काठमाडौं । बेइजिङमा बस्ने हु योङवेईले मध्य चीनको सानो सहर हेबीमा एक दर्जनभन्दा बढी अपार्टमेन्ट किनेका छन् । कुल मूल्य नेपाली रुपैयाँमा लगभग ४० लाख छ । आफ्नो लगानीले आगामी दिनमा राम्रो प्रतिफल दिने हुको आशा छ । हुले तीन दशकअघि निर्माण गरिएका दुई वा तीन बेडरूम फ्ल्याटहरू किनेका छन् । सोही महिनामा उनले १८ हजार युआन अर्थात् करिब ३ लाख ५० हजार भारतीय रुपैयाँमा हेबीमा १५ औं अपार्टमेन्ट किनेका थिए । हेबीमा घरजग्गाको मूल्य विगत दुई वर्षदेखि घटिरहेको थियो ।

३९ वर्षीय लगानीकर्ता हु भन्छन्, ‘फ्ल्याटहरू एकदमै सस्तोमा पाइन्थ्यो । ती बन्दाकोबीजस्तै बेचिरहेका थिए ।’ सेयर बजारमा लगानी गर्ने आफ्नो अनुभव निकै नराम्रो रहेको र त्यो लगानीतर्फ आफू जान नचाहेको हुले बताए । चीनले चन्द्रमामा घर बनाउन थ्रीडी प्रविधिको विकास गरिरहेको छ ।

सम्पत्ति एजेन्टहरू भन्छन् कि धेरै व्यक्तिहरूले पूर्वमा वेनान र रुशन वा दक्षिणपश्चिममा गेजिउ जस्ता साना शहरहरूमा सम्पत्तिहरू खरीद गरिरहेका छन् । यी खरिदकर्ताहरू ठूला शहरहरूबाट आउँदैछन् । यसले देखाउँछ कि नयाँ लगानीकर्ताहरूले आफ्नो फोकस साना शहरहरूमा सार्दै छन् जहाँ सस्तो सम्पत्तिहरू उपलब्ध छन् । तर, विगत एक वर्षदेखि चीनभर घरजग्गाको मूल्यमा गिरावट आउने क्रम जारी छ ।

अर्थतन्त्रमा असर पर्दैन

यी साना सहरहरूमा लगानी यति ठूलो छैन कि यसले देशको अर्थतन्त्रमा कुनै प्रभाव पार्न सक्छ र चीनको सम्पत्ति बजारको भविष्य परिवर्तन गर्न सक्छ, तर, जब सम्पत्ति बजार एकदमै खराब चरणबाट गुज्रिरहेको छ । तब नयाँ लगानीले केही जनतालाई राहत दिइरहेको छ । देशको सम्पत्ति बजारको अवस्था निरन्तर खस्किँदै गएकाले यो राहत आवश्यक छ । जेठ महिनामा नयाँ घरको भाउ पहिलेको तुलनामा ह्वात्तै बढेको छ । तथ्यांकले देखाउँछ कि सम्पत्ति लगानी विगत दुई दशकमा सबैभन्दा छिटो घटेको छ ।

यस्तो अवस्थामा साना सहरहरूमा उपलब्ध सस्तो घरहरूले ग्राहकहरूलाई आकर्षित गरिरहेका छन् । हु भन्छन् कि उनले हेबीमा एउटा अपार्टमेन्टको लागि मात्र एक हजार युआन वा लगभग २०००० रुपैयाँ तिरेका थिए । चीनको सबैभन्दा ठूलो घर जग्गा कम्पनी अन्जुकेका अनुसार २०२१ यता हेबीको मूल्य धेरै ठाउँमा २७ प्रतिशतसम्म घटेको छ ।

वैनान, रुशन र गेजिउको पनि त्यस्तै अवस्था छ जहाँ मूल्य २४ प्रतिशतसम्म घटेको छ । यसको तुलनामा बेइजिङ जस्ता ठूला सहरमा विगत ६ वर्षमा औसत घरको मूल्य १ दशमलव ५ प्रतिशतले मात्रै घटेको छ र आज पनि यसको मूल्य दशौँ हजार हुन सक्छ । अर्कोतर्फ चोङकिङ जस्ता टियर–२ सहरमा पाँच वर्षमा मूल्य १० प्रतिशतले घटेको छ ।

मानिसहरूलाई विश्वास नगर्नुहोस्

घरजग्गा एजेन्टहरू भन्छन् कि साना सहरहरूमा सम्पत्ति खरिद गर्नेहरू प्रायः बाहिरका छन् । तिनीहरू या त लगानी गर्न चाहने मानिसहरू हुन् वा गरीब युवाहरू जोसँग खर्च गर्न धेरै पैसा छैन र सेवानिवृत्तिको लागि सस्तो व्यवस्था चाहन्छ । वीनानका एक प्रोपर्टी एजेन्ट शाओ भन्छन् कि अधिकांश खरीददारहरू बाहिरबाट आएका छन् । उनी भन्छन्, ‘ठूला सहरमा बस्न निकै महँगो भएको छ, त्यसैले युवाहरु सस्तो घर किन्न यहाँ आउने गरेका छन् ।

रुशनका एक एजेन्ट लिउ योङ भन्छन्, धेरैजसो आउटबाउन्ड खरिदकर्ताहरू ४० र ५० वर्षका छन् र उनीहरू समुद्रबाट अवकाश लिने तयारीमा छन् । गेजिउका एक एजेन्टका अनुसार मानिसहरू सस्तो सहरहरूमा सम्पत्तिहरू किन्न चाहन्छन् । उपभोक्ताहरू अझै पनि खरिद गर्ने मूडमा नरहेको र उपभोक्ताको मनोबल दुई दशकयताकै न्यून स्तरमा रहेकाले यो लगानीबाट खुसी हुन नसक्ने विज्ञहरू बताउँछन् ।

घरेलु बजारमा माग निकै कमजोर भएकाले कम्पनीहरूले नयाँ लगानी गर्नुको साटो ऋण तिर्नलाई प्राथमिकता दिइरहेका छन् । युवाको बेरोजगारी २० प्रतिशत पुगेको छ । वाबाओ ट्रस्टका अर्थशास्त्री नी वेन भन्छन्, ‘साना सहरका धेरै मानिसहरूले सस्तो मूल्यमा घरहरू खरिद गर्दा उनीहरूले सावधानी अपनाइरहेका छन् भन्ने देखाउँछन्। उनीहरूलाई भविष्यमा विश्वास छैन ।’ अनुवाद गरिएको