काठमाडौं । पछिल्लो समय नेपालमा बैंकहरुले घरकर्जा सहजरुपमा प्रवाह गरिरहेका छन् । धेरैजसो बैंकले तरलता व्यवस्थापनका लागि ‘होम लोन’ निकै सुलभ पनि बनाएका छन् । यसको उद्देश्य बैंकबाट कर्जा लिएर घर किन्न चाहनेहरुलाई प्रोत्साहित गर्नु हो । जसमा ऋणीले बैंकबाट कर्जा लिएर मासिक किस्ताबन्दी (ईएमआई) मा निश्चित अवधिमा सो ऋण चुक्ता गर्ने सुविधा दिइएको हुन्छ । यसले अहिले धेरैलाई आकर्षित गरिरहेको पनि छ ।

सबैजना आफ्नै घर होस् भन्ने चाहन्छन्, अझ त्यो घर किन्नको लागि आफैंले ऋणको बोझ लिनु परेपनि । घर भाडामा खर्च भइरहेको रकममा अलिकति थप गरेर घरको इएमआई तिर्न सकिने धेरैको विचार हुन्छ । योसँगै कतिपयले तपाईलाई घर नकिन्न र भाडामा बस्न सल्लाह पनि दिन्छन् । धेरैको तर्क हुन्छ कि तपाईंले तिर्नुपर्ने भाडा तपाईंले ईएमआईमा खर्च गर्नेभन्दा धेरै कम हुन्छ । तपाईंले भाडा तिरेर बचत गरेको पैसा कतै लगानी गर्न सकिन्छ र बलियो प्रतिफल प्राप्त गर्न सकिन्छ ।

घर किन्न वा भाडामा बस्न ठीक ?

घर किन्ने वा भाडामा बस्ने भन्ने प्रश्नमा, ग्लोबल कमर्शियल रियल इस्टेट सर्भिस कन्सल्टेन्ट सीबीआरई, भारत र दक्षिण पूर्व एशिया, मध्य पूर्व र अफ्रिकाका अध्यक्ष र सीईओ अंशुमान म्यागजिन भन्छन् कि यस प्रश्नको सीधा जवाफ छैन । उनी भन्छन् कि यो सबै व्यक्तिगत प्राथमिकतामा निर्भर गर्दछ, जसले व्यक्तिको कमाई र खर्च, जोखिम, जीवनशैली र मनोवैज्ञानिक आवश्यकताहरूलाई ध्यानमा राख्छ ।

कसले घर किन्नु पर्छ ?

यदि तपाइँ आफ्नो पहिलो घर किन्दै हुनुहुन्छ भने अवश्य पनि घरमा लगानी गर्नुहोस । जे होस्, घर किन्दा सकेसम्म धेरै पैसा आफ्नै लगानी गर्ने प्रयास गर्नुहोस् । बैंक वा वित्तीय संस्थाबाट सकेसम्म कम ऋण लिनुहोस् । यति मात्र होइन, यो पनि प्रयास गर्नुहोस् कि ऋण चुक्ता अवधि जति छोटो हुन्छ, त्यति राम्रो हुन्छ । यद्यपि, ध्यान राख्नुहोस् कि ऋण चुक्ता गर्ने अवधि जति छोटो हुन्छ, ईएमआई त्यति नै धेरै हुनेछ ।

कसलाई भाडामा बस्नु फाइदाजनक हुन्छ ?

स्थायी जागिर नभएका वा काम अस्थिर भएका व्यक्तिहरूले आफ्नै घर किन्नु हुँदैन । उनीहरुका लागि भाडाको घर राम्रो हुन्छ । यति मात्र होइन, यदि तपाईको कामले तपाईलाई बारम्बार शहर परिवर्तन गर्न आवश्यक छ भने, तपाईलाई भाडामा बस्नु राम्रो हुन्छ । भाडामा बस्नुको फाइदा यो हो कि तपाइँसँग हरेक महिना धेरै कम आर्थिक बोझ हुन्छ । यदि तपाइँ यस्तो अवस्थामा होम लोन लिनुहुन्छ भने, तपाइँमाथि ईएमआईको बोझ निकै ठूलो हुन सक्छ ।

घर किन्नुको मुख्य फाइदा के हो ?

यदि तपाईंले घर किन्नु भयो भने, सबैभन्दा ठूलो फाइदा यो हो कि यसले तपाईंको जीवनमा स्थिरता ल्याउँछ । यदि तपाइँ यसलाई ऋण लिएर खरिद गर्नुहुन्छ भने, तपाइँले कुनै पनि अवस्थामा यसको किस्ता तिर्नुपर्छ । यसको मतलब यो हो कि तपाईले जबरजस्ती पैसा बचत गर्नुहुन्छ र ईएमआई तिर्नुहुन्छ । लामो अवधिमा, जब सम्पत्तिको मूल्य उल्लेखनीय रूपमा बढ्छ, तपाईले यसलाई बेचेर ठूलो नाफा कमाउन सक्नुहुन्छ ।

कतिपयले आफूले इएमआई वा डाउन पेमेन्टमा दिने पैसालाई लगानी गरेर बढी नाफा कमाउन प्रयोग गर्न सकिने बताउँछन् । तर, जीवनमा यस्तो विरलै हुन्छ । किनभने तपाईको आम्दानी बढ्दै जाँदा तपाईको खर्च यसरी बढ्छ कि तपाईले लगानी गर्न बिर्सनु हुन्छ ।