो गर्न तयार छौं, तर यहाँ हामीले निर्णय गर्नुपर्छ,“ हुसिकले भने । यस वर्षको मेमा अस्ट्रेलियाको बजेट पारित हुँदा सरकारले बजेट सन्तुलित हुने बताएको थियो । देशको आर्थिक वृद्धिदर घट्दै गएको छ र रक्षा खर्च पनि निरन्तर बढिरहेको छ ।
सरकारको यो निर्णयप्रति अन्तरिक्ष उद्योगसँग सम्बन्धितले निराशा व्यक्त गरेका छन् । अस्ट्रेलियाको अन्तरिक्ष उद्योग संघले स्याटेलाइट कार्यक्रम बन्द गर्ने निर्णयलाई अदूरदर्शी भनेको छ । एक विज्ञप्तिमा संगठनले भनेको छ, ‘यो निर्णयले जलवायु, रक्षा, विज्ञान विषय, उत्पादन र प्राविधिक क्षेत्रमा रोजगारी सिर्जना गर्ने अल्बेनियाली सरकारको एजेन्डालाई असर गर्नेछ ।’ अनुवाद गरिएको
