काठमाडौं । ज्याक डेनियल संसारमा सबैभन्दा धेरै बिक्री हुने व्हिस्कीहरू मध्ये एक हो । १५० वर्ष भन्दा बढी समयदेखि यसको नशाले सारा संसारलाई ढाकेको छ । यससँग धेरै रोचक घटनाहरू जोडिएका छन् । यो अमेरिकामा दर्ता भएको पहिलो डिस्टिलरी थियो ।

अमेरिकाको टेनेसी प्रान्तमा ज्याक ड्यानियल ब्राण्डको ह्विस्की कडा परिश्रमको प्रतिफल बनाइएको छ । ज्याक डेनियलको वास्तविक नाम ज्यास्पर न्यूटन ड्यानियल थियो । ज्याकको जन्मको लगत्तै उनको आमाको मृत्यु भयो र उनको बुबाले दोस्रो विवाह गरे । ज्याकले आफ्नी सौतेनी आमाको साथ पाएनन् । सन १८६४ मा उनी घरबाट भागे र ड्यान कल नामक व्यक्तिले उनलाई आश्रय दिए । कलको फार्ममा, उनले नेथन ग्रीन नामक दासबाट ह्विस्की बनाउने कला सिके । ज्याकले पछि नाथनलाई आफ्नो डिस्टिलरीको प्रमुख बनाए, जसलाई अहिले मास्टर डिस्टिलर भनिन्छ ।

सन् १८६६ मा ज्याकले औपचारिक रूपमा आफ्नो डिस्टिलरी स्थापना गरे । यो अमेरिकामा दर्ता भएको पहिलो डिस्टिलरी थियो । ज्याकले व्हिस्की बनाउन चुनढुङ्गाको गुफाबाट आउने पानी प्रयोग गर्रे । आज पनि त्यही पानी प्रयोग गरिन्छ । चूना ढुङ्गाले पानीबाट फलाम हटाउँछ, पानीलाई व्हिस्की प्रयोगको लागि धेरै उपयुक्त बनाउँछ । यसको नशाले सारा संसारको मन जित्यो । सन् १९०४ मा ज्याक डेनियलको व्हिस्की पुरानो नं. ७ ले मिसौरी प्रान्तको सेन्ट लुइसमा भएको विश्व मेलामा स्वर्ण पदक जित्यो । सात स्वर्ण पदक पुरानो नं. ७ कै झोलीमा आए ।

यस कम्पनीको एउटा विशेषता भनेको यसमा काम गर्ने कर्मचारीलाई प्रत्येक महिना ज्याक डेनियलको पुरानो नम्बर ७ को बोतल निःशुल्क दिइन्छ । रमाइलो कुरा के छ भने त्यो दिन सबै कर्मचारी खुसीसाथ काममा आउँछन् र कसैले बिदा लिँदैनन् ।

कर्मचारीलाई सित्तैमा मदिरा दिएकोमा धेरैको आपत्ति होला तर कम्पनीले वास्ता गर्दैन । यसले कर्मचारीको मनोबल बढाएर थप काम गर्न उत्प्रेरित हुने कम्पनीको भनाइ छ । यसबाट उनीहरू आफ्नो उत्कृष्ट प्रदर्शन गर्ने प्रयास गर्छन् । यही कारण हो कि यो व्हिस्कीको लागि मानिसहरूको क्रेज १५०वर्ष भन्दा बढीमा कम भएको छैन ।

संसारभरका धेरै कम्पनीहरूले आफ्ना कर्मचारीहरूलाई आफ्ना उत्पादन र सेवाहरू प्रदान गर्छन् । उदाहरणका लागि, खुद्रा विक्रेताहरूले आफ्ना कर्मचारीहरूलाई छुट दिन्छन्, रेस्टुरेन्टहरूले निःशुल्क व्यञ्जनहरू प्रस्ताव गर्छन्, एयरलाइन्स कम्पनीहरू र होटलहरूले पनि आफ्ना कर्मचारीहरूलाई निःशुल्क उडान र कोठाहरू दिन्छन । त्यसैगरी, स्टारबक्सका कर्मचारीहरूले प्रत्येक हप्ता एक पाउन्ड कफी बिन्स वा अन्य उत्पादनहरू घरमा लैजान सक्छन् ।

यसले कर्मचारीहरूलाई उनीहरूको उत्पादनहरूको आनन्द लिने मौका दिन्छ । तर ज्याक डेनियलको कुरा अर्कै छ । सामान्यतया शुक्रबार साँझदेखि नै कर्पोरेट जगतका कर्मचारीहरू बिदा मनाउने मूडमा हुन्छन् । तर, ज्याक डेनियल डिस्टिलरी कर्मचारीहरू महिनाको पहिलो शुक्रबारको प्रतीक्षामा छन् । सोही दिन उनीहरूले ज्याक डेनियलको पुरानो नम्बर ७ को बोतल सित्तैमा पाउँछन् ।

ज्याक डेनियल डिस्टिलरीमा महिनाको पहिलो शुक्रबार कर्मचारीहरूका लागि गुड फ्राइडे हो । कम्पनीले कर्मचारीहरुको कडा परिश्रमको प्रतिफल दिने यो आफ्नै तरिका भएको बताएको छ । यो कम्पनीका संस्थापक ज्याक डेनियलले सुरु गरेका थिए । रमाइलो कुरा यो हो कि कम्पनीले हरेक पल्ट केहि नयाँ गर्छ ।

उदाहरणका लागि, कहिलेकाहीँ कर्मचारीहरूलाई लिगेसी संस्करणको बोतल दिइन्छ । त्यसैगरी, ग्रेट मास्टर डिस्टिलरको सम्झनामा बनाइएको ह्विस्कीको बोतल कर्मचारीलाई निःशुल्क उपलब्ध गराइएको छ । एकपटक कम्पनीले कर्मचारीलाई एक लिटर ह्विस्की दिएको थियो जुन अमेरिकी बजारमा बिक्री हुँदैन र निर्यात मात्र हुन्छ । पछि कर्मचारीहरुले यसको एउटा बोतलको मूल्य २०० डलर रहेको थाहा पाए ।

ज्याकको मृत्यु

ज्याकको अफिसमा एउटा सेफ थियो । प्रायः उनका भतिजा लेम मोटलोले यसलाई दैनिक खोल्ने गर्थे । एक दिन ज्याक बिहानै आए । यो सन् १९०६ को कुरा हो । उनले सेफ खोल्ने प्रयास गरे तर, खोल्न सकेनन् । आक्रोशित भएर उसले सेफलाई लात हानेर खुट्टाका औँला भाँचे । जसका कारण औँलामा संक्रमण फैलियो । बिस्तारै उनको शरीरभर संक्रमण फैलियो र उनको मृत्यु भयो । ज्याकले कहिल्यै विवाह गरेनन् र व्हिस्की कारखाना उनका भतिजा लेम मोटलोले विरासतमा पाए । यसपछि कम्पनीले धेरै उतारचढाव झेलेको छ तर, यसको नशा संसारमा कायमै छ । अनुवाद गरिएको