काठमाडौं । पहलगाम आक्रमणको कारबाहीका कारण भारतले पाकिस्तानविरुद्ध धेरै ठूला कदम चाल्यो । फलस्वरूप, पाकिस्तानले पनि अप्रिल २४ मा ठूलो कदम चाल्यो र भारतको लागि आफ्नो हवाई क्षेत्र बन्द गर्यो । एयरस्पेस भन्नाले ती देशहरूको एयरस्पेस बुझिन्छ जहाँ उनीहरूले अन्य देशका विमानहरूलाई उडान गर्न अनुमति दिन्छन् । यसले भारतबाट पश्चिमतर्फ अन्तर्राष्ट्रिय यात्रा गर्ने मानिसहरूको लागि टिकट महँगो बनाउन सक्छ । यसका साथै भारतीय वायुसेवा कम्पनीहरूले पनि घाटा बेहोर्नु पर्ने हुन सक्छ ।
वायुसेवा उद्योगका विज्ञहरू विश्वास गर्छन् कि यी प्रतिबन्धहरूले उडान यात्रा समय बढाउनेछ, इन्धन लागत बढ्नेछ र टिकटहरू महँगो हुनेछन् । यसको प्रभाव मध्य एसिया, युरोप, बेलायत र उत्तर अमेरिका जाने उडानहरूमा बढी देखिनेछ । एयर इन्डिया र इन्डिगो जस्ता धेरै भारतीय एयरलाइन्सहरूले पहिले नै आफ्नो रुट परिवर्तन गरिसकेका छन् । अब तिनीहरूले अरब सागरबाट उडान डाइभर्ट गर्नेछन् । यसले गर्दा यात्रा समय दुईदेखि साढे दुई घण्टाले बढ्ने, इन्धन खपत बढ्ने र फलस्वरूप टिकट भाडा पनि बढ्ने सम्भावना हुन्छ ।
हालै, एयर इन्डियाले आफ्नो ट्विटर ह्यान्डलमा भनेको छ, ‘सबै भारतीय एयरलाइन्सका लागि पाकिस्तानको हवाई क्षेत्रमा प्रतिबन्धको घोषणाका कारण, उत्तर अमेरिका, बेलायत, युरोप र खाडी देशहरूमा जाने र जाने केही एयर इन्डियाका उडानहरूले वैकल्पिक मार्गहरू प्रयोग गर्ने अपेक्षा गरिएको छ ।’ एयर इन्डियाले पनि यसप्रति दुःख व्यक्त गरेको छ ।
बजार हिस्साको हिसाबले भारतको सबैभन्दा ठूलो एयरलाइन्स इन्डिगोले पनि एक्समा भनेको छ कि यसका केही अन्तर्राष्ट्रिय उडानहरू यस निर्णयबाट प्रभावित भइरहेका छन् । इन्डिगोले लेखेको छ, ‘हामी बुझ्छौं कि यसले तपाईंलाई असुविधा हुन सक्छ, र हाम्रा टोलीहरूले तपाईंलाई सकेसम्म चाँडो तपाईंको गन्तव्यमा पुग्न मद्दत गर्न सक्दो प्रयास गरिरहेका छन् ।’ उनले यात्रुहरूलाई आफ्नो उडान स्थिति र फिर्ताको स्थिति नियमित रूपमा जाँच गरिरहन सल्लाह दिए ।
उत्तर भारतका विमानस्थलहरूबाट पश्चिमी देशहरूमा उडान गर्न सामान्यतया पाकिस्तानी हवाई क्षेत्र प्रयोग गर्ने उडानहरू सबैभन्दा बढी प्रभावित हुनेछन् । किनभने त्यहाँबाट उनीहरूले सबैभन्दा छोटो दूरी पार गर्ने गरेका थिए । यी उडानहरू अब गुजरात वा महाराष्ट्र हुँदै पश्चिमतर्फ जानु पर्नेछ र त्यसपछि अरब सागरमाथिबाट जानुपर्नेछ, जसले गर्दा उडान समय बढ्नेछ, इन्धन खपत बढ्नेछ र उडान तालिकामा समस्या सिर्जना हुनेछ ।
यद्यपि, अहिलेसम्म कुनै पनि वायुसेवा कम्पनीले यस निर्णयले उद्योगमा पार्ने आर्थिक प्रभावको बारेमा कुनै जानकारी दिएको छैन । तर विगतमा यस्तै परिस्थितिहरूको अध्ययनबाट यो स्पष्ट हुन्छ कि सन २०१९ मा बालाकोट हवाई आक्रमण समयमा पनि भारतीय विमान कम्पनीहरूले अतिरिक्त इन्धन खर्चका कारण ७०० करोड भारतीय रुपैयाँको भार वहन गर्नुपरेको खुलासा हुन्छ । विज्ञहरू विश्वास गर्छन् कि यदि आकाशमा दूरी अलिकति पनि बढ्यो भने, एयरलाइन्सको सञ्चालन लागत बढ्छ । फलस्वरूप, यात्रुहरूका लागि टिकट पनि महँगो हुन्छ ।
तथ्यांकले के भन्छ ?
वायुसेवा कम्पनीहरू हाल यो बन्दको प्रभावको मूल्याङ्कन गर्न व्यस्त छन् । २०१८ देखि २०१९ सम्ममा लगभग ३१ करोड मानिसहरूले हवाई यात्रा गरे । उद्योग विज्ञहरू विश्वास गर्छन् कि यो संख्या २०२५ मा ३४ करोड नाघ्न सक्छ । यसको अर्थ धेरै मानिसहरूका लागि तालिकामा बढी समस्याहरू, मार्गहरू परिवर्तन गर्न बढी कठिनाइहरू र त्यसैले ठूलो क्षतिको सम्भावना हुन्छ ।
सन २०१९ मा, धेरैजसो उडानहरूको अवधि कम्तिमा ७०–८० मिनेटले बढेको थियो । दिल्लीबाट शिकागो जाने एयर इन्डियाका उडानहरू इन्धन भर्न युरोपमा रोकिनु पर्यो । यसबाहेक, त्यतिबेला न्यारो–बडी विमानद्वारा सञ्चालित इन्डिगोको दिल्ली–इस्तानबुल उडान पनि इन्धन भर्नको लागि दोहामा रोकिनुपरेको थियो । तर, भाडा पुनरावलोकनको बारेमा अहिलेसम्म कुनै आधिकारिक टिप्पणी आएको छैन । अनुवाद गरिएको
