काठमाडौं । फेसबुकको माउ कम्पनि मेटाले भर्खरै मस्तिष्क–टाइपिङ टेक्नोलोजीलाई डेमो गरेको छ, जसले दिमागसँग सोचेर पाठ टाइप गर्न अनुमति दिन सक्छ । यो एक गैर आक्रमणकारी (शल्यक्रिया बिना) प्रविधि हो, जसले तंत्रिका संकेतहरू पढ्छ र तिनीहरूलाई पाठमा रूपान्तरण गर्दछ। यद्यपि, यसलाई कुनै पनि उत्पादनमा चाँडै देख्ने सम्भावना भने कम रहेको छ।
समाचार अनुसार हार्डवेयर सीमितता, डाटा गोपनीयता, नैतिक प्रश्न र कानुनी अवरोधहरूले यसलाई बजारमा जान तयार प्रविधि बन्नबाट रोक्न केही समय लाग्न सक्छ । वास्तवमा २०१७ मा फेसबुक, अब मेटाले यो नवाचारलाई वास्तविकता बनाउन विचार गरेको थियो । यो प्रणालीलाई काम गर्न धेरै महँगो मेसिनहरू चाहिने भए पनि अनुसन्धान भने जारी राखेको थियो ।
मेटाले लामो समयदेखि ब्रेन–कम्प्युटर इन्टरफेस (बिसिआई) मा काम गरिरहेको छ। भर्खरै उनले ईईजी (इलेक्ट्रोएन्सेफेलोग्राफी) र एआई मोडेलहरू प्रयोग गरेर गैर आक्रमणकारी मस्तिष्क– टाइपिङ प्रणाली प्रदर्शन गरेको हो । अनुसन्धानका अनुसार यसले मस्तिष्कका संकेतहरू पढ्न र लगभग ८० प्रतिशत शुद्धताका साथ पाठमा रूपान्तरण गर्न सकेको छ ।
एमआईटी टेक्नोलोजी रिभ्युको भर्खरको ब्लग अनुसार टेक्नोलोजी एक विशेष मस्तिष्क स्क्यानरमा निर्भर छ, जसलाई म्याग्नेटोएन्सेफेलोग्राफी (एमईजी) मेसिन भनिन्छ। जसले मस्तिष्कको गतिविधिले सिर्जना गरेको साना चुम्बकीय संकेतहरू पत्ता लगाउँछ। स्क्यानर यति ठूलो र संवेदनशील छ कि यसलाई पृथ्वीको चुम्बकीय क्षेत्रबाट हस्तक्षेप रोक्न विशेष रूपमा डिजाइन गरिएको कोठामा मात्रै राख्नुपर्ने हुन्छ ।
मेटा अनुसन्धानकर्ताहरूले यी मस्तिष्क संकेतहरूको विश्लेषण गर्न ब्रेन २ क्युरिटी नामक एआई मोडेललाई पनि तालिम दिएका थिए । किबोर्डमा टाइप गर्दा एआईले विशेष क्यारेक्टरहरूसँग डेटाको ढाँचाहरू मिलाउन सिकेको थयिो । समयको साथ, प्रणालीले ८० प्रतिशत समयको बारेमा सोचिरहेको अक्षर कुन अक्षरको सही भविष्यवाणी गर्न पर्याप्त सही भयो भन्ने खोजिएको थियो ।
हालका इइजी उपकरणहरू ठूला र महँगो छन्। तिनीहरूलाई सानो, सही र किफायती बनाउन समय लाग्न सक्छ। एकै समयमा, प्रत्येक व्यक्तिको मस्तिष्कको ढाँचा फरक छ, जसको कारण सबैको लागि एक विश्वव्यापी प्रणाली बनाउन गाह्रो छ। मस्तिष्कबाट डाटा पहुँच गर्नु एक संवेदनशील विषय हो। के कम्पनीले तपाईंको विचारहरू भण्डार गर्नेछ ? एकै समयमा, त्यहाँ मस्तिष्क डेटाको बारेमा कुनै कानूनी रूपरेखा छैन र यो प्रविधि धेरै नैतिक बहस उठाउन पनि सक्ने देखिएको छ ।
मेटा ब्रेन टाइपिङ एक रोमाञ्चक प्रविधि हो, तर यो अझै सामान्य जनताको लागि उपलब्ध नहुन सक्छ। यसमा धेरै प्राविधिक र नैतिक चुनौतीहरू छन्, जसलाई समाधान गर्न वर्षौं लाग्न सक्छ। यद्यपि, भविष्यमा यसले मस्तिष्क नियन्त्रण प्रविधिलाई नयाँ उचाइमा भने लैजान सक्छ।
