काठमाडौं । विगत केही हप्तादेखि, क्रिप्टोकरेन्सी बजारमा ईथरको कार्यसम्पादन बिटक्वाइनको तुलनामा राम्रो देखिएको छ । एक महिना लामो गिरावटपछि ईथरले लगभग २४% को वृद्धि हासिल गर्दा बिटक्वाइनले मार्च ११ देखि लगभग १६% को बृद्धिमात्र भेटेको छ । यो वृद्धि अपग्रेडको कारणले भएको मानिन्छ जसले इथरियम ब्लकचेनले काम गर्ने तरिकालाई परिवर्तन गर्नेछ र इथरियमलाई ‘अधिक स्केलेबल, अधिक सुरक्षित र अधिक टिकाउ’ बनाउनेछ ।

इथेरियम फाउन्डेसनका एक शोधकर्ताको अनुमान अनुसार, यो अपग्रेडले इथेरियमको ऊर्जा खपत ९९.९६ प्रतिशतसम्म घटाउन सक्छ । यो स्तरोन्नतिको काम लामो समयदेखि चलिरहेको थियो । मार्च १६ मा इथेरियम सफलतापूर्वक यसको महत्त्वपूर्ण परीक्षण सञ्चालन गर्यो र यो छिट्टै आउने सम्भावना बढेको छ । लगानीकर्ताहरूले यस अपग्रेडको आगमनले इथरियम अपनाउनेहरूको नयाँ लहर ल्याउने आशा गरेका छन् । अर्थात्, इथेरियममा नयाँ लगानीकर्ताहरु चाँडै सामेल हुन सक्छन् । यस्तो अवस्थामा, इथेरियमले क्रिप्टोको भविष्य कसरी परिवर्तन गर्न सक्ने विज्ञहरुले बताइरहेका छन् ।

इथेरियम के हो ?

इथरियम एक प्रोग्रामेबल ब्लकचेन हो । यो एक प्रणाली हो जसले विश्वभरि धेरै कम्प्युटरहरू प्रयोग गरेर सार्वजनिक रूपमा उपलब्ध लेनदेनको रेकर्ड राख्छ । तपाईले यसलाई कसैलाई क्रिप्टोकरेन्सी पठाउन प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ, तर तपाईले यसको गणनाको लागि शुल्क तिर्नुपर्छ, जसलाई ग्यास भनिन्छ । तपाईं यसलाई विभिन्न वित्तीय उत्पादनहरू सिर्जना गर्न र पहुँच गर्न पनि प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ । मुख्यतया विशेष प्रकारका टोकनहरू इथेरियम प्रयोग गरेर सिर्जना गर्न सकिन्छ, जसलाई एनटीएफ (नन फन्जिबल टोकन) भनिन्छ । एनटीएफहरू डिजिटल फाइलहरूको स्वामित्व दाबी गर्न प्रयोग गर्न सकिन्छ ।

एनटीएफले स्मार्ट अनुबंधहरूलाई पनि समर्थन गर्दछ, जुन ब्लकचेनमा चल्ने कार्यक्रमहरू हुन् । यी अनुबंधहरूले नियमहरू प्रतिबिम्बित र परिभाषित गर्दछ र ती नियमहरू स्वचालित रूपमा लागू हुन सक्छ । यसको मतलब प्रयोगकर्ताहरूले ठोस लेनदेन कार्यान्वयन गर्न यी सम्झौताहरूसँग अन्तरक्रिया गर्न सक्छन् । इथेरियममा खेल र एक्सचेन्ज सहित विकेन्द्रीकृत एप्सहरू निर्माण गर्न स्मार्ट अनुबंधहरू पनि प्रयोग गरिन्छ ।

किन यसको स्तरोन्नति भइरहेको छ ?

ब्लकचेनहरू विकेन्द्रीकृत भएकाले, साझा खाता अद्यावधिक गर्न कोही पनि जिम्मेवार हुँदैन । खाता अपडेट गर्नुको सट्टा, तिनीहरू लेनदेनहरू रेकर्ड गर्न, तिनीहरूलाई क्रस–रेफरेन्स गर्न र सहमतिमा पुग्न कम्प्युटर नेटवर्कहरूमा भर पर्छन् । यसको मतलब यो हो कि धेरै विकेन्द्रीकृत नेटवर्कहरू लेनदेनहरू वितरित खातामा रेकर्ड गर्न सहमत हुन आवश्यक छ । यसो गर्दा, प्रणालीले छेडछाड प्रतिरोध सिर्जना गर्नेछ, अर्थात्, प्रणालीसँग छेडछाड हुने छैन, यो अझ सुरक्षित हुनेछ । सबैको सहमति प्राप्त गर्ने धेरै तरिकाहरू छन् । इथेरियममा एक कुरा साझा छ ‘कार्यको प्रमाण’ (प्रुफ अफ वर्क– पिओडब्लु) । एकतर्फी वा मनमानी गणितीय पजल समाधान गर्न नेटवर्क सदस्यहरू (क्रिप्टो माइनरहरू) द्वारा ठूलो मात्रामा कम्प्युटेशनल शक्ति चाहिन्छ ।

