काठमाडांै । ऋण दिएर गरिब देशलाई दास बनाएको आरोपलाई चीनले अस्वीकार गरेको छ । चीनले ‘डेब्ट ट्रयाप डिप्लोमेसी’ (ऋणको कूटनीति जाल) मा कुनै पनि देशलाई नफसाएको दाबी गरेको छ । यस्ता आरोपको खण्डन गर्दै चीनले बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभ (बिआरआई) मार्फत विश्वलाई सहयोग गरेको बताएको छ ।

चीनका अनुसार बीआरआइबाट अफ्रिकी देशले सबैभन्दा बढी फाइदा उठाएका छन् । तर, चीनले प्रायः यी देशहरूलाई ऋणको जालमा फसाएको आरोप लाग्दै आएको छ । चिनियाँ ऋणका कारण दक्षिण एसियाका दुई देश पाकिस्तान र श्रीलंका झन्डै गरिब भइसकेको पनि पछिल्लो समय आरोप लाग्दै आएको छ । श्रीलङ्काले समयमै ऋणको किस्ता नतिर्दा समस्स्या आएको छ । भने पाकिस्तानले ऋण तिर्न नयाँ ऋण लिने नीति अपनाइरहेको छ ।

चीनले भन्यो–चीनमाथिको आरोप पश्चिमी देशको षडयन्त्र

१४ औं राष्ट्रिय जन कांग्रेस (एनपीसी) को पहिलो सत्रका प्रवक्ता वाङ चाओले ऋणको जाल कूटनीतिको आरोपलाई स्पष्ट रूपमा अस्वीकार गरे । विश्व बैंकको एक प्रतिवेदनबाट प्राप्त तथ्यांकलाई उद्धृत गर्दै उनले अफ्रिकी देशहरूको करिब तीन चौथाइ बाह्य ऋण वास्तवमा बहुपक्षीय संस्थाहरू र व्यावसायिक ऋणदाताहरूको ऋणी रहेको बताए । यही समयमा, चीनले अफ्रिकाको ऋणको बोझ कम गर्न काम गरिरहेको वाङले दाबी गरे उनले भने–‘चीनले कहिल्यै पनि कुनै राजनीतिक तार जोड्दैन र स्वार्थी राजनीतिक लाभ खोज्दैन’, वाङले भने ।

चीन अफ्रिकी देशहरूको नेता

वाङले भने कि चीनले दिएको ऋण चुक्ता रकम कुनै पनि जी २० भन्दा ठूलो छ । बेल्ट एन्ड रोड इनिसिएटिभले आफ्नो दशौँ वार्षिकोत्सव मनाउने क्रममा चीनले उपलब्धि, अनुभव, भविष्यको योजना र बेल्ट एन्ड रोड सहकार्यमा नयाँ प्रगतिको समीक्षा गर्न सबै साझेदारहरूसँग मिलेर काम गर्न तयार रहेको वाङले बताए ।

के चिनियाँ ऋणको दाबी गलत हो?

गरिब देशहरूलाई महँगो पूर्वाधार निर्माण गर्न ऋण दिएकोमा बेइजिङले आलोचनाको सामना गर्नुपर्दा चीनले ऋण जाल कूटनीतिलाई अस्वीकार गरेको हो । ऋण दिएर चीनले अन्तिममा ऋण लिने देशको सम्पत्ति नियन्त्रण गरिरहेको आरोप लागिरहेको छ । तर, चीनले यो पश्चिमा अवधारणा भएको दाबी गरेको छ । चीनले यसलाई चीन विरोधी कथा प्रस्तुत भइरहेको बताउँछ । । तर, अफ्रिकी देशहरूमा चीनको बढ्दो उपस्थिति र सैन्य अखडाहरू निर्माण गर्ने योजनाले चीनको दाबीलाई कमजोर बनाएको छ । चीनले अफ्रिकाका कम्तिमा १३ देशमा आफ्नो सैन्य अखडा बनाउने योजना बनाएको दाबी गर्दै हालै एउटा रिपोर्ट प्रकाशित भएको छ । यसमा चीनबाट ठूलो ऋण लिएका देशहरू समावेश छन् ।

के पाकिस्तान र श्रीलंका चिनियाँ ऋणको पछिल्लो उदाहरण हुन् ?

श्रीलंका र पाकिस्तान पनि चिनियाँ ऋणका कारण दुःखको छेउमा पुगेका छन् । पाकिस्तानको कुल विदेशी ऋणको ३० प्रतिशत चीनको ऋण छ । यति हुँदाहुँदै पनि पाकिस्तानको विदेशी मुद्रा सञ्चिति रेकर्ड न्यून छ । यदि पाकिस्तानले छिट्टै आईएमएफबाट ऋण नपाएमा टाट पल्टेको घोषित हुन सक्छ । त्यस्तै श्रीलंकाको अवस्था पनि उस्तै छ । श्रीलंका चिनियाँ ऋणको कारण डिफल्ट राष्ट्र बनेको र अहिले त्यही चीनले टापु राष्ट्रलाई सहयोग गर्न अस्वीकार गरिरहेको आरोप छ । अनुवाद गरिएको