काठमाडौं । पोर्चुगलले लामो समयदेखि अवैध रूपमा आएका विदेशी कामदारलाई श्रम स्वीकृतिका लागि आवेदन दिँदा देशमा बस्न दिने नियम खारेज गरेको छ । यो अचानक र अप्रत्याशित निर्णय हो । पोर्चुगल नेपाल, भारतलगायतका देशका युवाहरुका लागि यूरोपमा लोकप्रिय गन्तव्यका रुपमा रहेको छ ।
सरल भाषामा भन्नुपर्दा अब श्रम स्वीकृति नभएका विदेशी कामदारलाई पोर्चुगल आएर त्यहाँ बसेर श्रम स्वीकृति लिन गाह्रो भएको छ । युरोपेली कानूनलाई ध्यानमा राखेर यो परिवर्तन गरिएको अध्यागमन नीतिका प्रभारी उपमन्त्री रुई आर्मिन्डो फ्रेटासले बताए । भारत, नेपाल र बंगलादेश जस्ता एसियाली मुलुकबाट ठूलो संख्यामा कामदार पोर्चुगल पुग्ने गरेका छन् ।
गैर–सरकारी संस्थाका प्रतिनिधिहरूले यसलाई दक्षिणपन्थी विचारधारा भएका मानिसहरूलाई सन्तुष्ट पार्ने कदमको रूपमा हेर्छन् । यो विचारधाराका मानिसहरु आप्रवासीहरुको विरुद्धमा जुलुस गर्दै आएका छन् । यसले पोर्चुगलको अध्यागमन नीतिको अव्यवस्थित अवस्थालाई उजागर गरेको उनीहरूले तर्क गरे । फ्रेटास भन्छन् कि धेरै मानिस वैध श्रम स्वीकृति बिना पोर्चुगल आउने गर्थे । पोर्चुगल आएपछि यहाँ बस्न र काम गर्नका लागि आवश्यक कागजपत्र तयार गर्ने सोचेर र सहजै कागज पाउने सम्भावनाका कारण धेरै विदेशी कामदार अवैध रूपमा पोर्चुगल पुग्ने गरेका छन् ।
अध्यागमन एजेन्सी एआईएमएसँग पोर्चुगलमा पुगेपछि आवश्यक कागजातहरू लिन आवेदन दिएका करिब ४ लाखको आवेदनको ब्याकलाग भएकाले यो समस्या जतिसक्दो चाँडो समाधान गर्नुपर्ने उनले बताए । फ्रिटासले थपे, ‘यी आवेदनहरूमध्ये केही दुई वर्षअघि पेस गरिएका थिए । यी आवेदनहरूका सम्बन्धमा गर्नुपर्ने सबै निर्णयहरू अर्को वर्षको जुनसम्ममा पूरा गरिसक्नुपर्छ । हाम्रो लक्ष्य वर्षौंदेखि चल्दै आएका समस्याहरू समाधान गर्ने हो ।’
आप्रवासी कामदार अर्थतन्त्रका लागि महत्वपूर्ण
यस वर्षको जुनदेखि, पोर्चुगलमा काम गर्न चाहने आप्रवासीहरूले आफ्नो देशको पोर्चुगल दूतावास वा वाणिज्य दूतावासमा निवास अनुमतिको लागि आवेदन दिनुपर्नेछ । जसका कारण धेरै देशमा पोर्चुगलको दूतावास वा वाणिज्य दूतावास नभएकाले धेरै देशका कामदारमा निराशा छाएको छ उदाहरणका लागि, नेपाल वा बंगलादेशका कृषि कामदारहरूले अब भारतको राजधानी नयाँ दिल्लीस्थित पोर्चुगल दूतावासमा भिसाका लागि आवेदन दिनुपर्नेछ ।
पोर्चुगिज किसान युनियनका महासचिव लुइस मेइराले नयाँ सर्तहरूलाई पूर्णतया अव्यावहारिक भन्दै अस्वीकार गरे । ‘हामीलाई फसल काट्ने समयमा मान्छे चाहिन्छ, पछि होइन । सरकारले कामदारहरू समयमै पोर्चुगल पुग्न सक्ने सुनिश्चित गर्नुपर्छ र अत्यधिक नोकरशाहीको सामना गर्नुपर्दैन,’ उनले भने । पोर्चुगलको अर्थतन्त्र धेरैरूपमा आप्रवासी कामदारहरूमा निर्भर छ । यी कामदारहरू प्रायः एशियाली देशहरूबाट आएर कृषि क्षेत्रमा काम गर्छन् । उनीहरूले कम ज्यालामा ब्रोकाउली र जैतुनको फसल काट्छन् । थपरूपमा, जामुन युरोपको बाँकी भागहरूमा निर्यातको लागि छनोट गरिन्छ । उदाहरणका लागि, धेरै ब्राजिलियनहरू आतिथ्य क्षेत्रमा, रेस्टुरेन्ट र क्याफेहरूमा काम गर्छन् । यस्तै अफ्रिकाबाट आउने अधिकांश कामदारहरूले निर्माण क्षेत्रमा महत्वपूर्ण योगदान पु¥याउँछन् ।
