काठमाडौं । चालु आर्थिक बर्षको दोस्रो त्रैमाससम्म गत आवको सोही अवधिको तुलनामा नेपालको अर्थतन्त्र ५.१ प्रतिशतले बढेको पाईएको छ । राष्ट्रिय तथ्याङ्क कार्यालयले प्रकाशित गरेको त्रैमासिक राष्ट्रिय लेखा अनुमानअनुसार नेपालको अर्थतन्त्रले आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को दोस्रो त्रैमासिक (कार्तिक, मंसिर र पुष) मा ५.१ प्रतिशतको वृद्धि हासिल गरेको हो। यो वृद्धि गत आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को सोही अवधिको तुलनामा आधारित छ, जुन मौसमी प्रभाव असमायोजित तथ्याङ्कमा मापन गरिएको हो। साथै, मौसमी प्रभाव समायोजित तथ्याङ्कअनुसार चालू आर्थिक वर्षको पहिलो त्रैमासिकको तुलनामा दोस्रो त्रैमासिकमा २.२ प्रतिशत वृद्धि भएको छ।
प्रतिवेदनअनुसार यो त्रैमासिकमा अर्थतन्त्रको वृद्धिमा यातायात तथा भण्डारण क्षेत्रको १० प्रतिशत वृद्धि र कृषि, वन तथा मत्स्य क्षेत्रको ३.२ प्रतिशत वृद्धिले प्रमुख भूमिका खेलेको छ। यातायात क्षेत्रको यो प्रगति अन्य क्षेत्रको तुलनामा सबैभन्दा उच्च हो, जसले अर्थतन्त्रको गतिशीलतालाई संकेत गर्छ। कृषि क्षेत्रमा धान, तरकारी, फलफूल र पशुजन्य उत्पादनमा भएको वृद्धिले कुल मूल्य अभिवृद्धिलाई सकारात्मक बनाएको छ।
अन्य क्षेत्रहरूको प्रदर्शन पनि उल्लेखनीय छ। निर्माण क्षेत्रमा ९.१ प्रतिशत, विद्युत्, ग्यास र वातानुकूलन आपूर्ति क्षेत्रमा ९.२ प्रतिशत, थोक तथा खुद्रा व्यापारमा ६.१ प्रतिशत र सूचना तथा सञ्चार क्षेत्रमा ४.९ प्रतिशत वृद्धि भएको छ। उत्पादनमूलक उद्योगले १.४ प्रतिशत वृद्धि हासिल गरेको छ भने वित्तीय तथा बीमा क्षेत्रको वृद्धिदर ३.१ प्रतिशत रहेको छ। घरजग्गा कारोबार र स्वास्थ्य तथा सामाजिक कार्य क्षेत्रमा पनि क्रमशः ३.१ प्रतिशतको वृद्धि देखिएको छ।
यद्यपि, केही क्षेत्रमा अपेक्षित प्रगति हुन सकेन। शिक्षा क्षेत्रमा ०.५ प्रतिशत, आवास तथा भोजन सेवा क्षेत्रमा १.८ प्रतिशत र अन्य सेवा क्षेत्रमा ०.७ प्रतिशतको मात्र वृद्धि भएको छ, जसले समग्र वृद्धिदरलाई सामान्य राखेको विश्लेषण कार्यालयको छ। मौसमी प्रभाव समायोजित तथ्याङ्कमा विद्युत्, ग्यास र वातानुकूलन आपूर्ति क्षेत्रमा ४.८ प्रतिशतको ऋणात्मक वृद्धि देखिएको छ, जुन चिन्ताको विषय बनेको छ।
प्रतिवेदनले विगत तीन आर्थिक वर्षको तुलनामा यो वर्षको वृद्धिदरले अर्थतन्त्रमा सुधारको संकेत गरेको उल्लेख गरेको छ। आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा दोस्रो त्रैमासिकमा १ प्रतिशतको संकुचन देखिएको थियो भने २०८०/८१ मा ५.३ प्रतिशत वृद्धि भएको थियो। चालू वर्षको ५.१ प्रतिशत वृद्धिले अर्थतन्त्र स्थिर दिशामा अघि बढिरहेको देखाउँछ।
राष्ट्रिय तथ्याङ्क कार्यालयका अनुसार यो वृद्धिले अर्थतन्त्रमा सकारात्मक संकेत देखिएको छ। यो तथ्याङ्कले नीति निर्माता, योजनाकार र अर्थशास्त्रीहरूलाई आर्थिक नीति निर्माण र पुनरावलोकनमा सहयोग पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ। अनुमानहरू आधार वर्ष २०६७/६८ (सन् २०१०/११) को स्थिर मूल्यमा तयार गरिएको छ र अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोषको एक्स–१२ एरिमा सफ्टवेयर प्रयोग गरी मौसमी प्रभाव समायोजन गरिएको छ।
अर्थतन्त्रको यो प्रगतिले आगामी त्रैमासिकहरूमा थप सुधारको सम्भावना देखाएको छ, तर कमजोर क्षेत्रहरूमा विशेष ध्यान दिनुपर्ने आवश्यकता पनि औंल्याइएको छ।
