काठमाडौं । विश्वभर विद्युतीय सवारी साधनको चलन बढ्दै गएको छ । सन् २०३० सम्ममा विश्वमा विद्युतीय सवारी साधनको संख्या ३० प्रतिशतमा पुर्याउने लक्ष्य रहेको छ । के तपाईलाई थाहा छ लगभग १३० वर्ष पहिले पनि संसारमा इलेक्ट्रिक कारहरू प्रयोग गरिन्थ्यो । सन १८९० मा विद्युतीय कारहरू पेट्रोलबाट संचालित कारहरू भन्दा बढी भरपर्दो मानिन्थ्यो ।
विशेषगरी महिला चालकहरूले यसलाई अत्यधिक रुचाएका थिए । र आजको जस्तै त्यतिबेला पनि यस्ता कारको दायरा (रेञ्ज) मा समस्या थियो । विद्युतीय कारहरू राति चार्ज गर्ने बिहान कार्यालयमा लैजान सकिएपनि परिवारै बसेर सहरबाहिर जान सम्भव थिएन त्यसबेलादेखि आजसम्म विद्युतीय कारको विकासमा लामो यात्रा तय भइसकेको छ । त्यतिबेला विद्युतीय कारहरूमा लिड एसिड ब्याट्री प्रयोग गरिन्थ्यो तर, अहिले स्मार्ट लिथियम ब्याट्रीले त्यसको ठाउँ लिएको छ ।
तर, आज पनि दायरा विद्युतीय सवारीको सबैभन्दा ठूलो समस्या हो । पछिल्लो समय केही विद्युतीय कारहरू एकैपटक चार्जमा ५०० किलोमिटरसम्म पुग्ने दाबी गरिएको छ । तर, पाँचसय किलोमिटरभन्दा बढी दूरीमा जान मन लाग्यो भने गाह्रो हुन्छ । तपाईं यसलाई बाटोमा कहाँ रिचार्ज गर्नुहुन्छ ? कहिलेसम्म कुर्नु पर्ने हो ? यात्रापछि तपाईंको होटेलमा चार्जिङ स्टेशन हेला या नहोला ? यस्ता समस्याले विद्युतीय सवारीहरु अहिले पनि दायराको समस्यामा रहेका छन् ।
यी समस्याहरू साथै विद्युतीय सवारीहरूको उच्च मूल्यले खरिदकर्ताहरूलाई विद्युतीय सवारीबाट टाढा राखेको छ । तर, हाइब्रिडको रूपमा समाधान पनि उपलब्ध हुने भनिएको छ । यी कारहरूमा पेट्रोल–डिजेल इन्जिनसँगै इलेक्ट्रिक मोटर हुनेछ । वास्तविक हाइब्रिडहरू व्यापक रूपमा दुई प्रकारका हुन्छन् । यी मध्ये पहिलो प्लग–इन हाइब्रिड मोडेल हो । यो एक परम्परागत इन्धन कार हो जुन छोटो दूरीको लागि पनि इलेक्ट्रिक कार बन्न सक्छ । ब्याट्री सकिएपछि तपाईं पेट्रोल वा डिजेल इन्जिनमा स्विच गर्न सक्नुहुन्छ । यसको मतलब तपाईले शहर बाहिर जाँदा दायराको बारेमा चिन्ता लिनु पर्दैन । प्लग–इन हाइब्रिड मोडेलमा ब्याट्री धेरै ठूलो हुन्छ तर, यो इलेक्ट्रिक कार भन्दा सानो हुन्छ । यो पार्किङमा पनि चार्ज गर्न सकिन्छ ।
प्लग–इन हाइब्रिड कारहरू नियमित कारहरू भन्दा राम्रो हुन्छन् । तर अर्को प्रकारको हाइब्रिड कार पनि हुन्छ जसले ग्रिड पावर प्रयोग मिल्दौ । यसले बिजुली बनाउन जेनेरेटरको रूपमा यसको इन्जिन प्रयोग गर्दछ । जसरी डिजेल–विद्युतीय लोकोमोटिभले धेरै वर्षदेखि गर्दै आएका छन् । यो एक इलेक्ट्रिक कार हो जसले यसको इन्धन ट्यांकीलाई ब्याट्रीको रूपमा प्रयोग गर्दछ । यस्ता कारमा सानो ब्याट्री हुन्छ । तर इन्जिनबाट ब्याट्री चार्ज गरेर गति बढाउन सकिन्छ । यदि तपाइँ स्पीड बढाउन चाहनुहुन्छ वा उकालोमा जान चाहनुहुन्छ भने विद्युतीय मोटर र इन्जिनले सँगै काम गर्न सक्छन् ।
प्रश्न उठ्छ कि इन्जिन र मोटर को सब भन्दा राम्रो संयोजन के हो । यो किनभने विद्युतीय मोटरहरू आन्तरिक कंबस्चन इन्जिनहरू भन्दा ऊर्जालाई गतिमा रूपान्तरण गर्न धेरै राम्रो हुन्छन् । पेट्रोल वा डिजेल इन्जिनको इन्धन दक्षता गाडीको गति र इन्जिनको गतिको आधारमा फरक हुन सक्छ । आन्तरिक कबंस्चन इन्जिन भएका सवारीम स्टप–एन्ड–गो ट्राफिक र लो गियरहरूमा धेरै ऊर्जा बर्बाद हुन्छ ।
तर, जेनेरेटरको रूपमा प्रयोग गरिएको इन्जिन अधिकतम गतिमा चल्न सक्छ । यो रस्टप–एन्ड–गो ट्राफिकमा बन्द गर्न सकिन्छ । त्यसैले सामान्य कारभन्दा पियोर हाइब्रिड कार बढी प्रभावकारी मानिन्छ । यो शून्य उत्सर्जन गर्ने गाडी होइन तर यसले सामान्य कारको तुलनामा कम इन्धन प्रयोग गर्छ । पियोर हाइब्रिड कारको साथमा राम्रो कुरा यो हो कि तपाईंले बाह्य चार्जर बोक्न आवश्यक पर्दैन । साथै, ग्यारेज र पार्किङ स्थलमा कुनै परिवर्तन गर्न आवश्यक छैन । अनुवाद गरिएको
