काठमाडौं । मे २००७ र डिसेम्बर २०२२ को बीचमा कुनै पनि समयमा तपाईको फेसुबक खाता सक्रिय भएको खण्डमा फेसबुकले तपाईलाई पैसा तिर्नुपर्नेछ । भर्खरै, एक अदालतमा क्याम्ब्रिज एनालिटिकासँग सम्बन्धित मेटा (पहिले फेसबुक) ले ७२५ मिलियन डलर तिर्ने सम्झौता गरेको छ । क्यालिफोर्नियाका न्यायाधीशले गत वर्ष सम्झौताको प्रारम्भिक स्वीकृति दिएका थिए ।
सम्झौताको एक भागको रूपमा, अमेरिकाका प्रयोगकर्ताहरूले आफ्नो डेटा फेसबुकले दुरुपयोग गरेको महसुस गरेमा सम्झौताको अंश दाबी गर्न सक्छन् । सन २०१८ मा एक ह्वाइटलब्लोअरले फेसबुक प्रयोगकर्ताहरूको निजी डेटा (८७ मिलियन) मा ब्रिटिश परामर्श फर्म क्याम्ब्रिज एनालिटिकाले प्राप्त गरेको खुलासा गरेको थियो । सो डाटा लक्षित राजनीतिक अभियानका लागि दुरुपयोग भएको आशंका गरिएको थियो । फेसबुक प्रयोगकर्ताहरूको निजी डेटा बेलायती परामर्श फर्म क्याम्ब्रिज एनालिटिकाले प्रयोगकर्ताहरुको सहमति बिना प्राप्त गरेको खुलासा गरेको थियो ।
यो समाचार सार्वजनिक भएपछि प्रयोगकर्ताको डाटा लक्षित राजनीतिक अभियानका लागि दुरुपयोग भएको आशंका गरिएको थियो । यो विषय सार्वजनिक भएपछि प्रयोगकर्ताहरुमा ठूलो आक्रोश उत्पन्न भएको थियो । अन्ततः मेटाका सह–संस्थापक मार्क जुकरबर्गले अमेरिकी कांग्रेसको अगाडि बयान दिनुपर्यो र उनले कम्पनीले प्रयोगकर्ताको डाटा सुरक्षित गर्न पर्याप्त काम नगरेको स्वीकार गरे ।
सोही विषयमा अदालतमा परेको मुद्दामा चार वर्षपछि क्यालिफोर्नियाका न्यायाधीशले सम्झौताको प्रारम्भिक स्वीकृति दिए । यूएसका प्रयोगकर्ताहरूले एक समर्पित वेबसाइटमा गएर वा सेटलमेन्ट प्रशासकलाई मेल गरेर सेटलमेन्ट पैसाको अंश दाबी गर्न सक्छन् । वेबसाइटले नोट गरेको छ, ‘प्रत्येक सेटलमेन्टमा सदस्यले एउटा मात्र दाबी फाइल गर्न सक्छन ।’ यस मुद्दाको समाधानको लागि अन्तिम स्वीकृति सुनुवाइ सेप्टेम्बर ७ मा हुने भएकोले, प्रयोगकर्ताहरूले अदालतले अन्तिम स्वीकृति प्रदान गरेपछि र प्रतिवादी (फेसबुक) बाट कुनै पनि अपील समाधान भएपछि मात्र पैसा पाउनेछन् । दावी फारम पेश गर्ने अन्तिम मिति अगस्त २५ हो ।
क्याम्ब्रिज एनालिटिका स्क्यान्डलमा फेसबुकले आफ्नो डाटाको दुरुपयोग गरेको विश्वास गर्ने अमेरिकाका प्रयोगकर्ताहरूले नाम र अन्य व्यक्तिगत विवरणहरू बुझाउनुपर्छ । भर्खरै आफ्नो फेसबुक एकाउन्ट डिलिट गरेका प्रयोगकर्ताहरूले पनि कम्पनीसँग सम्झौताको लागि अनुरोध गर्न सक्छन् । तिनीहरूले मे २००७ र डिसेम्बर २०२२ बीचमा तिनीहरूको फेसबुक एकाउण्ट सक्रिय थियो भनेर प्रमाणित गर्न आवश्यक हुनेछ ।
फेसबुकले अझै पनि क्याम्ब्रिज एनालिटिका मुद्दामा गल्ती स्वीकार गरेको छैन, यद्यपि कम्पनीले प्रयोगकर्ताहरूको गोपनीयता सुनिश्चित गर्न हालका वर्षहरूमा कडा कदम चालेको छ । तर, अदालतले वादी वा प्रतिवादी (फेसबुक) को पक्षमा निर्णय गरेन । प्रतिवादीले कुनै पनि कानूनको उल्लंघन गरेको सबै दावीहरूलाई अस्वीकार गरेको थियो ।
तर, वादी र प्रतिवादीहरू परीक्षणको लागत र जोखिमहरूबाट बच्न र सेटलमेन्ट क्लास सदस्यहरूलाई अनुमति दिनको लागि सम्झौतामा सहमत भएका थिए । ‘सेटलमेन्टबाट भुक्तानीहरू प्राप्त गन, सेटलमेन्ट क्लासका प्रतिनिधिहरू र तिनीहरूका वकिलहरूले सेटलमेन्ट क्लासका सबै सदस्यहरूका लागि उत्तम हो भन्ने ठान्दछन’, अदालतको निर्णयपछि भनिएको छ । फेसबुकले तेस्रो–पक्ष विकासकर्ताहरूलाई प्रयोगकर्ताहरूको डेटा पहुँच गर्न गाह्रो हुन सक्ने नीतिहरूमा पनि परिवर्तन गरेको जनाएको छ । अनुवाद गरिएको
