काठमाडौं । बिटक्वाइन जस्ता क्रिप्टोकरेन्सीहरूको बढ्दो प्रवृत्तिको बीच विश्वभरका सरकारहरूले आफ्नो आधिकारिक डिजिटल मुद्राहरू सुरू गर्ने तयारी गरिरहेका छन् । चीनले यसै साता डिजिटल युआन लन्च गर्ने तयारी गरिरहेको छ ।

भारतले केन्द्रीय बजेट २०२२ मा आधिकारिक डिजिटल मुद्रा डिजिटल रुपैयाको सुरुवात गर्ने घोषणा पनि गरेको थियो। हाल विश्वका ९० देशले आफ्नो डिजिटल मुद्राहरू लन्च गर्ने योजनामा ​​छन् ।

अहिले चीनमा शीतकालीन ओलम्पिक भइरहेको छ र त्यहाँ विश्वभरका खेलाडीहरूको भेला छ । यही अवसरको फाइदा उठाउँदै चिनियाँ सरकारले डिजिटल युआन (CBDC) बजारमा ल्याउने तयारी गरेको छ । मानिसहरूले आफ्नो स्मार्टफोनमा एपमार्फत यसलाई पहुँच गर्न सक्नेछन् । तर, यो एप अन्य भुक्तानी एपहरू भन्दा फरक हुनेछ । देशका धेरै सहरमा यो पाइलट प्रोजेक्टको रुपमा सुरु भइसकेको छ । यो गत वर्षको दोस्रो छ महिनामा ८ अर्ब डलरभन्दा बढीको कारोबारमा प्रयोग भएको थियो ।

चीनको डिजिटल मुद्रा

डिजिटल युआनले सरकारलाई जनताको आर्थिक लेनदेनमा नजर राख्न थप सुविधा दिने बताइएको छ। चीनसँग पहिले नै राम्रो मोबाइल भुक्तानी प्रणाली छ। विच्याट पे र अलि पेको यसमा महत्त्वपूर्ण भूमिका छ। यी कम्पनीहरूले मानिसहरूको व्यक्तिगत वित्तीय डेटा सङ्कलन गर्छन् । तर डिजिटल युआनले सरकारलाई यो डाटा पहुँच गर्न सजिलो बनाउनेछ । चिनियाँ सरकारले अझै पनि निजी कम्पनीहरूसँग डाटा माग्न सक्छ भने डिजिटल युआनबाट यो डाटामा सीधा पहुँच हुनेछ।

केन्द्रीय बैंकले डिजिटल मुद्रालाई ट्र्याक मात्र गर्न सक्ने होइन कि तिनीहरूलाई आवश्यकता अनुसार प्रोग्राम गर्न पनि सक्नेछ। उदाहरणका लागि, प्राकृतिक प्रकोपपछि सरकारले प्रभावितहरूलाई यस्तो डिजिटल पैसा दिन सक्छ, जुन खाना र औषधि किन्न मात्र प्रयोग गर्न सकिन्छ, रक्सी किन्न होइन। अर्थात्, यो सरकारले निर्णय गर्नेछ कि डिजिटल पैसा कसको पहुँचमा छ ।

गोपनीयताको विषय

डिजिटल मुद्रा कसरी लगाु हुन्छन र कसरी सञ्चालन हुन्छन भन्न अहिले नै नसकिएपनि चीनमा गोपनीयताको अधिकारको सम्भावित उल्लंघनहरू बारे चिन्ता गरिएको छ । चीनको डिजिटल मुद्रालाई सरकारले सजिलै ट्रेस गर्न सक्ने गरी डिजाइन गरिएको छ र यो चीनमा भुक्तानीको मुख्य माध्यम बन्न सक्ने बताइएको छ। अन्य देशहरूले पनि अहिले आफ्नो डिजिटल मुद्रा ल्याउनेबारे सोचिरहेका छन् । केहीले तर्क गर्छन् कि डिजिटल मुद्राको प्रयोगले बिटक्वाइन जस्ता क्रिप्टोकरेन्सीको आवश्यकतालाई हटाउनेछ। तर केही भने विकेन्द्रीकृत क्रिप्टोकरेन्सीहरूको उपयोग थप बढने बताउँछन । किनकी क्रिप्टोकरेन्सीहरू निजी र सरकारद्वारा नियन्त्रित छैनन् । अनुवाद गरिएको