काठमाडौं । सबैजना जीवनमा ठूलो काम गर्ने चाहना राख्छन् । टन्न पैसा कमाएर ट्राभल गर्ने, कार किन्ने, आफ्नै घर किन्ने वा बालबालिकाको शिक्षाको खर्च बेहोर्नेजस्ता इच्छाहरू सबैका लागि फरक–फरक हुन सक्छन् । कतिपयले आफ्नो अवकाशको योजना पनि बनाउँछन् । तर, सपना देखेर यो सबै गर्न सकिँदैन । यसका लागि तपाईले सोचेर योजना बनाउनुपर्छ र नियमित बचत गर्नु आवश्यक हुन्छ । यति मात्र होइन, सही ठाउँमा लगानी गर्नुपनि जरुरी छ । यी सबै अवस्थामा तपाईंको ‘लक्ष्यमा आधारित लगानी’ (गोल बेस्ड इन्भेष्टमेन्ट) ले मद्दत गर्छ ।

कसरी गर्ने लगानी ?

तपाईको लगानी रियल स्टेट, म्युचुअल फण्ड वा सुन आदिमा हुन सक्छ । यसका लागि रकम लगानी गर्दा मुद्रास्फीति र प्रत्येक लक्ष्य पूरा गर्न लाग्ने समयलाई पनि ध्यानमा राख्नुपर्छ । यी दुई चीजहरूले निर्णय गर्नेछ कि तपाईले कति पैसा बचत गर्नु पर्छ । आफ्नो लक्ष्य सेट गरेपछि, सही कदम भनेको तपाईलाई यसको लागि कति पैसा चाहिन्छ भनेर गणना गर्नु हो । यो बुझ्नको लागि, तपाईंले मुद्रास्फीति र प्रत्येक लक्ष्य पूरा गर्न लाग्ने समय पहिचान गर्न आवश्यक छ ।

योजनामा फोकस

नीतिबजारका लगानी प्रमुख विवेक जैनका अनुसार तपाईं आफ्नो सपनाको घर किन्न चाहनुहुन्छ वा तपाईंको बच्चाको शिक्षाको लागि बचत गर्न चाहनुहुन्छ वा तपाईं आफ्नो अवकाशको योजना गर्दै हुनुहुन्छ । यसका लागि तपाईंले लक्ष्यमा आधारित लगानी योजनामा ध्यान दिनुपर्छ । उदाहरणका लागि, यदि तपाईंले ३५ वर्षको उमेरमा सेवानिवृत्तिको योजना सुरु गर्नुभयो र आगामी २५ वर्षसम्म प्रत्येक महिना ३०,००० रुपैयाँ छुट्याउन सक्नुहुन्छ भने, बजार–सम्बन्धित उत्पादनहरूमा औसत १२% प्रतिफलमा, तपाईंले अवकासकोे लागि ५ करोड रुपैयाँ बचत गर्न सक्नुहुन्छ ।

लक्ष्यमा आधारित लगानी गर्दा तपाईंले निम्न केही कुराहरूलाई ध्यानमा राख्नुपर्छ :

आफ्नो लक्ष्यहरू पहिचान गर्नुहोस् र प्राथमिकताहरू सेट गर्नुहोस

पहिले आफ्नो सबै वित्तीय लक्ष्यहरूको सूची तयार गर्नुहोस् । यस पछि, यी लक्ष्यहरूलाई तिनीहरूको महत्व र तत्काल आवश्यकता अनुसार प्राथमिकता निर्धारण गर्नुहोस् । यसले तपाईंलाई आफ्नो पैसा कहाँ लगानी गर्ने भनेर बुझ्न मद्दत गर्नेछ ।

लक्ष्यअनुसार आवश्यक रकम गणना

दोस्रो, आफ्नो लक्ष्यको लागि आवश्यक रकम कति लाग्छ भन्ने तय गर्नुहोेस् । तपाईको प्रत्येक लक्ष्य हासिल गर्न तपाईलाई वास्तवमा कति पैसा चाहिन्छ ? यो बुझ्न जरुरी छ । यसका लागि तपाईले दुईवटा कुरालाई ध्यानमा राख्नुपर्छ । यीमध्ये पहिलो मुद्रास्फीति हो र दोस्रो तपाईंको लक्ष्य प्राप्त गर्न लाग्ने समय हो ।

