काठमाडौं । सन् २०२३ को पछिल्लो दुई महिनामा कोभिड–१९ महामारीको प्रकोप तीव्र गतिमा बढेको छ । संयुक्त राष्ट्र स्वास्थ्य एजेन्सीका अनुसार डिसेम्बर २०२३ मा मात्रै झन्डै ५० देशमा १० हजार मानिसले ज्यान गुमाएका छन् । यो नोभेम्बरको तुलनामा धेरै हो । यस अवधिमा भाइरसको फैलावट बढी र चाडपर्वमा भीड जम्मा भएकाले यो अचानक वृद्धि भएको विश्व स्वास्थ्य संगठनको विश्वास छ ।

अस्पताल भर्नाको दर बढेको छ

डब्ल्यूएचओ प्रमुख टेड्रोस अधानोम गेब्रेयससले डिसेम्बरमा १० हजार मानिसको मृत्यु भएको र अस्पतालमा भर्ना हुनेको संख्या पनि ४२ प्रतिशतले बढेको बताए । यो मुख्यतः युरोप र अमेरिकामा भयो । गेब्रेयसले भने, ‘महामारीको चरम सीमाको तुलनामा एक महिनामा १० हजारको मृत्यु एकदमै कम छ, तर बचाउन सकिने जीवनलाई यो स्वीकार्य छैन ।’

गेब्रेयसले भने कि पक्कै पनि अन्य ठाउँहरूमा पनि कोविड केसहरू बढेका छन् तर तिनीहरू रिपोर्ट गरिएको छैन् । उनले सरकारहरूलाई निगरानीलाई कमजोर नगर्न र उपचार र खोपहरूमा जनताको पहुँच कायम राख्न आग्रह गरे । गेब्रेयसले भने कि कोभिड १९ को जेएन.१ संस्करण अहिले सबैभन्दा धेरै फैलिरहेको छ । यो एक ओमिक्रोन भाइरस हो, त्यसैले उपलब्ध खोपहरूले यसको विरुद्ध केही सुरक्षा प्रदान गर्न सक्छन् ।

श्वासप्रश्वासका रोगहरु बढ्दै

डब्ल्यूएचओकी कोभिड–१९ महामारीका प्राविधिक प्रमुख मारिया भान केरखोभले कोरोना भाइरसका कारण विश्वभर श्वासप्रश्वाससम्बन्धी रोग मात्र नभएर फ्लू, राइनोभाइरस र निमोनियाका बिरामी पनि बढेको बताइन् । उनले भनिन, ‘उत्तरी ध्रुवमा अझै जाडोको मौसम भएकाले यो वृद्धि जनवरीमा पनि जारी रहन सक्छ भन्ने हामीलाई लाग्छ । यद्यपि, गर्मीको मौसम भएकाले दक्षिण ध्रुवमा पनि कोभिडका केसहरू बढिरहेका छन् ।’

यस हप्ता, दक्षिण ध्रुवीय देश अष्ट्रेलियामा कोविड केसहरूमा तीव्र वृद्धि देखियो । राज्य सरकारहरूले पनि चेतावनी दिए । न्यु साउथ वेल्स राज्यमा कोविड केसहरू एक वर्षमा उच्च स्तरमा पुगेको छ । भान केरखोभले जाडोमा रुघाखोकी, ज्वरो र थकान सामान्य भए पनि यस वर्ष विशेषगरी विभिन्न प्रकारका संक्रमणको फैलावट देखिएको बताइन । डब्ल्यूएचओले मानिसहरूलाई भ्याक्सिन लिन, सम्भव भएसम्म मास्क लगाउन र बन्द ढोका भित्र राम्रो हावा प्रवाह कायम राख्न सिफारिस गरेको छ । संस्थाका आकस्मिक सेवाका प्रमुख डा. माइकल रायनले भने, ‘भ्याक्सिनले तपाईंलाई सङ्क्रमण हुनबाट रोक्न सक्दैन, तर यसले अस्पतालमा भर्ना हुने वा मृत्यु हुने सम्भावनालाई निकै कम गर्छ ।’

जेएन.१संस्करण के हो ?

जेएन.१ भेरियन्ट कोरोना भाइरसको नयाँ रूप हो जुन अघिल्लो संस्करण बिए.२.८६ को एक संस्करण हो । भर्खरै, यो भेरियन्ट वैज्ञानिकहरूको नजरमा आयो जब ३० वैज्ञानिकहरूको समूहले यस भेरियन्टको प्रोटिनमा धेरै परिवर्तनहरू देखापरेको भन्दै चिन्ता व्यक्त गरे । वैज्ञानिकहरूले यो भेरियन्ट कोरोना भाइरसबाट यति धेरै परिवर्तन भएको बताएका छन् कि कोभिड–१९ खोपबाट पूर्ण रूपमा उम्कन सक्ने र खोपका कारण शरीरमा बनेको क्षमताले पनि यससँग लड्न नसक्ने सम्भावना छ । यसै आधारमा उनले यो भाइरसले सन् २०२१ मा जस्तै विनाश निम्त्याउन सक्ने बताए ।

यद्यपि डब्लुएचओले जेएन १ को खतरा निकै कम रहेको बताएको थियो । संघले घटनामा वृद्धि हुनसक्ने तर यसको बारेमा सीमित तथ्यांक उपलब्ध रहेको बताएको छ । यद्यपि, दुई अध्ययनलाई उद्धृत गर्दै यो प्रकारका कारण रोगको गम्भीरता बढ्ने जोखिम निकै कम रहेको बताइएको छ । अनुवाद गरिएको