काठमाडौं । नब्बेको दशक, महिन्द्रा एण्ड महिन्द्रा (एमएण्डएम) कम्पनीको आँखामा एउटा सपना आकार लिइरहेको थियो । त्यो सपना थियो आर्मडा र बोलेरोलाई प्रतिस्थापन गर्न सक्ने गाडी बनाउने । महिन्द्राले सन् २००० मा ब्लकबस्टर युटिलिटी गाडी बलेरो लन्च गरेको थियो । यस अवधिमा कम्पनीले वर्षौंदेखि आफ्नो आँखा र दिमागमा रहेको सपनामा काम गरिरहेको थियो । त्यसपछि वर्ष २००२ आउँछ । जहाँ कम्पनीको सपना साकार हुन्छ ।

कम्पनीले सन् २००२ मा स्कोर्पियो लन्च गरेको थियो । यससँगै महिन्द्राको यूभीमा एस पनि थपिएको थियो । वास्तवमा, स्कोर्पियो लन्च हुने बित्तिकै, कम्पनीले स्पोर्ट युटिलिटी भेहिकल खण्डमा बलियो उपस्थिति बनायो । त्यसपछि सन् २००२ देखि प्राप्त भएको सफलता आजसम्म जारी छ । स्कोर्पिया एसयूभी सेग्मेन्टमा सबैभन्दा बढी बिक्री हुने गाडीको रूपमा निरन्तर छ । यसैक्रममा कम्पनीले आफ्नो फेसलिफ्ट संस्करण स्कोर्पिया–एन सार्वजनिक गरेको छ ।

सन २००५ मा ‘एमएण्डएम’को कार्यकारी निर्देशकको रूपमा सेवानिवृत्त भएका एलन दुरार्ते भन्छन् कि यो सपनालाई वास्तविकता बनाउन पनि त्यति सजिलो थिएन । दुरार्ते भन्छन्, ‘त्यतिबेला विद्यमान सवारी साधनलाई अझ राम्रो बनाउनु थियो । यस्तो अवस्थामा हामीले पहिलो कदम चालेका थियौं कि हामीसँग एक व्यक्तिलाई जोड्नु थियो जो विश्वव्यापी सवारी साधनहरूको प्रविधि र बजारका चीजहरू बारे परिचित होस ।’

यसरी बनाइएको थियो प्रोजेक्ट स्कोर्पियो

सन् १९९३ मा पवन गोयन्का जनरल मोटर्सबाट महिन्द्रामा प्रवेश गरे । यसपछि, कम्पनीका उपाध्यक्ष आनन्द महिन्द्राले गोयन्कासँग ५–६ वर्षभित्र आफ्नो सेग्मेन्टमा सबैभन्दा अगाडि रहने गाडी लन्च गर्ने योजना बताए । १९९७ सम्म, परियोजना स्कोर्पियो पहिले नै टेबलमा थियो । सन् १९९८ को बीचमा यसको ब्लुप्रिन्ट पनि तयार भइसकेको थियो । जुन २००२ मा महिन्द्राको नासिक प्लान्टबाट पहिलो स्कोर्पियो निस्कँदा सबैको मनमा धेरै कुराहरु खेलिरहेको दुरार्ते बताउँछन् । पहिलो प्रश्न थियो, ‘के महिन्द्राले धेरै महँगो गल्ती गरेको छ ?’ ९० को दशकको उत्तरार्धमा महिन्द्राले विदेशी सल्लाहकारमार्फत व्यापारलाई अगाडि बढाउने प्रयास गरिरहेको थियो ।

२६ वर्षीय इन्जिनियरले बनाए स्केच !

दुरार्तेले एकीकृत डिजाइन तथा निर्माण (आईडीएएम) परियोजनामार्फत महिन्द्रका उत्पादनमा निरन्तर परिवर्तन गर्दै आएको बताए । एमएण्डएमका अध्यक्ष आनन्द महिन्द्राले एउटा सानो नयाँ उत्पादन ल्याउने र अर्को नयाँ उत्पादनका लागि पाइलटको रूपमा प्रयोग गर्ने उनको उद्देश्य रहेको बताएका थिए । दुरार्तेले एक दिन निर्णय गरे १० सिट कारलाई १३ सिट कारमा रूपान्तरण गर्ने प्रयास गर्ने । दुरार्तेे सम्झन्छन, उनले महिन्द्रालाई मुम्बईको कान्दिवली डिजाइन अफिसमा आउन सकिन्छ कि भनेर फोन गरे । किनभने उनी महिन्द्रालाई केही देखाउन चाहन्थे ।

