काठमाडौं । पछिल्लो समय बच्चाहरुका लागि पनि कोरोना (कोभिड–१९) विरुद्धको खोप लगाउन शुरु गरिएको छ । अमेरिका, क्यानाडालगायतका देशहरुका साथै भारतले पनि बच्चाहरुलाई कोरोनाविरुद्धको खोप लगाउन शुरु गरिसकेका छन् । बच्चाहरुलाई कोरोनाविरुद्धको खोप लगाएसँगै विभिन्न समस्या आएकोबारे अहिले सेन्टर फर डिजिज कन्ट्रोल एण्ड प्रिभेन्सन (सीडीसी) अमेरिकाले अध्ययन गरिरहेको छ ।
कोभिड–१९ भ्याक्सिन पाएपछि लगाएका बच्चाहरूमा मायोकार्डिटिसको केही केसहरू हेरिरहेको सीडीसीले बताएको छ । तर, सीडीसीले कोभिड–१९ भ्याक्सिन लगाएका बच्चाहरूमामायोकार्डिटिस, मल्टीसिष्टम इन्फ्लामेटरी सिन्ड्रोम, लङ कोभिडलगायतको सम्भावनालाई नकारेको छ ।
कोरोना रोग नियन्त्रण र रोकथाम केन्द्रहरूका धेरै रिपोर्टहरूले धेरै युवा व्यक्तिहरूले कोरोनाविरुद्ध भ्याक्सिन लगाएपछि मायोकार्डिटिस भनेर चिनिने मुटुको अवस्था विकसित भएको देखिएको थियो । तर, खोप र बच्चामा बिचमा कुनै कारणगत सम्बन्ध नभएको डाक्टरहरूले बताएका छन् । तर, कोरोनाकै कारण बच्चाहरूमा जोखिम अझ बढी भएको डाक्टरहरुले बताएका छन् ।
‘हामीलाई थाहा छ कि कोरोनाले धेरै नकारात्मक नतिजाहरू निम्त्याउँछ, मायोकार्डिटिस, बच्चाहरूमा मल्टिस्टीम इन्फ्लेमेटरी सिंड्रोम (एमआइएस) सहित तथा तथाकथित लङ कोभिड हुन्छ’, टेक्सास बाल अस्पतालका बाल रोग विशेषज्ञ डा क्रिस्टन सेक्ससन टेज्टेल भन्छन् । “हामीलाई थाहा छ कि यी सबै जोखिमहरू कोभिडसँग सम्बन्धित छन् र यीमध्ये धेरैेले हामीले खोप थालिसकेदेखि कुनै पनि प्रकारको मायोकार्डिटिस नभएको देखिएको छ ।’
मायोकार्डिटिस के हो ?
यो एक प्रकारका संक्रमणद्वारा हुने गर्छ र प्रति वर्ष १००,०० बच्चाहरू मध्ये १ मा देखा पर्दछ । ‘मायोकार्डिटिस एक यस्तो अवस्था हो जहाँ मुटुको मांसपेशीको भित्ता फुल्छ र यसले मुटुको नियमित प्रक्रियालाई अवरुद्ध बनाउँछ’, । जोन्स हपकिन्स अस्पताल तथा मेडिसिन स्कूलका पेडिएट्रिक कार्डियोलोजीका निर्देशक तथा पेडियाट्रिक तथा जन्मजात हृदय केन्द्रका सह निर्देशक हेलेन ताउसिग, प्रोफेसर डा शेल्बी कुट्टी भन्छन–‘यो विभिन्न संक्रमणका कारण हुन सक्छ । भाइरल संक्रमण मायोकार्डिटिसको प्रमुख कारण रहन्छ ।’
मायो क्लिनिकका अनुसार, ती भाइरस समावेश हेपाटाइटिस बी र हेपाटाइटिससी, हरपेस भाइरस, एडेनोभाइरस (जसले साधारण चिसो गराउँछ) र कोभिड–१९ ब्याक्टेरिया र फंगलसहित अन्य प्रकारका संक्रमणहरूसँग पनि सम्बन्धित छन् । विज्ञहरू प्रतिवर्ष १०००० बच्चाहरूमा १ जनामा यस्तो समस्या देखा परेको र सामान्यतया बच्चाहरूमा २५ प्रतिशतभन्दा कम मृत्युदर रहने अनुमान गर्छन् ।
यो ‘अत्यन्त दुर्लभ’ मामिलाहरूमा निश्चित खोपहरूसँग जोडिएको छ, तर कोभिड–१९ खोपसँग होइन’ सेक्ससन टेजटेल भन्छन–उपलब्ध तथ्यांकअनुसार जसले मायोकार्डिटिस र बिभिन्न खोपहरू जस्ता बिफरको खोपको बिचको सम्भावित सम्बन्ध हुन सक्छ ।’ कुट्टीका अनुसार जोन्स हप्किन्सका उनका अन्य कुनै सहकर्मीे र उनी आफैं यस कुराको साक्षी नरहेको बताउँछिन् । “खोपको सन्दर्भमा यो एकदम विरलै छ,’ कुट्टी भन्छिन्–‘मैले व्यक्तिगत रूपमा मायोकार्डिटिसको खोपसँग सम्बन्धित मुद्दाको सामना गरेको छैन ।’
सेक्ससन टेस्टेल र कुट्टी दुबै बच्चाहरूका लागि कोरोनाविरुद्धको खोप जारी रहनुपर्ने बताउँछन् । मायोकार्डाइटिस हुने जोखिम खोप लगाएपछिको तुलनामा कोभिडबाट धेरै नै ठूलो भएको सिडिसीको अध्धयनमा रहेको छ । अध्ययनमा संलग्न तीन विज्ञहरूले स्वीकार गर्दछन् बच्चाहमा कोभिडविरुद्धको खोपबाट हुने जोखिमभन्दा कोभिडबाट हुने जोखिम धेरै बढी छ । कोभिड एउटा गम्भीर जोखिम भएको र संक्रमणको जोखिम कम गर्न सक्ने जुनसुकै उपाय पनि उपयुक्त हुन्छ । – याहुहेल्थबाट अनुवाद
