काठमाडौं । दशकौंमा पहिलो पटक मुद्रास्फीति नियन्त्रण बाहिर देखिन्छ । सेयर बजार धरापमा परेको छ । तीव्र गतिमा बढ्दै गएको ब्याजदरबीच मन्दीको छाया परिरहेको छ ।

युक्रेनमा रुसको निरन्तर आक्रमणले विश्वव्यापी खाद्य आपूर्ति, व्यापार र राजनीतिक व्यवस्थामा अराजकता फैलाएको छ । यी सबै कारकहरूले परम्परागत रूपमा लगानीकर्ताहरूलाई सुन किन्न प्रेरित गर्छन्, जुन शताब्दीयौंसम्म मूल्यको सुरक्षित भण्डार हो । तैपनि सुनको मूल्य, सुन खानीहरूको इक्विटीहरू गिरावटको बाटोमा छन् ।

विश्व गोल्ड काउन्सिल (डब्लुजिसी) ले बढ्दो मुद्रास्फीतिका कारण सुनको माग घटने आँकलन गरेको छ । डब्लुजिसीका अनुसार सुनको मागमा कमी आउँदा यसको मूल्यमा समेत प्रभाव पर्नेछ । जसका कारण उपभोक्ताले केही समयदेखि अन्तराष्ट्रिय रुपमा खस्किदै गइरहेको सुन अझै सस्तोमा खरीद गर्ने अवसर पाउन सक्नेछन् ।

भारतको प्रभाव

विश्वमा सबैभन्दा बढी सुन खपत गर्ने देशहरूमा भारत दोस्रो स्थानमा छ । चीन पहिलो नम्बरमा छ । कम उपभोक्ता खरिदले मूल्यहरूलाई असर गर्न सक्छ, जुन दुई वर्ष भन्दा बढीमा उनीहरूको न्यून स्तरको नजिक व्यापार भइरहेको छ । डब्लुजिसीका अनुसार अक्टोबरदेखि डिसेम्बर महिनामा भारतको सुनको खपत एक वर्ष अघिको तुलनामा झण्डै एक चौथाईले घट्न सक्छ ।

यससँगै बढ्दो मुद्रास्फीतिका कारण ग्रामीण क्षेत्रमा सुनको माग घट्न सक्छ । सुनको आयातको मागमा आएको कमीले भारतको व्यापार घाटा कम गर्न र रुपैयाँलाई बलियो बनाउन पनि मद्दत गर्छ । इन्डिया बुलियन एण्ड ज्वेलर्स एसोसिएसनको वेबसाइटका अनुसार अक्टोबर ३१ मा सुनको भाउ ५० हजार ४८० भारतीय रुपैयाँमा झरेको थियो जुन यस महिनाको सुरुमा ५२ हजार पुगेको थियो ।

‘उच्च मुद्रास्फीतिले ग्रामीण मागलाई रोक्न सक्ने सम्भावना छ, जुन गत वर्षको कोभिड–१९ कोे तालाबन्दीबाट उत्पन्न अवरोधबाट पुनः प्राप्ति हुन थालेको थियो,’ डब्लुजिसीको भारत सञ्चालनका क्षेत्रीय प्रमुख कार्यकारी सोमसुन्दराम पीआरले रोयटर्सलाई भने ।

सोमसुन्दरामले सेप्टेम्बरमा भारतको वार्षिक मुद्रास्फीति दर ७ प्रतिशतभन्दा माथि रहेको बताए । भारतको सुनको मागको दुई तिहाइ प्रायः ग्रामीण क्षेत्रबाट आउँछ, जहाँ गहनाहरू धनको परम्परागत भण्डार हो । डिसेम्बर त्रैमासिकमा भारतको सुनको माग गत वर्ष ३४३.९ टन रहेकोमा घटेर २५० टन पुग्ने सम्भावना छ । उनले भने कि यो गिरावटले भारतको कुल सुनको खपत २०२२ मा लगभग ७५० टनमा ल्याउन सक्छ, जुन गत वर्षको ७९७.३ टनको तुलनामा ६ % कम हो ।

नेपालमा पनि मूल्य खस्किदै

नेपाली बजारमा पछिल्लो १ महिनाको बीचमा सुनको मूल्य प्रतितोला साढे ५ हजार रुपैयाँसम्मले घटिसकेको छ । नेपाल सुनचाँदी व्यवसायी महासंघका अनुसार गत भदौ १ गते ९६ हजार २ सय रुपैयाँमा कारोबार भईरहेको सुनको मूल्य सोमबारसम्म घटेर ९३ हजार रुपैयाँ प्रतितोलामा पुगेको छ ।

यसवीचमा सुनको मूल्य न्यूनतम ९१ हजार रुपैयाँ प्रतितोलासम्म पुगेको महासंघले जानकारी दिएको छ । गत भदौ ३१ गते नेपाली बजारमा सुन प्रतितोला ९१ हजार ५ सय रुपैयाँमा कारोबार भईरहेको थियो । खासमा साउनदेखि मंसिरसम्मको समयलाई नेपालमा सुन विक्री हुने सिजनको रुपमा लिईन्छ । यही समयमै सुनको मूल्य अचाक्ली घट्दा बजारमा सुन खरिद गर्नेको घुईँचो पनि उत्तिकै थियो ।