काठमाडौं । आयातमुखी अर्थतन्त्र भएको नेपालले धेरैजसो उपभोग्य वस्तुहरु आयात गरेरै अर्थतन्त्र चलाएको छ । दैनिक उपभोग्य वस्तुहरु समेत आयात गरेर चलाउँदा अहिले नेपालको वार्षिक व्यापारघाटा बजेटभन्दा बढी पुगेको छ । पेट्रोलियम पदार्थ, सवारीसाधन र पार्टपुर्जा, फलामलगायत वस्तु आयात गर्दा नेपालले सबैभन्दा बढी व्यापारघाटा व्यहोर्दै आईरहेको छ । जसको हिस्सा पनि नेपालले व्यहोर्ने कुल व्यापारघाटामा उल्लेख्य हुने गर्दछ ।
तर, नेपालले केही वस्तुको निर्यात गरी त्यसमार्फत वैदेशिक व्यापारमा नाफा आर्जन पनि गर्ने गरेको छ । भन्सार विभागले हालै सार्वजनिक गरेको चालु आर्थिक बर्षको पछिल्लो ८ महिनाको तथ्यांक नुसार नेपालले विभिन्न ११ वस्तु विदेशी बजारमा विक्री गरी नाफा कमाउने गरेको छ । जसमा गलैंचादेखि धागोसम्म छन् ।
भन्सार विभागको तथ्यांकलाई मान्दा चालु आर्थिक बर्षको पहिलो ८ महिनामा सबैभन्दा बढी नाफ आर्जन कार्पेट निर्यातमार्फत भएको देखिन्छ । यस अवधिमा नेपालले गलैंचा निर्यातमार्फत ७ अर्ब ६१ करोड ७० लाख रुपैयाँ व्यापार नाफा गरेको छ । यस अवधिमा नेपालले ७ अर्ब ८५ करोड ५६ लाख रुपैयाँ बराबरको गलैंचा निर्यात गर्दा जम्मा २३ करोड ८५ लाख रुपैयाँ बराबरको मात्रै गलैँचा आयात गरेको थियो । यसरी आयात गरेको गलैंचामार्फत नेपालले १० करोड ८८ लाख रुपैयाँ राजस्वसमेत संकलन गरेको छ ।
यस्तै धेरै व्यापारनाफा गर्ने दोस्रो स्थानमा चिया र कफी छ । नेपालले गुणस्तरीय कफी र चिया विदेशी बजारमा बेचेर ८ महिनामा ५ अर्ब ७ करोड रुपैयाँ बराबर व्यापारनाफ गरेको छ । यस अवधिमा नेपालले ९ अर्ब ७५ करोड रुपैयाँ बराबरको चिया कफी निर्यात गर्दा ४ अर्ब ६८ करोड बराबरको आयात गरेको थियो । यसरी नेपाले चिया कफी आयातमार्फत १ अर्ब १२ करोड रुपैयाँ राजस्व असुल गरेको भन्सार विभागले जानकारी दिएको छ ।
यस्तै नेपालले यसै अवधिमा तरकारी फलफूल, ओखरलगायत बेचेर १ खर्ब ९८ अर्ब रुपैयाँ बराबरको व्यापारनाफा गर्दा फेल्ट बेचेर १ खर्ब ९७ अर्ब रुपैयाँ नाफा गरेको तथ्यांकमा उल्लेख छ । यसै अवधिमा नेपालले तरकारीजन्य रेशाहरुमार्फत, १ अर्ब ५३ करोड, टेक्सटायल र तयारी पोशाकमार्फत ५५ करोड ८६ लाख र लिड धातू बेचेर ५१ करोड रुपैयाँ बढी नाफा आर्जन गरेको देखिन्छ ।
यसै अवधिमा नेपालले सांगितिक बाध्यवाधनका सामग्रीहरु बेचेर ४२ करोड, पुरातात्विक वस्तु बेचेर ४१ करोड र लेदर बेचेर २७ करोड रुपैयाँ नाफा आर्जन गरेको देखिन्छ । सरकारले निर्यात प्रर्वद्धन गर्नुपर्ने वस्तु भन्दै बनाएको सूचीमा अटेका प्रायजसो वस्तुहरुमा भने व्यापारघाटा गरेको पाईएको छ ।
अलैंची, सुठो, खानेपानी, जुत्ताचप्पल, सिमेन्टलगायत वस्तुहरुको उत्पादन नेपालमा अथाह भएपनि त्यस्ता वस्तुहरुको आयात उच्च हुँदा व्यापाराघाटामा रहेको देखिन्छ । अझ भनौ पछिल्लो समय व्यापारघाटा घटाउन र नेपालको निर्यात बढाउन सहयोग गरेको भनिएको खानेतेलमै नेपालले ४० अर्ब ४० करोड रुपैयाँ बराबरको व्यापार घाटा बेहोरेको छ
