काठमाडौं । सन् २०२२ मा पृथ्वीको सतहको औसत तापक्रम सन् २०१५ मा रेकर्ड गरिएको पाँचौं सबैभन्दा तातो वर्षको रूपमा रहेको छ । अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाले गरेको विश्लेषणले सन २०२२मा तापक्रम खतरनाक रुपमा बढेको देखाएको छ । न्यूयोर्कको नासाको गोडार्ड इन्स्टिच्युट फर स्पेस स्टडीजका वैज्ञानिकहरूले २०२२ मा विश्वव्यापी तापमान नासाको आधारभूत अवधि (१९५१–१९८०) को औसतभन्दा १.६ डिग्री फरेनहाइट (०.८९ डिग्री सेल्सियस) बढी रहेको बताए ।

नासाका प्रशासक बिल नेल्सनले भने, ‘यो तापक्रम खतरनाक छ । हाम्रो तातोपानी मौसमले पहिले नै चिन्ह बनाउँदै छः जङ्गली आगो तीव्र हुँदै गइरहेको छ, आँधीबेहरी बलियो हुँदैछ, खडेरीले विनाश मच्चाइरहेको छ र समुद्रको सतह बढिरहेको छ ।’ सन् १८८० मा आधुनिक रेकर्ड–किपिङ सुरु भएदेखि पछिल्ला नौ वर्ष सबैभन्दा न्यानो भएको छ ।

यसको मतलब २०२२ मा पृथ्वी १९ औं शताब्दीको उत्तरार्धको औसत भन्दा लगभग २ डिग्री फरेनहाइट (वा लगभग १.११ डिग्री सेल्सियस) न्यानो थियो । ‘नासाले जलवायु परिवर्तनलाई सम्बोधन गर्न हाम्रो भूमिका खेल्ने हाम्रो प्रतिबद्धतालाई अझ गहिरो बनाउँदैछ,’ नेल्सनले भने–‘। हाम्रो पृथ्वी प्रणाली वेधशालाले हाम्रो जलवायु मोडलिङ, विश्लेषण र भविष्यवाणीहरूलाई समर्थन गर्न मानवतालाई हाम्रो ग्रहको परिवर्तनशील जलवायुसँग सामना गर्न मद्दत गर्न अत्याधुनिक डेटा उपलब्ध गराउनेछ ।’

कोभिड–१९ महामारीका कारण अल्पकालीन गिरावट आएपछि २०२० मा मानव–संचालित हरितगृह ग्यास उत्सर्जन फेरि बढेको छ । भर्खरै, नासाका वैज्ञानिकहरू र अन्तर्राष्ट्रिय वैज्ञानिकहरूले निर्धारण गरे कि २०२२ मा कार्बन डाइअक्साइड उत्सर्जन रेकर्डमा सबैभन्दा उच्च थियो । नासाले पृथ्वीको सतह खनिज धुलो स्रोत अनुसन्धान उपकरण प्रयोग गरेर मिथेनका केही सुपर–उत्सर्जकहरू पनि पहिचान ग¥यो–अर्को शक्तिशाली हरितगृह ग्यास, जुन गत वर्ष अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशनमा लन्च गरिएको थियो ।

सबैभन्दा तातो वर्ष !

जलवायु मोडलिङका लागि नासाको प्रमुख केन्द्र, जिआइएसएसका निर्देशक गेभिन श्मिटले भनः ‘वातावरणमा मानव गतिविधिहरूले हरितगृह ग्यासहरूको ठूलो मात्रामा वायुमण्डलमा पम्प गरिरहने र दीर्घकालीन ग्रहीय प्रभावहरू पनि जारी रहने कारणले गर्मी बढेको प्रवृत्ति हो ।’ आर्कटिक क्षेत्र ।

अमेरिकी भूभौतिक संघको २०२२ वार्षिक बैठकमा प्रस्तुत गरिएको न्क्ष्क्क् अनुसन्धानका अनुसार विश्वव्यापी औसतको झन्डै चार गुणा – बलियो तापक्रम प्रवृतिहरू अनुभव गर्न जारी छ, साथै छुट्टै अध्ययन । धेरै कारकहरूले कुनै पनि वर्षको औसत तापक्रमलाई असर गर्न सक्छ । उदाहरणका लागि, उष्णकटिबंधीय प्रशान्त महासागरमा ला निना अवस्थाको लगातार तेस्रो वर्षको बावजुद २०२२ रेकर्डमा सबैभन्दा तातो मध्ये एक थियो । राष्ट्रिय महासागर र वायुमण्डलीय प्रशासनद्धारा एक अलग, स्वतन्त्र विश्लेषणले निष्कर्ष निकालेको छ कि २०२२ को लागि विश्वव्यापी सतह तापक्रम १८८०ण् पछि छैटौं उच्च थियो । अनुवाद गरिएको