सबैभन्दा छिटो पजल हल गर्ने कम्प्युटरले प्रशोधित लेनदेनको ब्लक सिर्जना गर्दछ जुन क्रिप्टोग्राफिक रूपमा पहिलेको ब्लकसँग जोडिएको हुन्छ । यस्तो अवस्थामा यसलाई कुनै पनि हिसाबले परिवर्तन गर्न निकै कठिन हुन्छ । यद्यपि, कामको प्रमाण–प्रणालीहरूलाई यी पजलहरू समाधान गर्नको लागि ठूलो मात्रामा ऊर्जा खर्च हुन्छ । जसले गम्भीर वातावरणीय चिन्ताहरू सिर्जना गरेको अवस्था छ । यस अवस्थामा, अधिक र अधिक प्रयोगकर्ताहरू प्रणालीमा जडान हुँदा, आवश्यक कम्प्युटेसनल शक्ति र ऊर्जा बढ्दै जानेछ ।

‘प्रुफ–अफ–वर्क’को साथै इथरियमको वर्तमान ऊर्जा खर्च धेरै उच्च र अस्थिर छ । त्यसैले इथेरियमले प्रुफ अफ स्टेक (पिओएस ) नामक नयाँ प्रणाली अपनाउन चाहन्छ । पिओएमा अन्य कमजोरीहरू पनि छन् जस्तै उच्च लेनदेन शुल्क र धेरै ढिलो प्रशोधन गति संलग्न छन् ।

नयाँ प्रणालीले कसरी काम गर्छ ?

प्रुफ अफ स्टेक भनेको एक सहमति प्रणाली हो जसमा प्रयोगकर्ताहरूले नेटवर्कमा ‘भेरिफायर’ बन्नको लागि आफ्नो क्रिप्टोकरेन्सीलाई दाउमा राख्नुुपर्छ । यसपछि, ब्लकहरू बनाउनको लागि प्रमाणीकरणकर्ताहरू अनियमित रूपमा चयन गरिनेछ र तिनीहरूले नबनाएका ब्लकहरू जाँच गरिनेछ । दाउको अर्थ मुद्रालाई छेडछाड वा दुर्भावनापूर्ण व्यवहारबाट बचाउनको लागि संपार्शिवक वा सुरक्षाको रूपमा राखिएको छ । यदि तपाईंले कुनै ब्लकलाई मान्य वा प्रमाणीकरण गर्नुभयो जुन तपाईंले गर्नु हुँदैन, तपाईंले दाउमा राखेको क्रिप्टो गुमाउने जोखिम हुन्छ ।

पिओडब्लु मा जस्तै अन्तिम रेखामा दौडनुको सट्टा, पिओएसमा अनियमित चयन प्रक्रिया धेरै हदसम्म निरुत्साहित छ । किनकि खनन फर्महरूले ऊर्जाको भोक बढेपछि तपाईंलाई कुनै पनि नाफा दिँदैनन् । इथेरियमले पहिले नै बिकन चेन नामक फरक ब्लकचेनमा पिओडब्लु प्रणाली परीक्षण गरिरहेको छ । यसै वर्ष कुनै बेला इथरियम ब्लकचेनसँग बीकन चेन मर्ज गर्ने योजनाहरू पनि छन् । पिओडब्लुमा स्विच गरेपछि, समानान्तर प्रक्रियालाई अनुमति दिन र यसलाई थप स्केलेबल बनाउनको लागि इथरियमलाई ५४ ‘शार्ड्स’ वा उप–चेनहरूमा विभाजन गर्ने योजनाहरू छन् । यहाँ प्रयोगकर्ताहरूले वैधकर्ता बन्नको लागि ३२ ईथर दाउमा लगाउनु पर्छ । एकै समयमा, ब्लकचेनमा पठाइने लेनदेनको प्रत्येक शार्ड–ब्लक प्रमाणीकरण गर्न कम्तिमा १२८ अनियमित रूपमा चयन गरिएका प्रमाणकर्ताहरू आवश्यक पर्नेछ ।

कसरी क्रिप्टोको भविष्य परिवर्तन गर्न सक्छ ?

