काठमाडौं । इलेक्ट्रिक कार निर्माता टेस्ला अहिले संसारको सबैभन्दा मूल्यवान अटो कम्पनी हो । यसको सेयर वृद्धिका कारण एलोन मस्क विश्वकै धनी व्यक्ति बनेका छन् । मस्क यस कम्पनीका सीईओ हुन् । यस कम्पनीमा उनको करिब १४ प्रतिशत सेयर रहेको छ । तर कुनै समयमा एक बिन्दुमा मस्कले यो कम्पनीलाई ४ बिलियन डलरमा बेच्न राजी भएका थिए ।

आज, मस्कको कम्पनी बजार क्यापको आधारमा विश्वको सातौं ठूलो कम्पनी हो । यसको बजार पूंजी १ हजार बिलियन डलर छ । मस्कले सन २०१३ मा टेस्लाको स्थापना गरे तर, सन २०१३ मा कम्पनी गहिरो समस्यामा परेको थियो । मस्क कम्पनी बेच्न चाहँदैनथे तर, उनीसँग अर्को विकल्प थिएन । उनले गुगलका सहसंस्थापक र उनका साथी ल्यारी पेजलाई कम्पनी बेच्नको लागि कुरा गरिरहेका थिए तब एक चमत्कार भयो ।

फेब्रुअरी २०१३ मा अमेरिकी व्यापार स्तम्भकार र लेखक एश्ले भान्सको पुस्तक ‘एलोन मस्कः हाउ द बिलियनेयर सीईओ अफ स्पेसएक्स र टेस्ला इज शेपिङ अवर फ्युचर’ अनुसार टेस्ला गहिरो समस्यामा परेको थियो । कम्पनीका गाडीहरु बिक्री हुन सकेका थिएनन् । ग्राहकहरु अर्डर रद्द गर्दै थिए । कम्पनीको उत्पादन बन्द गर्ने अवस्था नै आयो । कम्पनीले यो कुरा मस्कबाट लुकाउन खोजेको थियो । तर, यो कुरा थाहा पाएपछि उनी काममा लागे । उनले डेमलरमा काम गरेका जेरोम गुइलेनलाई सेवासम्बन्धी समस्याहरू हेर्न आग्रह गरे । धेरै वरिष्ठ अधिकारीहरूलाई बर्खास्त र ठूलो संख्यामा कनिष्ठ कर्मचारीहरूलाई बढुवा गरे । मस्कले अप्रिलको पहिलो हप्तामा पेजलाई सम्पर्क गरे ।

मस्कले पेजलाई भने कि टेस्लालाई केही हप्ता पनि बाँच्न गाह्रो छ । कम्पनीले कारखाना बन्द गर्नुपर्ने अवस्था आएको छ । मर्मतसम्भारका लागि कारखाना बन्द गरिएको छ । पेजले स्थिति बुझे र दुईवटा सम्झौता वार्ता जारी राख्ने निर्णय गरे । मस्कले कम्पनीले ठूलो मात्रामा विद्युतीय कार बनाउने काम अघि बढाउन चाहेको थियो । मस्कको शर्त थियो कि कम्पनी आठ वर्षसम्म आफ्नो नियन्त्रणमा रहनेछ वा ठूलो मात्रामा गाडी बनाउन थालेसम्म । यससँगै उनले कारखाना विस्तारका लागि पाँच अर्ब पुँजीसमेत मागेका छन् । गुगलका केही वकिलहरू यी मागहरूसँग असहमत भए, तर मस्क र पेजले वार्ता जारी राखे ।

जब चमत्कार भयो

त्यतिबेला टेस्लाको मूल्य ६ अर्ब डलर थियो । यदि यो सम्झौता भएको भए गुगलले टेस्लालाई यो रकममा किन्ने थियो । जतिबेला मस्क, पेज र गुगलका वकिलहरूबीच यो सम्झौतामा वार्ता चलिरहेको थियो कि चमत्कार भयो । टेस्लाले ५०० जनालाई सेल्सम्यानको जिम्मेवारी दिएको थियो । एक्कासि कम्पनीका कारहरु ह्वात्तै बिक्रि हुन थाले । टेस्लाको खातामा दुई हप्ताका लागि मात्र नगद बाँकी थियो । तर १४ दिनमा कम्पनीले ठूलो संख्यामा कार बनाएर बिक्री गर्यो । सूचीकृत भएपछि कम्पनीले पहिलो पटक नाफा कमाएको थियो । कम्पनीले त्रैमासिक अवधिमा ४,९०० मोडल एस सेडान कारहरू उपलब्ध गराएको थियो । जसका कारण कम्पनीको सेयरमा भारी उछाल आएको थियो । यसको मूल्य जुलाईमा ३० डलरबाट १३० डलरमा बढ्यो ।

बजार मूल्य १०० गुणा बढ्यो

त्रैमासिक नतिजा सार्वजनिक गरेको केही दिनपछि कम्पनीले ४६ करोड ५० लाख अमेरिकी डलर ब्याजसहित सरकारी ऋण चुक्ता गर्यो । अचानक कम्पनीमा धेरै नगद आयो । सेयरप्रति ग्राहकहरुको विश्वास पनि तीव्र गतिमा बढ्यो । कम्पनीका कारहरु तीब्र गतिमा बिकिरहेका थिए र टेस्लाको मूल्य पनि बढिरहेको थियो । यस्तो अवस्थामा गुगलसँग डिल गर्नुको कुनै अर्थ थिएन । गुगलका लागि टेस्ला किन्न महँगो सम्झौता गर्नुपर्ने अवस्था आयो । यसरी गुगल र टेस्लाबीच सम्झौताका लागि चलिरहेको वार्ता पनि रोकियो । यसरी टेस्ला बिक्री हुनबाट जोगियो । त्यसयता यसको बजार मूल्य सय गुणाभन्दा बढी बढेको छ । बजार पुँजीको आधारमा टेस्ला वर्तमानमा विश्वको सातौं ठूलो कम्पनी हो । अनुवाद गरिएको