काठमाडौं । चीन विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्र हो । यसले विश्वमा सबैभन्दा बढी निर्यात गर्छ । यस कारणले गर्दा चीनलाई विश्वको कारखाना पनि भनिन्छ । गत वर्ष चीनले विश्वमा ३.५९४ ट्रिलियन डलर निर्यात गरेको थियो । यो विश्वको कुल निर्यातको करिब १६ प्रतिशत हो । गत वर्ष चीनले एसियाली मुलुकमा ४७.४ प्रतिशत, युरोपमा २०.७ प्रतिशत र उत्तर अमेरिकामा १९.९ प्रतिशत निर्यात गरेको थियो ।
त्यस्तै, चीनको निर्यातमा ल्याटिन अमेरिकाको हिस्सा ४.८ प्रतिशत, अफ्रिकाको ४.६ प्रतिशत र ओशिनियाको २.६ प्रतिशत रहेको छ । व्यक्तिगत देशको कुरा गर्ने हो भने चीनको कुल निर्यातको १६.२ प्रतिशत अमेरिकामा भएको देखिन्छ । गत वर्ष चीनले अमेरिकालाई ५८२.८ बिलियन डलरको सामान पठाएको थियो । अमेरिका, भारतलगायत धेरै ठूला देशले चीनसँगको ठूलो व्यापार घाटाको समस्या झेलिरहेका छन् । तर केही देशहरू छन् जससँग चीनले व्यापार घाटासँग बेहोरेको छ ।
चीनका शीर्ष व्यापारिक साझेदारहरूमा अमेरिका पछि हङकङ, जापान, दक्षिण कोरिया, भियतनाम, भारत, नेदरल्याण्ड, जर्मनी, मलेसिया र ताइवान पर्छन् । तर विश्वका अधिकांश देशले चीनसँगको व्यापार घाटाको समस्या झेलिरहेका छन् । विश्वको सबैभन्दा ठूलो अर्थतन्त्र अमेरिकाले पनि चीनबाट ५ सय ८१ अर्ब डलरको सामान किनेको र बदलामा १७७ अर्ब डलरको मात्रै सामान चीन पठाएको छ । अर्थात् चीनसँगको व्यापार घाटा ४०३ अर्ब डलर छ ।
चीनको कुल व्यापारमा भारतको हिस्सा ३.३ प्रतिशत छ । सन् २०२२ मा चीनबाट भारतको आयात २१.५ प्रतिशतले बढेको थियो । भारत र अमेरिकाका साथै हङकङ, हल्याण्ड, मेक्सिको, यूके, भियतनाम, सिंगापुर), फिलिपिन्स र पोल्याण्ड चीनसँग व्यापार घाटा भएका शीर्ष १० देशहरूमा पर्छन् । सन् २०२२ मा चीनको व्यापार बचत ८७७.६ बिलियन डलर थियो, जुन सन् २०२१ को तुलनामा २७.९ प्रतिशतले बढी हो ।
तर केही देशहरू चीनसँगको व्यापारमा फाइदामा रहेका छन् । अर्थात् यी देशले चीनबाट आयात कम र निर्यात बढी गर्छन् । यो सूचीको शीर्षमा ताइवान छ । गत वर्ष चीनसँग यसको व्यापार बचत १५६.५ बिलियन डलर थियो । यस अवधिमा ताइवानले चीनबाट ८१ अर्ब डलरको सामान किनेर २३८ अर्ब डलरको सामान पठाएको थियो । यस सूचीमा अस्ट्रेलिया (६३.३ अर्ब डलर), ब्राजिल (४७.६ अर्ब डलर), स्विजरल्याण्ड (४२.२ अर्ब डलर), साउदी अरेबिया (४०.१ अर्ब डलर), रुस (३८ अर्ब डलर), दक्षिण कोरिया (३७ अर्ब डलर), ओमान (३२ अर्ब डलर) रहेको छ । बिलियन, इराक (२५.४ बिलियन डलर) र चिली (२२ बिलियन डलर) चीनसँगको व्यापारमा फाइदामा रहेका देशहरु हुन् । अनुवाद गरिएको