विदेशीविरुद्ध जनतालाई उक्साउँदै दक्षिणपन्थी
आप्रवासी कामदारहरू प्रायः आवश्यक कागजातहरू बिना पोर्चुगल आउँछन् । यहाँ आएपछि उनीहरूले धेरै वर्षसम्म बसोबास अनुमतिको लागि कुर्नुपरेको छ । तर, अहिलेसम्म यस अवधिमा उनीहरुले कर तिर्ने र सामाजिक सुरक्षा योगदानमा काम गर्न पाउँछन् । युरोपका अन्य देशहरू जस्तै पोर्चुगलमा पनि अवैध आप्रवासी बहसको विषय बनेको छ । अति दक्षिणपन्थी पपुलिस्ट पार्टीहरूले यस मुद्दालाई थप उर्जा दिइरहेका छन् । अध्यागमन विरोधी एजेन्डाका कारण पोर्चुगलको राष्ट्रवादी पार्टी ‘शेगा’ झनै लोकप्रिय बन्दै गएको छ । यो पार्टीले अध्यागमन कोटा र यस विषयमा जनमत संग्रहको माग गरिरहेको छ ।
यसैबीच उपमन्त्री रुई आर्मिनडो फ्रेटासले सरकारले आप्रवासीको संख्या घटाउन नचाहेको तर आप्रवासी कामदारसँग सम्बन्धित नियमहरू स्पष्ट गर्न चाहेको बताए । यसले दक्षिणपन्थी पार्टीहरूलाई ‘यस मुद्दाको गलत फाइदा’ लिनबाट रोक्नेछ । नयाँ नियमले पोर्चुगल आउने मानिसहरूलाई अधिकार र सुरक्षाको ग्यारेन्टी गर्ने उनको विश्वास छ । उनले भने, ‘आउँनेहरूलाई राम्रो सुविधा र वातावरण दिनु महत्त्वपूर्ण छ । देशको अर्थतन्त्रलाई अगाडि बढाउन विदेशी कामदार चाहिन्छ । नयाँ नियम पोर्चुगल आउने आप्रवासी कामदार र यहाँ बसोबास गर्ने दुवैका लागि राम्रो छ ।’
नयाँ नियमको फाइदा आप्रवासी कामदारहरूलाई मानव बेचबिखनको सिकार हुनबाट जोगाउन सकिने फ्रिटासले बताए । तर, पछिल्लो तीन महिनामा पोर्चुगलमा काम गर्न आउने आवेदनको संख्या झण्डै एक चौथाईले घटेको छ । गैर–सरकारी संस्थाहरूले धेरै विदेशी कामदारहरू गैरकानूनी रूपमा प्रवेश गरेको रिपोर्ट गर्छन् । गैर–लाभकारी संस्था सोलिडारिएडे इमिग्रेंट ९सोलिम० आप्रवासीहरूको अधिकारको रक्षा गर्न काम गर्ने संस्था हो ।
यस संस्थासँग सम्बद्ध अल्बर्टो माटोस भन्छन–देशको बढ्दो अर्थतन्त्रमा आवश्यक पर्ने भएकाले फार्म र रेष्टुरेन्टमा काम गर्ने आप्रवासी कामदारहरू आउने गरेका छन् । यदि यी आप्रवासीहरूले देशमा पुगेपछि आवश्यक कागजातहरू प्राप्त गर्न नसकेमा कागजातविहीन आप्रवासीको संख्या बढ्दै जानेछ । यस्तो अवस्थामा अध्यागमनसम्बन्धी नयाँ नियमले उल्टो प्रभाव पार्न सक्छ ।’
हजारौं नेपाली प्रभावित हुने
पोर्चुगलमा हाल ५० हजार बढी नृेपाली रहेको अनुमान छ । जसमध्ये युरोपका विभिन्न देशबाट अवैधरुपमा प्रवेश गरेर पोर्चुगलमा रहेका नेपाली छन् । जसमध्ये धेरैजनासँग आल वैध कागजात छैन् । यस्तोमा नयाँ नियमले पोर्चुगलको कार्ड बनाउने सपना बोकेका हजारौं नेपाली पभावित हुनसक्ने बताइएको छ । अझ पोर्चुगल जाने आशामा युरोपका विभिन्न देश पुगेका र जाने प्रक्रियामा रहेका हजारौं नेपालपिनि पोर्चुगलको नयाँ नियमका बारण प्रभावित हुनेछन् ।