महिन्द्रा सम्झिन्छन–‘म त्यहाँ पुग्दा चारैतिर कम्प्युटर स्क्रिनहरू थिए र आइआइटीका २६ वर्षीय डिजाइन इन्जिनियर श्यामसँग ७ सिटरको एसयूभीको स्केच रहेको थियो ।’ दुरार्तेले यसलाई अगाडि बढाउन काम गर्नुपर्ने बताए । परियोजनालाई हेर्दै आनन्द महिन्द्राले यो आईडीएएम परियोजना नभई कम्पनीको भविष्य रहेको बताए । जब आनन्द महिन्द्राले दुरार्ते र गोयन्कालाई लागत सोधे जवाफ सुनेर उनी छक्क परे। यस परियोजनाको लागत दुबैकोअनुमान अनुसार ६०० करोड (पछि यो आयोजनाको पूरा लागत ५५० करोड) थियो । स्कोर्पियो प्रोजेक्ट महिन्द्राका लागि सबैभन्दा ठूलो जुवा बनेको थियो । यो अटोमोटिभ इतिहासमा सबैभन्दा ठूलो जुवा भयो । ‘यहाँ असफल हुने ठाउँ थिएन’ दुरार्ते भन्छन–‘मलगायत सबैको करियर जोखिममा थियो ।’

स्कोर्पियाको सफलता पछाडिका ३ कारण

तर, जब स्कोर्पियाले सडकमा गति समात्यो, पछाडि फर्केर हेर्नु परेन । गोयन्का भन्छन्, ‘सुरुमा हामी प्रायः सोच्थ्यौं कि स्कोर्पियोलाई एक फिट अग्लो बनाउन सकियोस् ताकि सामान राख्नको लागि केही ठाउँ होस् । तर, पछि हामीले बुझ्यौं कि यो गाडीको स्ट्रेन्थ हो । यो एक कम्प्याक्ट एसयुभी बन्यो । गोयन्काले स्कोर्पियोको सफलताको पछाडि तीनवटा कारण रहेको बताए । पहिलो–डिजाइन, दोस्रो–यसको इन्जिन क्षमता र तेस्रो–यसको मूल्य ।

जीत स्कोर्पियोको

लन्च र सफलताले एमएण्डएम अटोमोटिभ टोलीलाई विश्वको उत्कृष्ट एसयुभी निर्माण गर्ने आँट प्रदान ग¥यो । आनन्द महिन्द्राले कपी टेबल बुकमा लेखेका छन् कि–‘हामीले एउटै स्कोर्पिया बेच्न नसके पनि यो साहसिक कार्य हराउने छैन् । किनभने यसले हाम्रो क्षमतालाई बलियो बनाइरहेको थियो ।’

जब एययुभी ५०० लन्च गरियो, स्कोर्पिया खतरामा थियो !

सन २०११ मा एययुभी ५०० लन्च गर्दा एययुभी ५०० ले स्कोर्पियालाई बोलेरो प्रतिस्थापन गरेजस्तै स्कोर्पियालाई प्रतिस्थापन गर्ने खतरा थियो । यद्यपि यो फरक विषय थियो गोयन्का भन्छन–‘प्रत्येक गाडीको आफ्नै उद्देश्य छ । एययुभी ५०० महिन्द्राको प्रिमियम उत्पादन थियो ।’

स्कोर्पियो र महिन्द्राको सफलताको कहानी

मे २०२२ मा जारी गरिएको तथ्याङ्कअनुसार महिन्द्रा देशको तेस्रो ठूलो सवारी साधन बिक्रेता थियो । तथ्यांकअनुसार महिन्द्राले मे महिनामा ५३,७२६ सवारीसाधन बिक्री गरेको छ भने एमओएमले १५.४ प्रतिशतले वृद्धि गरेको छ । यो ध्यान दिन लायक छ कि २०२२ मा मात्र स्कोर्पियो एसयुभीको कुल ६०६१ इकाइहरु बिक्री भएको छ । गत वर्ष मार्चमा यो एसयूभीका २ हजार ३३१ युनिट मात्र बिक्री भएका थिए । बिक्रीको हिसाबले बृद्धिको कुरा गर्ने हो भने एक वर्षमा मात्रै १५० प्रतिशतभन्दा बढीको वृद्धि भएको छ ।

स्कोर्पियो फेसलिफ्ट संस्करण सार्वजनिक

यसैक्रममा महिन्द्रा स्कोर्पियोको फेसलिफ्ट संस्करणले स्कोर्पिया–एन लन्च गरेको छ । कम्पनीले यो नयाँ स्कोर्पियोमा धेरै उत्कृष्ट सुविधाहरू समावेश गरेको छ । नयाँ स्कोर्पियो ५ भेरियन्टमा उपलब्ध हुनेछ । यो जेड२ देखि जेडएल भेरियन्टहरूमा आउनेछ । अनुवाद गरिएको