काठमाडौं । अमेरिकाबाट सुरु भएको बैंकिङ संकट अहिले युरोप पुगेको छ । स्विस विशाल बैंक क्रेडिट सुइसको सेयर बिहीबार भारी गिरावट आएको छ । यो विश्वभरका बैंकिङ स्टकहरूमा देखिन्छ । लगानीकर्तामा त्रास छ । अमेरिकाका लगानीकर्ताहरूले साना बैंकहरूबाट पैसा निकालेर ठूला बैंकहरूमा राखिरहेका छन् ।
अमेरिकामा टाट पल्टिने बैंकहरूको रेकर्ड राख्ने काम सन् २००१ देखि सुरु भएको थियो । त्यसयता ५६० बैंक डुबेका छन् । सन् २००९ मा १४० बैंक र २०१० मा सबैभन्दा बढी १५७ बैंक डुबेका थिए । यसअघि सन् २००८ मा २५ बैंक असफल भएका थिए । यो आधुनिक अमेरिकी इतिहासमा सबैभन्दा ठूलो बैंकिङ संकट थियो । यसपटक दुईवटा बैंक मात्रै डुबे तर पनि किन यति धेरै हंगामा ?
यसको कारण यो हो कि अमेरिकामा सम्पत्तिको हिसाबले यो सन् २००८ यताकै सबैभन्दा ठूलो बैंकिङ संकट हो । सन २००८ मा असफल भएका २६ बैंकहरूको संयुक्त सम्पत्ति ३७४ बिलियन डलर थियो । यसपटक सिलिकन भ्याली बैंक र सिग्नेचर बैंकको संयुक्त सम्पत्ति ३१९ अर्ब डलर छ । एउटा बैंक धरासायी भएको छ । पहिलो रिपब्लिक बैंक पनि टाट पल्टिने खतराको सामना गरिरहेको छ । गत वर्ष अमेरिकी बैंकहरूले ६३० बिलियन डलर गुमाए । जसरी यूएस फेड रिजर्भले मुद्रास्फीति नियन्त्रण गर्न ब्याजदर बढाइरहेको छ, धेरै बैंकहरू डुब्ने जोखिममा छन् ।
बैंकहरू असफल भए के हुन्छ ?
सन् २००१ देखि अमेरिकामा ५६० साना र ठूला बैंक असफल भएका छन् । २०११ मा चार, २००२ मा १०, २००३ र २००४ मा तीन–तीन बैंक असफल भए । यसपछि सन् २००७ मा तीन र २००८ मा २५ वटा बैंक असफल भएका थिए । २००८ मा, वाशिंगटन म्युचुअल डुब्यो, जसको सम्पत्ति ३०७ बिलियन डलर थियो । यसबाहेक ३२ अर्ब डलरको सम्पत्ति भएको इन्डिम्याक पनि डुब्यो ।
सन् २००९ मा १४०, २०१० मा १५७, २०११ मा ९२, २०१२ मा ५१ र २०१३ मा २४ बैंक असफल भएका थिए । यसपछि २०१४ मा १७ वटा बैंक डुबेका थिए । त्यसयता हरेक वर्ष असफल हुने बैंकको संख्या एक अंकमा रहेको छ । तर यसपटक सिलिकन भ्याली बैंक र सिग्नेचर बैंकको पतनले निक्षेपकर्तालाई तर्साएको छ ।
जनताले साना बैंकबाट पैसा निकालेर ठूला बैंकमा जम्मा गर्ने गरेका छन् । बैंकमा निक्षेप कम भएकाले कर्जा कम दिने विज्ञहरू बताउँछन् । यसले अर्थतन्त्रमा पुँजीको प्रवाहलाई रोक्छ र मन्दीको जोखिम बढाउँछ । यसको प्रभाव विश्वमा देखिन सक्छ । अनुवाद गरिएको
