काठमाडौं । पछिल्लो समय नेपालमा पनि विद्युतीय पैसा (भर्चुअल मनी) अर्थात क्रिप्टोकरेन्सीको चर्चा बढिरहेको छ । हाल नेपालमा क्रिप्टोकरेन्सीको काराबार अवैध रहेको भएपनि धेरै नेपालीले विभिन्न माध्यमबाट क्रिप्टोकरेन्सीमा लगानी गरिरहेका छन् । नेपालमा अहिले पनि क्रिप्टोकरेन्सीलाई वैधानिकता दिनुपर्छ भन्ने र वैधानिक बनाउन हुँदैन भन्नेहरुको आ–आफ्नै तर्कहरु रहेका छन् ।
नेपालमा अवैधानिक रहेको क्रिप्टोकरेन्सीको प्रयोग भने पछिल्लो समय विश्वमा तीब्र रुपमा बढेको छ । भर्चुअल मुद्राको रुपमा रहेको बिटक्वाइनको मूल्य अहिले ४८ लाख रुपैयाँ पुगको छ भने अन्यको मूल्य दिनप्रतिदिन उकालो लागिरहेको छ । भर्चुअल मुद्राको ‘मार्केट भ्यालु’ अहिलेको उचाईमा पुग्नुको प्रमुख श्रेय नै क्रिप्टोकरेन्सीको वैधानिकता पाएका देशलाई जान्छ ।
फोनमार्फत नै भुक्तानी तथा आदानप्रदान गर्न सजिलोका साथै भरिलो भएकाले पनि अफ्रिकाको अर्थव्यवस्थामा क्रिप्टोकरेन्सीको प्रयोग बढिरहेको छ । विभिन्न ७४ देशहरुमध्ये सबैभन्दा बढी नाइजेरियनहरुले धेरैभन्दा धेरै क्रिप्टोकरेन्सीको प्रयोगसँगै खरिद गर्ने गरेको बताएका छन् । स्ट्याटिस्टाको एक सर्भेअनुसार एक तिहाई नाइजेरियनहरुले यसको प्रयोग गरेको पाईएको हो ।
नाइजेरियामा पैसा पठाउने पुरानो परम्परा बढी खर्चिलो हुने भएकाले पनि वैदेशिक रोजगारीमा गएका युवादेखि धेरै घरपरिवारलाई क्रिप्टोकरेन्सीले आकर्षण गरिरहेको बताइन्छ । नाइजेरियनहरुले विभिन्न सरसामान खरिद गर्न तथा विभिन्न किसिमका भुक्तानी गर्न आफ्नो मोबाइल पनि उत्तिकै मात्रामा प्रयोग गर्ने गर्दछन् ।
यस्तै पछिल्लो समय विभिन्न व्यवसायहरुले भुक्तानीको नयाँ तरिका भन्दै क्रिप्टोप्लगिंगको प्रयोग गरेका छन् । जसका कारण पनि नाइजेरियामा प्राय मानिसहरु क्रिप्टोकरेन्सीलाई हरेक दिनको कारोबारका लागि उत्तिकै महत्वका रुपमा लिने गर्दछन् । यस्तै धेरै क्रिप्टोकरेन्सीको प्रयोग हुने दोस्रो र तेस्रो देशमा भने भियतनाम र फिलिपिन्स परेका छन् । यी देशमा विप्रेषण आप्रवाहमा पनि एक ठूलो भूमिका निभाएको बताइएको छ ।
विटकोइन डट कमका अनुसार फिलिपिन्सको केन्द्रीय बैंकले विभिन्न रेमिट्यान्स ट्रान्सफर कम्पनीहरुलाई क्रिप्टोकरेन्सीको एक्सचेन्स सुविधा दिएको छ । यस्तै यहाँको सरकारले पनि क्रिप्टोकरेन्सको वैधानिकतासँगै प्रयोग बढाउन आफै बोन्ड्स डट पीएच नामक ब्लकचेन मोबाईल एप पनि संचालनमा ल्याएको छ । यस्तै फिलिपिन्स युनियन बैंकले पनि मनिलामा बिटकोईन एटिमसमेत संचालनमा ल्याएको छ ।
अफ्रिका तथा दक्षिण पूर्वी एशियालपछि ल्याटिन अमेरिका भने सबैभन्दा धेरै क्रिप्टोकरेन्सी प्रयोगकर्ता भएको स्थान मानिन्छ । जसमा पेरुमा मात्रै १६ प्रतिशत बढी क्रिप्टोकरेन्सीको प्रयोग हुने गर्दछ । यस्तै ब्राजिल, कोलम्बिया, अर्जेन्टिना, मेक्सिको र चिली पनि क्रिप्टोकरेन्स प्रयोग दोहोरो अंकमा गर्ने राष्ट्रहरुको सूचीमा छन् ।
क्रिप्टोकरेन्सीलाई ग्रहण गर्ने मुलुकहरुको सूचीमा भने पहिलो स्थानमा युरोपियन राष्ट्रहरु रहेका छन् । ग्रिसका ११ प्रतिशत जनताले क्रिप्टोकरेन्सीलाई ग्रहण गर्ने गरेको विभिन्न तथ्यांकहरुले पुष्टि गरेका छन् ।
सर्भेका अनुसार जापान यस्तो देश हो जहाँका धेरै कम मानिसहरुले क्रिप्टोकरेन्सीको प्रयोग र खरिद गरेको बताएका छन् । जापानका ४ प्रतिशत मानिसहरुले मात्रै क्रिप्टोकरेन्सीको बारेमा जानकारी भएको बताएका थिए । यस्तै डेनमार्क पनि धेरै कम क्रिप्टोकरेन्सी प्रयोगकर्ता भएको देश हो । –अन्तराष्ट्रिय समाचारहरुमा आधारित अनुवाद