इथेरियम को आकार ठूलो छ । ३७८ डलर बिलियन भन्दा बढीको मार्केट क्यापको साथ यो बिटकोइन पछि दोस्रो हो, जसको मार्केट क्याप ३७८ बिलियन छ । यो एनटीएफ र विकेन्द्रीकृत वित्तको क्षेत्रमा अहिलेसम्मको अग्रणी ब्लकचेन पनि हो । क्रिप्टो समर्थकहरूले यसलाई पुरानो बैंकिङ प्रणालीको विकल्पको रूपमा प्रस्तुत गरेका छन् । किनभने यो धेरै पारदर्शी, सुरक्षित, सजिलै पहुँचयोग्य छ र गोपनीयता सुनिश्चित गर्दछ । यद्यपि, दुबै ब्लकचेन दिग्गजहरू (बिटकोइन र इथरियम) कामको प्रमाण प्रयोग गर्छन् जसले भविष्यमा क्रिप्टोकरेन्सीको स्थिरता र स्केलेबिलिटीको बारेमा प्रश्न खडा गर्दछ ।

केही आश्चर्यजनक तथ्य

यस समयमा यो अनुमान गरिएको छ कि इथेरियम प्रति वर्ष लगभग ११२ टेरावाट–घण्टा बिजुली प्रयोग गर्दछ । जुन नेदरल्याण्डको बिजुली खपत बराबर छ, तर फिलिपिन्स वा पाकिस्तान भन्दा बढी छ ।

यदि हामी इथेरियम मा एकल लेनदेन मा ऊर्जा खपत तुलना गर्छौं, यो ९ दिनको लागि एक औसत अमेरिकी परिवार को बिजुली उपयोग बराबर छ ।

१ लाख ५० हजारभन्दा बढी भिसा कार्ड कारोबारमा खर्च हुने ऊर्जा इथरियमको एउटै कारोबारमा खर्च हुन्छ ।

इथेरियम को वार्षिक कार्बन फुटप्रिन्ट स्विट्जरल्याण्डको बराबर छ र दैनिक आधारमा, यो ३ लाख २७ हजार ६४२ भिसा लेनदेन वा यूट्यूबमा भिडियोहरू हेर्ने २४ हजार ६३८ घण्टाको कार्बन फुटप्रिन्ट बराबर छ ।

बिटक्वाइनको अवस्था झनै खराब छ । यसले प्रति वर्ष लगभग १३७ टेरावाट–घण्टा बिजुली खपत गर्दछ ।

जब चीनले गत वर्ष क्रिप्टोकरेन्सीहरू प्रतिबन्ध लगाएको थियो । उसले वातावरणमा क्रिप्टो माइनिङको प्रभाव, साथै धोखाधडी र मनी लान्ड्रिंगको लागि यसको प्रयोगको बारेमा विशेष रूपमा चिन्तित भएको बताएको थियो ।

दोस्रो ठूलो क्रिप्टोकरेन्सी र एनटीएफ र डेफीको क्षेत्रमा सबैभन्दा ठूलो नाम रहेको इथेरियमको ऊर्जा खपत ९९% घटाउँदा निसन्देह क्रिप्टोको वातावरणीय लागत र विश्वव्यापी वित्तीय प्रणालीमा परिवर्तन ल्याउन सक्छ ।
केही वातावरणीय निगरानी कम्पनीहरू पहिले नै इथरियम ब्लकचेनमा काम गरिरहेका छन् ।

लाभदायक इथेरियम खनन समाप्त हुनुको अर्थ हो कि हाल इथेरियम खनन गर्ने जो कोहीले या त छुट्टै पिओडब्लु सिक्कामा लेनदेन गर्नुपर्नेछ वा आफ्नो ग्राफिक्स कार्ड बेच्नुपर्छ र पैसा दाउमा लगाउनुपर्छ । यसले मूल्यहरूमा धेरै आवश्यक कटौतीको नेतृत्व गर्न सक्छ, जुन विश्वव्यापी चिप अभावको कारण गत वर्षदेखि बढिरहेको छ ।

डेटा ड्यासबोर्ड वाच द बर्नका अनुसार, इथरियमले अगस्ट २०२१ देखि ५.८ बिलियन डलर बराबरको इथेरियम जलाएको छ, जसको परिणामस्वरूप मूल्यमा वृद्धि भएको छ ।

अपग्रेड पछि जारी गरिएको इथेरियमको रकम एकदमै घट्ने अपेक्षा गरिएको छ जसले यसलाई डिफ्लेस्नरी एसेट बनाउन सक्छ, जसले समयसँगै आपूर्तिमा प्रतिबन्ध लगाउँछ र परिणामस्वरूप बिटकोइन जस्तै मूल्यमा वृद्धि हुन्छ ।

यसले बिटकोइनको टाउकोबाट नम्बर एकको मुकुट हटाउन सक्छ र इथरियमलाई सबैभन्दा मूल्यवान मुद्रा बन्नको लागि मार्ग प्रशस्त गर्न सक्छ । यो घटनालाई ‘फ्लिपिङ’ भनिन्छ । अनुवाद गरिएको