लक्ष्यअनुसार उचित लगानी गर्नुहोस

प्रत्येक लक्ष्य प्राप्त गर्न लाग्ने समय र यसमा संलग्न जोखिमको आधारमा तपाईले आफ्नो पैसा विभिन्न ठाउँमा लगानी गर्नुपर्छ । चाँडै लक्ष्यहरू प्राप्त गर्नका लागि कम जोखिमको लगानी उपयुक्त हुन्छ । एकै समयमा, भविष्यका लक्ष्यहरूको लागि तपाईले अलि बढी जोखिम लिन सक्नुहुन्छ ।

सही लगानी विधि छनोट गर्नुहोस

तपाईको प्रत्येक लक्ष्यको लागि विभिन्न तरिकामा पैसा लगानी गर्नु लाभदायक हुन्छ । चाँडै लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न, तपाईं कम जोखिम लगानी विधिहरू छनौट गर्न सक्नुहुन्छ । जस्तै मुद्दती निक्षेप, छोटो अवधि बन्ड, वा तरल कोष आदि । अन्य दीर्घकालीन लक्ष्यहरूका लागि, तपाईंले सेयर, म्युचुअल फन्ड वा सुनमा लगानी गर्ने जस्ता अलि बढी जोखिम लिन सक्नुहुन्छ ।

नियमितरूपमा समीक्षा गर्नुहोस

समयमा आफ्नो लक्ष्य र लगानीहरूमा नजर राख्नुहोस् । आवश्यकताअनुसार आफ्नो लगानी पुनः सन्तुलित गर्नुहोस् । यसले सुनिश्चित गर्नेछ कि तपाईंको पैसा तपाईंको परिवर्तन लक्ष्य र जोखिमअनुसार लगानी गरिएको छ ।

स्वचालित लगानी

तपाईको तलबबाट तपाईको लगानी खातामा स्वचालित रूपमा पैसा हस्तान्तरण गर्ने सुविधा सुरु गर्नुहोस् । यसको फाइदा यो हुनेछ कि तपाईले आफ्नो लक्ष्य पूरा गर्न निरन्तर पैसा बचत गर्दै हुनुहुन्छ । साथै, तपाईले यसका लागि हरेकपटक चिन्ता लिनुपर्दैन ।

लगानीको लागि अनुशासित हुनुहोस

जुनसुकै लगानी योजना बनाउनुहोस्, सधैं अनुशासित रहनुहोस् । यसको मतलब यो होकि जब तपाइँको तलब पाउनुहुन्छ बजारमा उतारचढाव आएपनि तपाइले लगानी गर्नुपर्छ । भावनाको प्रभावमा कुनैपनि निर्णय नगर्नुहोस् । जसले तपाईंको दीर्घकालीन वित्तीय लक्ष्यहरूलाई खतरामा पार्न सक्छ ।

लगानीमा ध्यान दिनुहोस

लगानी गर्दा सावधानी अपनाउनुपर्छ । तपाईंको विभिन्न लक्ष्यहरूलाई ध्यानमा राखेर तपाईंको लगानीले कसरी प्रदर्शन गरिरहेको छ भनेर निगरानी राख्नुहोस् । यदि आवश्यक छ भने, लगानी गरिएको रकम वा आफ्नो लगानी रणनीति परिवर्तन गर्नुहोस् ताकि तपाईं आफ्नो लक्ष्यबाट टाढा नजानुहोस् ।

आवश्यक पर्दा विज्ञको सल्लाह लिनुहोस

यदि तपाईंलाई के गर्ने वा कहाँ लगानी गर्ने भन्ने कुरा बुझ्न समस्या भइरहेको छ भने तपाईंले कुनै पनि वित्तीय सल्लाहकारको सल्लाह लिनेबारे सोच्न सक्नुहुन्छ । यी सल्लाहकारहरूले तपाईको लक्ष्य र जोखिमअनुसार एक विशेष लगानी योजना बनाउन मद्दत गर्न सक्छन् । अनुवाद गरिएको