काठमाडौं । विश्वका प्राय देशमा शनिबार र आइतवार अधिकांश कार्यालयहरूमा बिदा हुन्छ । त्यसैले शुक्रबारदेखि नै कार्यालयमा काम गर्ने कर्मचारी सप्ताहन्तमा रमाइलोको मुडमा हुन्छन् । धेरै कार्यालयहरूमा सप्ताहन्तका पार्टीहरू शुक्रबार पनि आयोजना गरिन्छ । तर, बैंकरहरू भने यसबाट डराउँछन् ।
यसको कारण अधिकांश बैंकहरु शुक्रबार नै डुबेका छन् । यसले बैंकरहरूका लागि मात्र होइन, बैंकिङ नियामकहरू, वकिलहरू र पत्रकारहरूको पनि सप्ताहन्त बर्बाद भएको छ । नियामकहरूलाई बैंक खाताहरू जाँच्ने जिम्मेवारी दिइएको छ, वकिलहरूलाई आवश्यक कागजातहरू तयार गर्ने जिम्मेवारी दिइएको छ र पत्रकारहरूलाई हरेक घटनाक्रममा नजर राख्ने जिम्मेवारी हुन्छ । भर्खरै अमेरिकाका दुई बैंकहरू रातारात डुबे र युरोपको विशाल बैंक क्रेडिट सुइस पनि डुबेको छ । जसका कारण विश्व फेरि एकपटक बैंकिङ संकट गहिरिने त्रासमा बाँचिरहेको छ ।
बजार टिप्पणीकार कोबेसी लेटरले एक ट्वीटमा भनेका छन् कि अधिकांश बैंकहरू शुक्रबार नै डुबे । उदाहरणको लागि मार्च १४, २००८ मा बियर स्ट्रेन्समा मा नगद संकट आयो जो शुक्रबार थियो । त्यसैगरी, लेहमन ब्रदर्सले आफूलाई टाट पल्टिको घोषित गर्नुअघि शुक्रबार अन्तिम व्यापारिक दिन थियो । यो सेप्टेम्बर १२, २००८ को कुरा हो ।
सेप्टेम्बर २६, २००८ मा नियामकहरूले वाशिंगटन म्युचुअललाई कब्जामा लिएका थिए जुन अमेरिकी इतिहासमा सबैभन्दा ठूलो बैंक पतन थियो । संयोगवश त्यो दिन पनि शुक्रबार नै थियो । हालै, मार्च १० मा सिलिकन भ्याली बैंक अफ अमेरिकालाई नियामकहरूले कब्जामा लिए त्यो दिन पनि शुक्रबार थियो । यो अमेरिकी इतिहासमा दोस्रो ठूलो बैंक पतन हो ।
त्यसैगरी सिग्नेचर बैंकबाट चैत १० गते नै १० अर्ब डलर निकासी भएको थियो । त्यो दिन शुक्रबार थियो । दुई दिन पछि, अमेरिकी नियामकहरूले यसलाई आफ्नो कब्जामा लिए । युबएिसले क्रेडिट सुइसलाई डुब्नबाट बचाउन मार्च १७, २०२३ मा बोली लगायो । त्यो दिन पनि शुक्रबार थियो । यूएस फेड रिजर्भको तथ्यांकअनुसार, मार्च ८ र २२ बीचमा अमेरिकी बैंकहरूले २२५ बिलियन डलरको निक्षेप गुमाए । गत हप्ता यो संख्या १२५ बिलियन डलर थियो । यसबाट बैंकिङ संकट अझै पूर्ण रूपमा समाप्त भएको छैन । अमेरिकामा पछिल्लो १०० वर्षमा २६,००० भन्दा बढी बैंकहरू असफल भएका छन् । सन् १९२० मा अमेरिकामा बैंकको संख्या ३१ हजार थियो, जुन २०२२ मा ४ हजार २ सयमा झरेको छ । अहिले पनि अमेरिकामा विश्वमा सबैभन्दा धेरै बैंक छन् ।
जब बैंक खराब अवस्थामा पुग्छ नियामकहरूले ग्राहकह मा आतंक पैदा गर्न सक्ने भयले तत्काल केही गर्न चाहँदैनन् । त्यसैले तिनीहरू शान्तपूर्वक टेकओभरको योजना बनाउँछन् र सप्ताहन्तमा त्यो काम गर्छन् । फेडरल डिपोजिट इन्स्योरेन्स कर्पोरेशन (एफडीआइसी) ले अमेरिकामा डुब्ने बैंकहरू लिने जिम्मेवारी पाएको छ । यसका प्रवक्ता डेभिड बारका अनुसार यसअघि अधिकांश बैंक सप्ताहन्तमा बन्द हुने गरेको थिए । यसले एफडीआइसीलाई आफ्नो काम गर्न ६० घण्टा समय दिएको छ । त्यसपछि ४५ देखि ६० जनाको टोली प्रिन्टर, कम्प्युटर, कपियर लिएर भित्रिने गर्दथ्यो । तर, अहिले साना टोलीहरू साइटमा हुन्छन् । अधिकांश मानिसहरू घर वा कार्यालयबाट काम गर्छन् ।
यी टोलीहरू रातभर जाग्राम बसेर टाट पल्टेका बैंकहरूको कुन–कुन सम्पत्ति बेच्न सकिन्छ भनेर पत्ता लगाउँछन् । सोमबार बजार खुल्नुअघि सबै कुरा सच्याइनुपर्छ भन्ने यस अभ्यासको उद्देश्य हो । सामान्यतया, सोमबार बजार खुल्नुअघि, बैंकको नयाँ मालिक अगाडि आउँछ । हामीले क्रेडिट सुइसको मामलामा पनि यस्तै भएको देख्यौं । स्वीस सरकारले सोमबार बजार खुल्नुअघि सबै कुरा मिलाउन खोजिरहेको थियो । अन्ततः उसको प्रयासले सार्थकता पायो र क्रेडिट सुइस प्रतिद्वन्द्वी युबीएसले खरीद गर्यो । अनुवाद गरिएको
